วันนี้ (13 มิ.ย.2566) จากการเสวนาร่วมหาทางออก "จักรวาลส่วย ในสังคมไทย" เปิดโปงขบวนการจ่ายเงินลับ รัฐขาดรายได้ ประชาชนเสียประโยชน์ ?
นายจีระศักดิ์ น้อยก่ำ ประธานชมรมเครือข่ายผู้ค้าลอตเตอรีรายย่อย จ.เลย กล่าวว่า ปัญหาส่วยลอตเตอรี่มีมานานแล้ว ตั้งแต่รัฐกำหนดไม่ให้ขายเกิน 80 บาท และคนที่มาเดินขายจะได้ต้นทุนมากกว่าที่รัฐกำหนดคือ 80 บาท เมื่อมาขายก็ถูกจับ จึงต้องมีการจ่ายส่วย
รูปแบบส่วยลอตเตอรี่เปลี่ยนไปเดิมที่แบบสติกเกอร์ แต่ตอนนี้มีแบบเรียกเก็บ ไม่มีหลักฐานใด เป็นที่ตกลงกัน เช่น มาจากจังหวัดไหน อำเภออะไร เขาจะรู้กัน เพราะเวลาคนไปขายลอตเตอรีจะมากันทั้งหมู่บ้านก็ไปจ่ายส่วย
ส่วนรูปแบบที่ 3 เรียกไปเสียค่าปรับเหมือนกับถูกจับ และมีการออกใบเสร็จค่าปรับ เช่นจ่าย 2,000 บาท แม้แต่คนพิการไม่เว้น และต้องมาจ่ายอีกเดือนละ 500 บาท
จ่ายค่าปรับตร.- ห้ามขายข้ามเขต
เมื่อถามว่าเป็นตำรวจระดับไหน นายจีระศักดิ์ กล่าวว่า เป็นระดับร้อยเวร ข้อผิดปกติเมื่อโดนจับเจ้าหน้าที่ต้องบันทึก และส่งเลขให้สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลเพื่อตัดโควตา แต่ตอนนี้เขาจับ 2,000 บาทและจ่ายรายเดือนอีก 500 บาท
กรณีคนขายลอตเตอรี่ ในพื้นที่จ.เลย หนองคาย ยกกันมาจ่ายส่วยทั้งหมู่บ้าน แต่บางเมือง บางอำเภอไม่เรียกเก็บ เพราะส่วยลอตเตอรี่ ขึ้นกับหัวหน้าสถานี หรือคนที่เกี่ยวข้อง ต่างกับส่วยรถบรรทุกเกิดจากลงบนล่างมาจากโครงสร้างเชิงนโยบาย
3 จุดเช็กอินส่วยหวยเรียกเก็บ 200-1,000 บาท
นายจิระศักดิ์ กล่าวว่า สาเหตุที่ยังมีส่วยลอตเตอรี่ เพราะคนที่ขายไม่มีโควตาขาย และขายเกินราคาที่รัฐกำหนดเป็นช่องทางให้เจ้าหน้าที่ต้องหารายได้ โดยเฉพาะคนที่เช่าพื้นที่หน้าปั๊มน้ำมัน ไปรษณีย์ หน้าธนาคาร หน้าร้านสะดวกซื้อ จ่ายให้เจ้าหน้าที่วันละ 200-1,000 บาทให้กับเจ้าหน้าที่จับกุม
เมื่อถามว่าหลังมีการเปิดโปงส่วยลอตเตอรี่ลดลงหรือไม่ นายจิระศักดิ์ ลดลง แต่ไม่เหมือนโครงสร้างรถบรรุกจนบนสู่ล่าง แต่ส่วยลอตเตอรี่ไม่ได้เป็นเชิงนโยบาย แต่ขึ้นกับรูปแบบของพื้นที่ ซึ่งการไปขายลอตเตอรีไปขายข้ามพื้นที่ไม่ได้ เพราะอยู่นอกเหนือส่วยล็อตเตอรี่ที่เขาจ่ายส่วยไว้
ส่วยรถบรรทุก-ทางแก้ลดร่ายจนท.รัฐ
นายจีระศักดิ์ กล่าวถึงกรณีส่วยรถบรรทุกในพื้นที่ จ.เลยนั้น จากมีตาชั่งเปิดใหม่ในอ.หนองหิน แต่รถบรรทุกโรงโม่ และมีรถบรรทุกอ้อยไม่วิ่งเข้าไปชั่ง และเลี่ยงใช้พื้นที่ในชุมชนหมู่บ้านจนถนนพังเสียหาย จนต้องมานั่งหาสาเหตุและมีโอกาสพูดคุยกับเจ้าของโรงโม่ เพราะไม่สามารถแบกรับรายได้ค่าใช้จ่าย เพราะไม่เพียงพอต่อค่างวด เช่น ค่ารถบรรทุกกำหนดน้ำหนักพิกัด 5 ตันหรือ 500 กิโลกรัม อยู่ประมาณ 5.5 ตัน จะอยู่ได้ นอกจากนี้เสนอให้ แยกประเภท เช่น รถบรรทุกหินทราย ก่อสร้าง รถสินค้าเกษตร แยกให้ชัดเจนเพราะจะแก้ปัญหาได้
ต้นเหตุแก้ปัญหารายจ่ายของเจ้าหน้าที่รัฐ คือ แต่ละตำแหน่งมีรายจ่าย ก็จะมาบีบกับผู้ประกอบการ ถ้า 2 สมดุลกันถ้าเจ้าของตำแหน่งไม่มีรายจ่าย และเจ้าของรถบรรทุกก็ไม่ต้องจ่าย
เสนอทางออกจัดสรรโควตาใหม่
นายจิระศักดิ์ เสนอทางออกถึงบอร์ดสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐาล ยังป็นเขาวงกต และคอรัปชัน เพราะตอนนี้การจัดสรรโควตาร้อยละ 90% จัดสรรไม่ตรงกับผู้ค้า และยังเป็นรัฐวิสากิจ เจ้าหน้าที่รัฐ ดังนั้นทางออกต้องมีการออกใบอนุญาต
นอกจากนี้เสนอให้แก้พระราชบัญญัติสลากกินแบ่งรัฐบาล เพราะยังย้อนแย้งกัน เช่น ม.39 ห้ามขายในสถานศึกษา แต่แอปเป๋าตัง ขายหน้าเสาธงในโรงเรียนได้ แต่ยังซื้อขายกันหน้าโรงเรียน
ถ้าจัดสรรโควตาใหม่ในแอปเป๋าตังให้กับคนพิการ แทนที่รัฐบาลจะจ่ายให้คนละ 900 บาทต่อเดือน และจัดสรรให้คนกลุ่มนี้ได้สิทธิอีก 600,000 คน รวมทั้งแก้สัดส่วนบอร์ดสลากกินแบ่ง
นายจิระศักดิ์ กล่าวอีกว่า พบว่าคนขายลอตเตอรี่รายใหญ่ใน จ.เลย ไม่ได้รับโควตาขายลอตเตอรี่ เพราะไปใช้เกณฑ์บัตรสวัสดิการแห่งรัฐเป็นตัวกำหนดถึงจะเข้าไปแลนดอม ทำให้ถูกตัดสิทธิออกไป ทำให้ต้องซื้อลอตเตอรี่เกินราคามาขาย และเกิดวงจรเกิดส่วย ถ้าคนกลุ่มนี้ได้โควตาพวกเขาจะรักษาไว้ เพราะตอนนี้ คนจ.เลยทุกวันที่ 20-25 เดินทางออกไปขายทั่วประเทศเวลากลับมาทำงาน 7-8 วันคนกลุ่มนี้คือผู้ค้าตัวจริง
คนที่อยู่ในพ.รบ.สลากกินแบ่ง ไม่เคยลงโทษคนที่รวมชุดลอตเตอรี่ที่อยู่ใกล้กองสลาก เป็นสารตั้งต้นทำให้ลอตเตอรี่แพง แต่มาจับคนที่เดินขาย