สิ้น "แวน ไคลเบิร์น" ยอดนักเปียโน-ฮีโร่สงครามเย็น

Logo Thai PBS
สิ้น "แวน ไคลเบิร์น" ยอดนักเปียโน-ฮีโร่สงครามเย็น

แวน ไคลเบิร์น สุดยอดนักเปียโน ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นผู้ใช้ดนตรีสมานความขัดแย้งทางการเมือง และเป็นที่รู้จักในฐานะวีรบุรุษของสหรัฐฯผู้คว้าชัยชนะจากการแข่งขันเปียโนในสหภาพโซเวียตช่วงสงครามเย็น เสียชีวิตแล้วในวัย 78 ปี ฝากผลงานเพลงอมตะคลาสสิกที่เป็นแรงบันดาลใจแก่คนทั่วโลก

ทศวรรษ 50 สหภาพโซเวียตพยายามทุกวิถีทางเพื่อแสดงแสนยานุภาพเหนือสหรัฐฯ ทั้งการส่งยานอวกาศไปโคจรรอบโลกเป็นครั้งแรกเมื่อปี 1957 รวมถึงจัดงานแข่งขันเปียโน International Tchaikovsky Competition ในปี 1958 เพื่อหวังประกาศความเกรียงไกรด้านศิลปวัฒนธรรมของชาติ แต่ความสนใจกลับตกเป็นของ แวน ไคลเบิร์น นักเปียโนหนุ่มชาวเท็กซัสวัย 23 ปี ที่บรรเลงเพลงของนักประพันธ์ชาวรัสเซียทั้ง ไชคอฟสกี้ และแรคมานินอฟได้อย่างไร้ที่ติ จนได้รับเสียงปรบมือจากผู้ฟังชาวรัสเซียยาวนานถึง 8 นาที ทำให้คณะกรรมการต้องขออนุญาต นิคิต้า ครุสชอฟ ผู้นำโซเวียต เพื่อมอบรางวัลสูงสุดแก่นักดนตรีจากชาติคู่อริ ซึ่งครุสชอฟได้ประกาศว่า ถ้าเขาเก่งที่สุด ก็สมควรได้รับชัยชนะไป

ชัยชนะของไคลเบิร์น มาจากการฝึกฝนด้านดนตรีตั้งแต่วัย 3 ขวบจากแม่นักเปียโน และเข้ารับการศึกษาที่สถาบันดนตรีชั้นนำ Juilliard School โดยมี โรซินา เลวิน ปรมาจารย์ด้านเปียโนชาวรัสเซียให้คำแนะนำอย่างใกล้ชิด เขาต้องฝึกฝนเปียโนจนถึงตี 3 แทบทุกวัน จนคว้าชัยจากการประกวดดนตรีเกือบทุกรายการในสหรัฐฯ และได้รับเลือกให้เป็นตัวแทนของชาติไปแข่งขันที่สหภาพโซเวียต ชัยชนะที่ได้รับทำให้เขากลายเป็นวีรบุรุษ และเป็นนักดนตรีคลาสสิกรายแรก ที่ได้รับการต้อนรับด้วยขบวนพาเหรดยิ่งใหญ่กลางนครนิวยอร์ก นิตยสารไทม์ยกย่องให้เขาเป็นชาวเท็กซัสผู้พิชิตรัสเซีย ขณะที่ผลงานบันทึกเสียง Tchaikovsky Piano Concerto No. 1 เป็นแผ่นเสียงเพลงคลาสสิคที่ทำยอดขายเกินล้านชุดเป็นครั้งแรก

ไคลเบิร์นเปิดการแสดงมาแล้วทั่วโลก ทั้งต่อหน้าผู้นำหลายชาติ และประธานาธิบดีสหรัฐฯทุกคน ตั้งแต่ ดไวต์ ไอเซนฮาวร์ จนถึง บารัค โอบาม่า และอำลาวงการเมื่อปี 1978 เพื่อไปดูแลแม่ที่กำลังป่วย ก่อนได้รับเชิญกลับมาแสดงดนตรีครั้งประวัติศาสตร์ที่ทำเนียบขาวในปี 1987 ต้อนรับนาย มิคาอิล กอร์บาชอฟ ประธานาธิบดีโซเวียตที่มาเยือนสหรัฐฯ เป็นครั้งแรกในรอบ 15 ปี การแสดงครั้งนั้นสร้างความประทับใจแก่ผู้นำโซเวียตจนลุกขึ้นไปแสดงความยินดีต่อเขาด้วยตนเอง

ในยุคหลังไคลเบิร์นให้ความสำคัญต่อการจัด Van Cliburn International Music Competition เวทีประกวดดนตรีเพื่อผลักดันศิลปินหน้าใหม่สู่วงการเพลง ทั้งความสำเร็จของ โนบุยูกิ ซึจิอิ ผู้ชนะปี 2009 ซึ่งเป็นผู้พิการทางสายตารายแรกที่ชนะการประกวดดนตรีคลาสสิกบนเวทีแห่งนี้ ไคลเบิร์นเสียชีวิตในบ้านพักจากการเจ็บป่วยด้วยโรคมะเร็งกระดูกในวัย 78 ปี สุดยอดนักเปียโนเคยกล่าวไว้ว่าความเป็นอมตะของดนตรีคลาสสิก ควรได้รับการเผยแพร่ในฐานะประทีปแห่งจิตวิญญาณเพื่อสร้างแรงบันดาลใจแก่แฟนเพลงทั่วโลก


ข่าวที่เกี่ยวข้อง