เฟ้นหานวัตกรรมจัดการ "ขยะพลาสติก" ในเมือง-ชุมชน

วันนี้ (26 ธ.ค.2562) ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ NIA มีการเปิดเผยการเดินหน้าโครงการนวัตกรรมสำหรับเมืองและชุมชน City & Community Innovation Challenges ปี 2563 เพื่อเฟ้นหานวัตกรรมการจัดการขยะพลาสติก 5 ด้าน ได้แก่ นวัตกรรมการจัดเก็บขยะพลาสติก นวัตกรรมการคัดแยกขยะพลาสติก นวัตกรรมการใช้ประโยชน์จากขยะพลาสติก นวัตกรรมการกำจัดขยะพลาสติก และการสร้างความมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการขยะพลาสติก เช่น นวัตกรรมอัพไซคลิ่ง พลาสติกที่ย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ หรือไบโอพลาสติก นวัตกรรมเพื่อการจัดการไมโครพลาสติก และการเปลี่ยนขยะพลาสติกเป็นพลังงาน

 

นายคุณาวุฒิ บุญญานพคุณ ผู้อำนวยการฝ่ายนวัตกรรมเพื่อสังคม สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ ระบุว่า ปัญหาขยะพลาสติกเป็นปัญหาที่ทุกคนต้องให้ความใส่ใจ ซึ่งเป็นที่ทราบกันดีว่าขยะประเภทดังกล่าวเป็นสิ่งที่ย่อยสลายได้ยาก สร้างปัญหาให้แก่สังคมและสิ่งแวดล้อมมาอย่างยาวนาน โดยในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา จะเห็นได้ว่าหลายฝ่ายหลายประเทศทั่วโลกมีความพยายามผลักดันการลด-เลิกใช้วัสดุที่ผลิตมาจากพลาสติก โดยเฉพาะสินค้าประเภทถุงบรรจุ ซึ่งมีการใช้ในปริมาณมากเนื่องจากมีความเกี่ยวพันกับวิถีการดำเนินชีวิต

นอกจากนี้ยังมีขยะพลาสติกประเภทอื่นๆ ที่จำป็นต้องได้รับการจัดการอย่างถูกวิธี รวมทั้งมีนวัตกรรมที่สามารถทดแทนการใช้งานได้อย่างยั่งยืน ไม่ว่าจะเป็นขวดน้ำ แก้วน้ำ หรือกล่องบรรจุภัณฑ์

จำเป็นต้องกระตุ้นให้ผู้ประกอบการ ประชาชน นักพัฒนาเกิดความตื่นตัวและสร้างความตระหนักรู้ถึงปัญหาการจัดการขยะพลาสติก ตลอดจนโซลูชั่นที่สามารถทำให้เรื่องดังกล่าวมีทางออกที่เป็นรูปธรรม

แปรรูป “ขยะ” สร้างมูลค่าเพิ่ม

สำหรับนวัตกรรมและเทคโนโลยีการบริหารจัดการขยะพลาสติกที่จำเป็นต้องนำมาใช้ และจะทวีบทบาทในโลกอนาคตอย่างมีนัยสำคัญ ได้แก่

นวัตกรรมอัพไซคลิ่ง : Upcycling ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการรีไซเคิล และเป็นวิธีการแก้ปัญหาพลาสติกเหลือทิ้งที่เหมาะสมกับบริบทของประเทศไทย โดยเป็นการนำขยะมาแปรรูปเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม ทำให้เป็นสิ่งใหม่ สามารถนำมาใช้ได้ในรูปแบบใหม่ๆ โดยไม่สร้างขยะกลับคืนสู่วงจรขยะพลาสติกอีกครั้ง เช่น การนำมาทำเป็นวัสดุก่อสร้าง อุปกรณ์สำนักงาน สินค้าไลฟ์สไตล์ เป็นต้น

พลาสติกที่ย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ หรือไบโอพลาสติก ซึ่งเป็นพลาสติกที่สามารถย่อยสลายได้ด้วยจุลินทรีย์และแบคทีเรียตามธรรมชาติ โดยผลิตจากวัตถุดิบที่สามารถผลิตทดแทนขึ้นใหม่ได้ในธรรมชาติ เช่น อ้อย มันสำปะหลัง ข้าวโพด ฯลฯ มีคุณสมบัติในการใช้งานใกล้เคียงพลาสติกจากปิโตรเคมีแบบดั้งเดิม และพลาสติกชีวภาพแบบย่อยสลายได้จะกลับคืนสู่ธรรมชาติได้ 100% ซึ่งเป็นแนวทางสำหรับการใช้งานเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อมได้อย่างแท้จริง

 

นวัตกรรมเพื่อการจัดการไมโครพลาสติก โดยไมโครพลาสติกถือเป็นพลาสติกขนาดเล็กและมองไม่เห็น ซึ่งมักจะปนเปื้อนในแหล่งน้ำ ทะเล และกลายเป็นอาหารสัตว์ตามที่ปรากฏในข่าวสาร ทั้งนี้ เรื่องดังกล่าวเป็นเรื่องที่ต้องแก้ไขอย่างเร่งด่วน โดยที่ผู้ประกอบการและต้นทางในอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องควรให้ความใส่ใจอย่างจริงจัง ด้วยการหาวัสดุทดแทนหรือมีกระบวนการจัดการที่รัดกุม เพื่อสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศที่ดีขึ้นทั้งระบบ

การเปลี่ยนขยะพลาสติกเป็นพลังงาน ซึ่งเป็นอีกหนึ่งนวัตกรรมที่น่าสนใจ โดยสามารถนำขยะพลาสติกที่มีอยู่จำนวนมหาศาลมาแปรรูปให้เป็นพลังงานความร้อน พลังงานไฟฟ้า ฯลฯ และการพัฒนานวัตกรรมในรูปแบบนี้ยังจะช่วยลดต้นทุนในกิจกรรมดังกล่าว พร้อมสร้างมูลค่าให้กับอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องได้อีกด้วย

สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ โดยฝ่ายนวัตกรรมเพื่อสังคม จัดโครงการด้านการบริหารจัดการขยะพลาสติกเพื่อดึงดูดผู้ที่มีแนวคิดและไอเดียการออกแบบนวัตกรรมที่มุ่งแก้ไขปัญหาดังกล่าว ผ่านการนำเสนอนวัตกรรมและเทคโนโลยีเพื่อรับสนับสนุนเงินทุน และนำโครงการไปต่อยอดเพื่อสร้างผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมได้ในระยะยาว