ประเทศไทยมีสถาบันการศึกษาศิลปะหลายแห่ง และเป็นที่นิยมอย่างมากในยุคปัจจุบัน แต่ถ้าจะเล่านึกย้อนไปในอดีตเราเองก็คงนึกถึง โรงเรียนเพาะช่าง ที่เป็นจุดเริ่มต้นของการเรียนศิลปะการช่างในประเทศไทย ที่มีประวัติยาวนานนับ 100 ปี ผลิตศิลปินมาแล้วแบบนับไม่ถ้วน แต่น้อยคนนักที่จะรู้จัก โรงเรียนเพาะช่าง เพราะด้วยชื่อของเพาะช่างแล้ว ก็มักจะเน้นไปทางช่างทั่วไป
เนื่องด้วย วันที่ 7 ม.ค.66 นี้ เป็นวันครบรอบ 110 ปี โรงเรียนเพาะช่าง ซึ่งปัจจุบันเปลี่ยนชื่อเป็น วิทยาลัยเพาะช่าง ที่ตั้งอยู่ ถนน ตรีเพชร เขตพระนคร ไทยพีบีเอสออนไลน์ขอใช้โอกาสนี้ ชวนทุกคนรู้จักประวัติโรงเรียนเพาะช่าง จากหนังสือ 100 ปีเพาะช่าง ที่ได้เขียนไว้ว่า "โรงเรียนเพาะช่าง" เกิดขึ้นตามราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ที่ต้องการจะสร้างสถาบันการศึกษาด้านศิลปะการช่างของไทยขึ้น ด้วยการอนุรักษ์มรดกทางศิลปะและวัฒนธรรมของชาติและให้มีการเรียนรู้ศาสตร์ศิลปะของชาวตะวันตกให้เท่าทันเพื่อนำความรู้เหล่านั้นมาพัฒนาศิลปะการช่างของไทยต่อไป แต่พระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวในการที่จะทำนุบำรุงศิลปะการช่างไทยยังไม่สำเร็จสมดั่งพระราชหฤทัยก็เสด็จสวรรคตเสียก่อน
ภาพ : หนังสือ 100 ปี เพาะช่าง
ภาพ : หนังสือ 100 ปี เพาะช่าง
ภาพ : หนังสือ 100 ปี เพาะช่าง
ภาพ : หนังสือ 100 ปี เพาะช่าง
จนกระทั่งมาสำเร็จในสมัยรัชกาลที่ 6 โดยในวันที่ 7 มกราคม 2456 ทรงเสด็จเป็นประธานในพิธีเปิดและทรงพระราชทานชื่อว่า “โรงเรียนเพาะช่าง” ซึ่งมีความหมายว่า สถาบันที่เป็นแหล่งบ่มเพาะศิลปะการช่าง เป็นต้นกำเนิดแห่งศิลปวิทยา เพื่อผลิดอก ออกผล สร้างความเจริญงอกงามให้กับแผ่นดินด้วยงานศิลปะและมรดกทางวัฒนธรรมไทย ดังกระแสพระราชดำรัสในวันเปิดโรงเรียนเพาะช่างตอนหนึ่งว่า “ความเจริญในศิลปวิชาการช่างเป็นเครื่องวัดความเจริญชาติ” ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯแต่งตั้งให้สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้าจุฑาธุชธราดิลก กรมขุนเพ็ชรบูรณ์อินทราชัย ทรงดำรงตำแหน่งที่ปรึกษาโรงเรียนเพาะช่าง เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน 2462 และต่อมาทรงเป็นผู้บัญชาการโรงเรียนเพาะช่างเมื่อวันที่ 13 มิถุนายน 2466
ภาพ : หนังสือ 100 ปี เพาะช่าง
ภาพ : หนังสือ 100 ปี เพาะช่าง
ภาพ : หนังสือ 100 ปี เพาะช่าง
ภาพ : หนังสือ 100 ปี เพาะช่าง
นอกจากนี้โรงเรียนเพาะช่างยังได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์อีกหลายพระองค์ ที่ทรงเสด็จเยี่ยมชมกิจการและเปิดนิทรรศการศิลปะในโอกาสต่าง ๆ มาโดยตลอด กล่าวได้ว่าเป็นสถาบันศิลปะแห่งแรกของไทย โดยในระยะเริ่มต้นได้ดำเนินการจัดการศึกษาทั้งสายช่างศิลปกรรมและครูศิลปะซึ่งเทียบเท่าระดับอุดมศึกษาในปัจจุบัน
ภาพ : หนังสือ 100 ปี เพาะช่าง
ภาพ : หนังสือ 100 ปี เพาะช่าง
ภาพ : หนังสือ 100 ปี เพาะช่าง
ภาพ : หนังสือ 100 ปี เพาะช่าง
อ้างอิง : หนังสือ 100 ปีเพาะช่าง