เมื่อวันที่ 23 พ.ย.2568 ช่วงสถานการณ์น้ำท่วม มีภาพและคลิปจำนวนมากที่ถูกสร้างขึ้นโดยปัญญาประดิษฐ์ (AI) เพื่อหวังยอดวิวและรายได้จากการที่คนเข้ามาชมและแชร์ต่อ หนึ่งในนั้นคือภาพสุนัขคาบลูกแมวมาให้เจ้าหน้าที่ช่วยเหลือ ซึ่งจากการตรวจสอบพบว่าเป็นภาพที่สร้างโดย AI
ตัวอย่างภาพที่สร้างโดย AI คือภาพสุนัขคาบลูกแมวตัวเล็กแน่นในปาก ก่อนพุ่งเข้าหาเรือกู้ภัยเพื่อขอความช่วยเหลือ โดยมีหลายเพจที่แชร์ต่อ ๆ กันไป พร้อมเขียนแคปชันใจความว่า "มิตรภาพล้านความหมาย เหตุการณ์น้ำท่วม จ.สงขลา เจอภาพนี้ไป ฮิลใจสุดๆ #น้องหมาช่วยชีวิตน้องแมวจากน้ำท่วม" ทำให้มีคนหลงเชื่อโดยไม่ตรวจสอบ เข้าไปแสดงความเห็นและแชร์ต่อ โดยไม่รู้ว่าเป็นภาพปลอมที่สร้างโดย AI
ทั้งนี้ ไทยพีบีเอสออนไลน์ ตรวจสอบพบว่า ต้นทางของภาพมาจากผู้ใช้เฟซบุ๊กรายหนึ่ง สร้างภาพขึ้นมาพร้อมแคปชันที่ระบุว่าเป็นภาพประกอบจาก Ai และคอมเมนต์แจ้งอีกครั้งจากเจ้าของเฟซบุ๊ก "ในวันที่พายุโหมกระหน่ำ เราอาจพบฮีโร่ในรูปแบบที่ไม่คาดคิด ... ภาพนี้เตือนใจเราว่า 'ความเข้มแข็งที่แท้จริง คือการปกป้องผู้ที่อ่อนแอกว่า' เสมอ ไม่ว่าจะสายพันธุ์ใดก็ตาม [ภาพประกอบจาก Ai นะครับ] #ความรักไร้พรมแดน #เพื่อนร่วมโลก #ให้กำลังใจน้ำท่วม"
ภาพในลักษณะนี้ยังมีอีกมาก เช่น เพจที่ชื่อ "ท่านเปา" แชร์ภาพพร้อมข้อความว่า "อย่าทำแบบนี้ เพราะแม่ของตนเองเชื่อแล้ว นั่งน้ำตาอาบแก้ม ดูสิขนาดสัตว์ยังมีน้ำใจ"
ในโพสต์เหล่านี้ จะเห็นภาพที่กำลังแชร์อยู่ในโลกออนไลน์ เช่น ภาพงูเหลือมคาบแมวมาให้เจ้าหน้าที่ ภาพจระเข้คาบแมวมาให้เจ้าหน้าที่ ภาพแมวคาบงูมาให้เจ้าหน้าที่ หรือแม้แต่ภาพฮิปโปที่มีป้ายแขวนคอว่าหมูเด้ง ที่กำลังคาบแมวมาให้เจ้าหน้าที่บนเรือ ซึ่งภาพนี้มีคนเข้ามาคอมเมนต์จำนวนมาก เช่น "แค่งูยังพอทน เจอฮิปโปพอเลย" บ้างก็บอกว่า "ลางานสวนสัตว์ ออกมาปฏิบัติหน้าที่เฉย" หรือบางคนก็บอกว่าไม่เข้าใจว่าคนที่เชื่อ เชื่อไปได้ยังไง
ในอีกมุมหนึ่ง ผลกระทบจากการสร้างภาพด้วย AI และเผยแพร่ในโลกออนไลน์จำนวนมาก ทำให้ประชาชนไม่เชื่อภาพจริงที่เกิดขึ้นแล้ว โดยเพจพรรคประชาชน สงขลา โพสต์ว่า "อยากขอความร่วมมือพี่น้องประชาชน หยุดใช้ AI ทำรูปสัตว์ช่วงน้ำท่วม เพราะมีเคสงูตัวใหญ่เข้าบ้านประชาชนใน อ.หาดใหญ่ แต่กู้ภัยเข้าไปล่าช้าเพราะมีคนบอกว่าเป็น AI"
ทั้งนี้ Thai PBS Verify พบว่ามีหลายกรณีที่ตรวจพบว่าถูกสร้างหรือดัดแปลงด้วย AI เพื่อจุดประสงค์ที่แตกต่างกัน ทั้งเพื่อความสนุก ความน่ารัก ปั่นกระแสไวรัล เพิ่มรายได้จากยอดวิว หรือแม้แต่สร้างความตื่นตระหนกโดยเจตนา ผลคือผู้คนจำนวนมากหลงเชื่อและแชร์ต่อโดยไม่รู้ตัว
วิธีสังเกตภาพและคลิป AI เบื้องต้น คือให้ตรวจสอบที่มา ดูคุณภาพภาพหรือวิดีโอ ซึ่งอาจมีความผิดธรรมชาติ เช่น ขอบภาพเบี้ยว รายละเอียดละลาย แสงเงาไม่สัมพันธ์ เช็กสภาพแวดล้อม เช่น น้ำไหลย้อนทิศ โครงสร้างอาคารแปลก สัตว์มีสัดส่วนหรือท่าทางผิดธรรมชาติ หรือเป็นพื้นที่ที่ไม่เคยมีประวัติน้ำท่วม และที่สำคัญคือเทียบกับข้อมูลจริง โดยตรวจสอบประกาศจากหน่วยงานทางการหรือสื่อที่มีทีมตรวจสอบข้อเท็จจริง นอกจากนี้ยังควรมองหาลายน้ำหรือเครดิตที่แปลกประหลาด
หากพบภาพ คลิป หรือข้อมูลที่น่าสงสัยว่าอาจเป็นของปลอม สามารถส่งมาให้ Thai PBS Verify ช่วยตรวจสอบได้ที่เฟซบุ๊กแฟนเพจทันที
อ่านข่าวอื่น :
นายกฯ เยี่ยมผู้ประสบภัยน้ำท่วมหาดใหญ่ เร่งสำรวจอนุมัติเงินเยียวยา
สงขลาประกาศเขตภัยพิบัติ 10 อำเภอ - นักท่องเที่ยวติดค้างหาดใหญ่ทยอยอพยพ