วันนี้ (3 ก.พ.2564) ผู้สื่อข่าวรายงานว่า เพจเฟซบุ๊ก GISTDA สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) เผยภาพถ่ายดาวเทียม COVID-19 ระลอกใหม่ กับมลภาวะทางอากาศที่เปลี่ยนไปปี 2020
ข้อมูล ระบุว่า ปี 2563 เป็นปีที่ประชากรโลกประสบกับการระบาดใหญ่ COVID-19 ไม่เว้นแม้กระทั่งประเทศไทย การรับมือกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้น มาตรการต่างๆ ถูกนำมาใช้เพื่อบริหารจัดการและควบคุมการระบาดของโรค COVID-19 ตั้งแต่เดือนมี.ค.2563
หนึ่งในมาตรการนั้นคือ “ล็อกดาวน์ (lockdown)” ซึ่งส่งผลกระทบทำให้เกิดการปิดตัวทางเศรษฐกิจและสังคม กิจกรรมต่างๆ ต้องหยุดชะงัก เช่น การรวมกลุ่มกันทำกิจกรรม การปิดห้างสรรพสินค้า ร้านอาหาร อีกทั้งการคมนาคมบนท้องถนนที่ลดลง รวมถึงการส่งเสริมแคมเปน “อยู่บ้าน หยุดเชื้อ เพื่อชาติ” ทำให้การดำเนินกิจกรรมต่างๆ ลดลงอย่างเห็นได้ชัด
ล็อกดาวน์ส่งผลค่ามลพิษลดลงชัดเจน
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดยสำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) หรือ GISTDA ได้ติดตามสถานการณ์ต่างๆที่เกี่ยวข้องต่อเนื่อง จากสถานการณ์ COVID-19 พบว่าช่วงที่มีการล็อกดาวน์ เกิดการเปลี่ยนแปลงบนพื้นโลกที่สามารถสังเกตเห็นได้อย่างชัดเจนจากภาพดาวเทียม นั่นคือ ไนโตรเจนไดออกไซด์ ที่เกิดจากการคมนาคมขนส่งและยานพาหนะ เช่น มลพิษจากท่อไอเสียของรถยนต์ มีปริมาณลดลงอย่างเห็นได้ชัด
ภาพจากดาวเทียม Ozone Monitoring Instrument (OMI) ที่ติดตั้งบนดาวเทียม Aura ของ NASA สามารถตรวจวัดค่าไนโตรเจนไดออกไซด์ โดยเทียบรายเดือนระหว่างปี 2562 กับ 2563 พบว่า ภาพรวมค่าเฉลี่ย ไนโตรเจนไดออกไซด์ ของปี 2563 จะน้อยกว่าปี 2562
ค่าเฉลี่ยไนโตรเจนไดออกไซด์ ของเดือนเม.ย.- พ.ค.2563 ลดลงอย่างชัดเจน หรือปรากฎสีน้ำเงิน ซึ่งในช่วง 2 เดือน เป็นช่วงที่ไทยใช้มาตรการล็อกดาวน์ อย่างเข้มงวด โดยเฉพาะพื้นที่กทม.และปริมณฑล รวมไปถึงเมืองที่เป็นศูนย์กลางทางการค้าและการลงทุนในแต่ละภูมิภาคของประเทศ
และเมื่อสถานการณ์เริ่มดีขึ้น มาตรการต่างๆ เริ่มมีการยืดหยุ่น ผ่อนคลาย และปลดล๊อกบางมาตรการ ทำให้ค่าไนโตรเจนไดออกไซด์ ตั้งแต่หลังเดือนพฤษภาคมเป็นต้นมา เริ่มมีความใกล้เคียงกับค่า ไนโตรเจนไดออกไซด์ ในปี 2019
รู้จักก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์
สำหรับการระบาดระลอกใหม่ในช่วงปลายปี 2563 แม้รัฐบาลจะไม่ประกาศล็อกดาวน์ แต่ก็มอบหมายให้แต่ละจังหวัดกำหนดมาตรการต่างๆ ตามความเหมาะสม งดจัดกิจกรรมต่างๆ รวมไปถึงการเฉลิมฉลองในช่วงส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ อีกทั้งมีการปรับเปลี่ยนรูปแบบกิจกรรมหลายๆ กิจกรรมให้อยู่ในรูปแบบออนไลน์มากขึ้น ส่งผลให้ค่าไนโตรเจนไดออกไซด์ ในช่วงธ.ค.2563 ลดลงจากปี 2562 อีกครั้ง
ความรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับไนโตรเจนไดออกไซด์ หรือ ก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์ เป็นหนึ่งในตัวชี้วัดคุณภาพอากาศ ที่ส่วนใหญ่เกิดขึ้นจากกิจกรรมของมนุษย์ เช่น การเผาไหม้เชื้อเพลง โรงงานอุตสาห กรรม การขนส่ง การเดินทาง เป็นต้น ซึ่งก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์มีศักยภาพสูงในการสร้างมลพิษจึงจัดว่าเป็นหนึ่งในก๊าซที่ทำให้เกิดมลพิษในอากาศและเป็นอันตรายต่อมนุษย์
ไนโตรเจนไดออกไซด์และออกไซด์ของไนโตรเจน เป็นสาเหตุของโรคทางเดินหายใจและความเสียหายต่อปอดหากรับเข้าไปแบบเฉียบพลัน และเพิ่มความเสี่ยงของการเป็นโรคเรื้อรังหากรับเข้าไปในระยะยาว และยังนำไปสู่การก่อตัวของ PM2.5 และโอโซน ซึ่งมลพิษทางอากาศที่มีบทบาทสำคัญต่อผลกระทบด้านสุขภาพของประชาชน