เมื่อวันที่ 30 กรกฎาคมที่ผ่านมาได้เกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ในคาบสมุทรคัมชัตกา (Kamchatka) ขนาด 8.8 ซึ่งทำให้เกิดคลื่นสึนามิตามมา ถึงแม้เหตุการณ์จะผ่านพ้นไปแล้วและคลื่นสึนามิไม่ได้สร้างความเสียหายร้ายแรง แต่ดาวเทียม SWOT ของ NASA และ CNES จากฝรั่งเศสสามารถจับภาพคลื่นสึนามิที่กำลังเคลื่อนที่กลางมหาสมุทรแปซิฟิกไว้ได้

ภาพถ่ายดาวเทียมของคาบสมุทรคัมชัตคาจากดาวเทียมของ Sentinel-3 ภาพจาก ESA

ดาวเทียม SWOT (Surface Water and Ocean Topography) เป็นดาวเทียมตระกูล SAR ทำหน้าที่เพื่อตรวจวัดระดับน้ำในมหาสมุทรและแหล่งน้ำบนพื้นผิวที่มีความละเอียดสูงที่สุดที่เคยมีมา ในเหตุการณ์แผ่นดินไหวคาบสมุทรคัมชัตกานี้เกิดขึ้นเมื่อเวลา 11:25 น. ตามเวลาท้องถิ่น ซึ่งดาวเทียม SWOT ได้บินผ่านบริเวณกลางมหาสมุทรแปซิฟิกพอดีและจับภาพคลื่นสึนามิกำลังเคลื่อนที่ผ่านมหาสมุทรได้หลังจากแผ่นดินไหวได้ 70 นาที

ภาพข้อมูลความสูงของผิวน้ำคลื่นสึนามิจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวในคาบสมุทรคัมชัตคาที่ดาวเทียม SWOT สามารถเก็บไว้ได้ เห็นความสูงของยอดคลื่นสึนามิที่สูงถึง 45 เซนติเมตรแม้จะอยู่ในมหาสมุทรลึกกลางแปซิฟิก

ข้อมูลเรดาร์จาก SAR ของ SWOT ให้ข้อมูลคลื่นสึนามิแบบสามมิติ วัดความสูงของยอดคลื่นได้สูงถึง 45 เซนติเมตร สามารถมองเห็นถึงเส้นแนวการเคลื่อนที่ของคลื่นสึนามิจากทางตะวันตกไปยังทิศตะวันออกได้อย่างชัดเจน ข้อมูลสึนามิครั้งนี้จาก SWOT ได้กลายมาเป็นเครื่องมือสำคัญที่ถูกนำมาใช้เปรียบเทียบกับแบบจำลองคลื่นสึนามิที่ NOAA ได้จำลองขึ้นทันทีในช่วงที่เกิดแผ่นดินไหวเพื่อคาดการณ์สึนามิและเตือนภัยพิบัติ

แม้ยอดคลื่นกลางมหาสมุทรจะสูงเพียง 45 เซนติเมตร แต่ตัวเลขนี้คือความสูงของคลื่นในมหาสมุทรที่มีก้นมหาสมุทรลึกกว่าแนวชายฝั่ง คลื่นความสูง 45 เซนติเมตรนี้กระทบชายฝั่งมันอาจจะมีพลังงานเทียบเท่ากับคลื่นสูง 9 เมตรเลยทีเดียว แต่ขณะที่คลื่นเคลื่อนที่ผ่านในมหาสมุทร พลังงานของมันจะลดลงไปเรื่อย ๆ จนเมื่อกระทบชายฝั่งอาจจะเหลือพลังงานเพียงเล็กน้อยเท่านั้น

ภาพถ่ายคาบสมุทรคัมชัตคาจากดาวเทียม Aqua ของ NASA

ก่อนหน้านี้ดาวเทียม SWOT เคยตรวจจับสึนามิปริศนาที่เกิดขึ้นในฟยอร์ดปี 2024 ที่ทำให้เกิดคลื่นแผ่นดินไหวปริศนาที่สั่นสะเทือนไปทั่วโลกไว้ได้ ทำให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจกระบวนการเกิดสึนามิภายในฟยอร์ดและการสูญเสียพลังงานของคลื่นสึนามิได้ดียิ่งขึ้น เหตุการณ์สึนามิในครั้งนั้น การจับภาพคลื่นยักษ์กำลังเคลื่อนที่ในมหาสมุทรก็เป็นส่วนสำคัญต่อการพัฒนาแบบจำลองของคลื่นสึนามิของ NOAA ได้ดียิ่งขึ้น ซึ่งจะสามารถทำให้การคาดคะเนแม่นยำและรวดเร็วยิ่งขึ้นได้

ศูนย์วิจัยสึนามิของ NOAA ได้วิเคราะห์ข้อมูลคลื่นสึนามิที่ได้จาก SWOT เทียบกับแบบจำลองที่ทำไว้และผลลัพธ์ที่ได้มานั้นเรียกได้ว่าน่าตื่นเต้นมาก แสดงให้เห็นว่าข้อมูลเหตุการณ์สึนามิที่ได้รับมานี้เป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญในการพัฒนาขีดความสามารถของแบบจำลองที่นักวิทยาศาสตร์ตามหามาตั้งแต่เหตุการณ์สึนามิครั้งใหญ่ในปี 2004การมี SWOT อยู่จะสามารถช่วยเหลือชีวิตได้อีกหลายล้านชีวิตจากภัยสึนามิด้วยการพัฒนาแบบจำลองคลื่นสึนามิ

ภาพหน้าคลื่นที่เปลี่ยนแปลงไปจากระดับน้ำทะเลปานกลางจากเหตุการณ์คลื่นสึนามิที่ดาวเทียม SWOT สามารถจับการเปลี่ยนแปลงของคลื่นผิวน้ำไว้ได้ ภาพจาก NASA

แผ่นดินไหวในคาบสมุทรคัมชัตกาในครั้งนี้นับว่าเป็นหนึ่งใน สิบแผ่นดินไหวที่รุนแรงที่สุดตั้งแต่มนุษย์เคยบันทึกมาตั้งแต่ปี 1900 ด้วยความรุนแรงระดับ 8.8 และถือว่ามีความรุนแรงเป็นอันดับหนึ่งนับตั้งแต่แผ่นดินไหวในภูมิภาคโทโฮกุของญี่ปุ่นเมื่อปี 2011

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

ที่มาข้อมูล : NASA

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

ที่มาข้อมูล : NASA

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

ดาวเทียม SWOT จับภาพสึนามิจากแผ่นดินไหวในคาบสมุทร Kamchatka ไว้ได้