ความก้าวหน้าครั้งใหญ่ของวงการแพทย์ที่เผยแพร่ในวารสารสาขาวิชาโรคตับ (Journal of Hepatology) ฉบับเดือนตุลาคม รายงานว่าศัลยแพทย์ชาวจีนประสบความสำเร็จในการปลูกถ่ายตับหมูที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรมให้กับผู้ป่วยที่ยังมีชีวิตเป็นรายแรกของโลก ซึ่งผู้ป่วยรายนี้มีชีวิตอยู่ต่อมาได้เป็นเวลา 171 วันหลังการผ่าตัด

แนวทางการเปลี่ยนตับหมูให้กับผู้ป่วย ภาพจาก journal-of-hepatology

ความก้าวหน้านี้ถือเป็นก้าวสำคัญในการแก้ไขปัญหาการขาดแคลนอวัยวะจากผู้บริจาคที่เป็นมนุษย์ โดยการผ่าตัดนี้นำโดยทีมแพทย์จากโรงพยาบาลแห่งที่ 1 ในเครือมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์อันฮุย ใช้ตับหมูที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรมที่พัฒนาโดยนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์อวิ๋นหนาน (ยูนนาน)

รายงานระบุว่าหมูที่บริจาคอวัยวะผ่านการตรวจเชื้อโรคอย่างละเอียด และผ่านกระบวนการตัดต่อดัดแปลงพันธุกรรมที่ซับซ้อนจำนวน 10 ตำแหน่ง โดยตัดยีนของหมู 3 ยีนที่เป็นต้นตอของการปฏิเสธอวัยวะที่มีสาเหตุจากแอนติบอดี และแทรกยีนของมนุษย์ 7 ยีน เพื่อเพิ่มความเข้ากันได้ทางภูมิคุ้มกันและป้องกันภาวะลิ่มเลือดอุดตัน

การผ่าตัดผู้ป่วยรับปลูกถ่าย “ตับหมู” คนแรกของโลก ภาพจาก journal-of-hepatology

การผ่าตัดดังกล่าวเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 17 พ.ค. 2024 โดยผู้รับอวัยวะนี้เป็นผู้ป่วยที่มีเนื้องอกขนาดใหญ่ในตับด้านขวาที่ไม่สามารถผ่าตัดออกได้ ซึ่งตับหมูที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรมนี้ปลูกถ่ายในฐานะ “ตับเสริม” เพิ่มเข้าไปเพื่อช่วยทำงานร่วมกับตับเดิมของผู้ป่วย

ก่อนหน้านี้ในเดือนเมษายน 2024 ทีมนักวิจัยชาวจีนอีกทีมหนึ่งได้ทำการปลูกถ่ายตับหมูที่ผ่านการดัดแปลงพันธุกรรมให้กับผู้ป่วยที่สมองตายที่โรงพยาบาลซีจิง ในเครือมหาวิทยาลัยการแพทย์กองทัพอากาศ เมืองซีอัน มณฑลส่านซีทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีน

การผ่าตัดผู้ป่วยรับปลูกถ่าย “ตับหมู” คนแรกของโลก ภาพจาก journal-of-hepatology

โดยผลหลังการผ่าตัดในกรณีล่าสุดถือว่ามีแนวโน้มที่ดีในระยะแรก โดยในช่วง 31 วันแรก ผู้ป่วยวัย 71 ปีรายนี้ไม่แสดงอาการของการต่อต้านอวัยวะเฉียบพลัน และตับหมูทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่กลับพบปัญหาในวันที่ 38 เมื่อผู้ป่วยเกิดภาวะร้ายแรงจากลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดขนาดเล็กของอวัยวะที่ปลูกถ่าย ส่งผลให้ทีมแพทย์ตัดสินใจนำตับหมู ซึ่งเป็นตับเสริมออก โดยต่อมาผู้ป่วยมีภาวะเลือดออกในทางเดินอาหารส่วนบนซ้ำหลายครั้งและเสียชีวิตในวันที่ 171

แม้ผู้ป่วยจะมีชีวิตอยู่ได้เพียง 171 วัน แต่การผ่าตัดครั้งนี้พิสูจน์ถึงความเป็นไปได้อันน่าทึ่งที่ตับหมูสามารถทำงานสนับสนุนร่างกายมนุษย์ได้ในระยะเวลาที่มีนัยสำคัญทางการแพทย์ โดยความสำเร็จนี้วางรากฐานให้การปลูกถ่ายอวัยวะต่างสายพันธุ์ (xenotransplantation) เป็นอีกหนึ่งทางเลือกการรักษาที่มีศักยภาพสำหรับผู้ที่รอการปลูกถ่ายตับจากมนุษย์

ทั้งนี้ การผ่าตัดดังกล่าวยังไม่ได้เปิดประตูสู่การใช้งานตับหมูในทางการแพทย์อย่างแพร่หลาย แต่ได้พิสูจน์แนวคิดที่ว่าอวัยวะลักษณะนี้สามารถทำงานในร่างกายมนุษย์ได้จริง

📌อ่าน : สำเร็จ ! ปลูกถ่าย “ไตหมู” สู่คน จุดความหวังผู้ป่วยรอเปลี่ยนไตทั่วโลก

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

แหล่งข้อมูลอ้างอิง : journal-of-hepatology, Xinhua

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

ผู้ป่วยรับปลูกถ่าย “ตับหมู” คนแรกของโลก อยู่รอดนาน 171 วัน