วันที่ 21 ธันวาคม 2568 เป็น “วันเหมายัน” (อ่านว่า เห-มา-ยัน) หรือ Winter Solstice ช่วงเวลากลางคืนยาวนานที่สุดในรอบปี ประมาณ 12 ชั่วโมง 41 นาที ด้านฝั่งประเทศทางซีกโลกเหนือนับเป็นวันเข้าสู่ฤดูหนาว และประเทศทางซีกโลกใต้เข้าสู่ฤดูร้อน

ปีนี้ประเทศไทยจะมีวันที่ช่วงเวลากลางคืนยาวนานที่สุดในรอบปี ตรงกับวันที่ 21 ธันวาคม 2568 วันดังกล่าวเรียกว่า “วันเหมายัน” (อ่านว่า เห-มา-ยัน) (Winter Solstice) ดวงอาทิตย์จะขึ้นทางทิศตะวันออกเฉียงไปทางใต้มากที่สุด และตกลับขอบฟ้าทางทิศตะวันตกเฉียงไปทางใต้มากที่สุด

NARIT สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (สดร.) ให้ความรู้ว่า ในแต่ละวัน ดวงอาทิตย์จะปรากฏอยู่ตำแหน่งที่ต่างกัน เปลี่ยนตำแหน่งไปประมาณวันละ 1 องศา ตั้งแต่เดือนกันยายนเป็นต้นมา ดวงอาทิตย์ค่อย ๆ เคลื่อนที่จากจุดตั้งฉากกับเส้นศูนย์สูตรของโลกลงมาทางใต้ สังเกตได้จากท้องฟ้าในช่วงนี้จะมืดเร็วขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อดวงอาทิตย์เคลื่อนมา ณ ตำแหน่งเฉียงไปทางทิศใต้มากที่สุดในวันเหมายันของแต่ละปี วันดังกล่าวจึงมีช่วงเวลากลางคืนยาวนานที่สุด และช่วงเวลากลางวันสั้นที่สุด ดวงอาทิตย์จะขึ้นเวลาประมาณ 06:36 น. และจะตกลับขอบฟ้า เวลาประมาณ 17:55 น. (เวลา ณ กรุงเทพฯ) รวมระยะเวลากลางวันเพียง 11 ชั่วโมง 19 นาที เท่านั้น นอกจากนี้ วันเหมายันยังนับเป็นวันเปลี่ยนฤดูกาล โดยประเทศทางซีกโลกเหนือนับเป็นวันเข้าสู่ฤดูหนาว และประเทศทางซีกโลกใต้เข้าสู่ฤดูร้อน

“ฤดูกาล” บนโลกนั้น เกิดจากแกนโลกเอียงทำมุม 23.5 องศา กับแนวตั้งฉากกับระนาบโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์ ทำให้พื้นที่ต่าง ๆ ทั่วโลกได้รับความเข้มของแสงอาทิตย์ (มุมตกกระทบ) และปริมาณพลังงานความร้อนที่พื้นที่ต่าง ๆ ทั่วโลกได้รับไม่เท่ากัน ส่งผลให้มีอุณหภูมิต่างกัน รวมถึงระยะเวลากลางวัน และกลางคืนก็ต่างกันด้วย เหตุนี้ทำให้เกิดฤดูกาลขึ้นบนโลกนั่นเอง สังเกตได้ว่าในฤดูร้อนดวงอาทิตย์จะขึ้นเร็วและตกช้า เวลากลางวันจะยาวกว่ากลางคืน แตกต่างกับฤดูหนาวที่ดวงอาทิตย์จะขึ้นช้าและตกเร็ว เวลากลางคืนจะยาวนานกว่ากลางวัน

ในระยะเวลา 1 ปีที่โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ จะเกิดปรากฏการณ์สำคัญที่เกี่ยวข้องกับการขึ้น - ตก ของดวงอาทิตย์ทั้งหมด 4 ครั้ง ได้แก่ “วันวสันตวิษุวัต” (Vernal Equinox), “วันศารทวิษุวัต” (Autumnal Equinox) วันที่มีช่วงเวลากลางวันและกลางคืนยาวนานเท่ากัน, “วันครีษมายัน” (Summer Solstice) วันที่ช่วงเวลากลางวันยาวนานที่สุด และ “วันเหมายัน” (Winter Solstice) วันที่ช่วงเวลากลางคืนยาวนานที่สุด

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

21 ธ.ค. 68! “วันเหมายัน” ช่วงเวลากลางคืนยาวนานที่สุดในรอบปี