เวทีเสวนานักคิดดิจิทัล Digital Thinkers Forum ครั้งที่ 33 ในหัวข้อ “รับมือข้อมูลหลอนด้วยปัญญารวมหมู่เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันในยุค AI” (AI Hallucinations VS. Digital Resilience) ในวันที่ 19 ธ.ค. ที่ผ่านมา โดยเปิดพื้นที่ให้ทุกภาคส่วนได้ร่วมกันแลกเปลี่ยนความรู้ รายงาน และตรวจสอบข้อมูลข่าวลวงในยุคดิจิทัล
สำหรับการจัดเวทีครั้งนี้เป็นความร่วมมือระหว่างภาคีเครือข่ายสำคัญ ได้แก่ โคแฟค (ประเทศไทย) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สนับสนุน, คณะสารสนเทศและการสื่อสาร มหาวิทยาลัยแม่โจ้, สถานเอกอัครราชทูตสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีประจำประเทศไทย, คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย (Thai PBS)
โดยปัจจุบันเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence: AI) ถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายในหลากหลายภาคส่วน ทั้งในด้านที่ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อสังคม และในด้านที่ถูกนำไปใช้เพื่อจงใจหลอกลวง สร้างข้อมูลเท็จ หรือ “ข้อมูลหลอน” (AI Hallucinations) ซึ่งส่งผลกระทบต่อความปลอดภัย ความเชื่อมั่น และการตัดสินใจของประชาชนในสังคม เวที Digital Thinkers Forum ครั้งนี้จึงมุ่งเน้นการสร้าง “ภูมิคุ้มกันทางข้อมูล” (Digital Resilience) ผ่านพลังของปัญญารวมหมู่และความร่วมมือระหว่างสื่อ นักวิชาการ ภาครัฐ และภาคประชาชน
เพราะขณะนี้เทคโนโลยี AI เข้ามามีบทบาทอย่างลึกซึ้งต่อการทำงาน การสื่อสาร และการตัดสินใจของสังคม ปรากฏการณ์ที่เรียกว่า AI Hallucination หรือ “ความหลอนของข้อมูล” ไม่ได้เป็นเพียงประเด็นทางเทคนิค แต่เป็นความท้าทายเชิงโครงสร้างที่ส่งผลต่อ ความน่าเชื่อถือของข้อมูล ความถูกต้องทางวิชาการ และความรับผิดชอบต่อสังคมในวงกว้าง กิจกรรมนี้ไม่ได้มุ่งเพียงการอธิบายว่า AI หลอนคืออะไร แต่มุ่งไปที่การ สร้างความเข้าใจเชิงลึก การตั้งคำถามอย่างมีวิจารณญาณ และการออกแบบแนวทางรับมือที่เหมาะสมกับบริบทการทำงานจริง โดยเฉพาะในภาคการศึกษา ภาคนโยบาย และภาควิชาชีพ
เชื่อมโยงผู้เชี่ยวชาญจากหลากหลายสาขาเข้ามาร่วมกันถอดบทเรียนและมองไปข้างหน้า รวมถึงกลยุทธ์การจัดการ การตรวจสอบ และการ cross-check ข้อมูลอย่างเป็นระบบ ซึ่งจะช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางปัญญา ให้กับผู้เข้าร่วมทุกท่าน สามารถนำไปปรับใช้ได้จริง และต่อยอดสู่การสร้างมาตรฐานใหม่ของการใช้ AI อย่างรับผิดชอบ
ช่วงบ่ายเป็นช่วงทอล์กภายใต้หัวข้อ “รับมือข้อมูลหลอนด้วยปัญญารวมหมู่เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันในยุค AI” โดยวิทยากรผู้เชี่ยวชาญจากหลากหลายสาขา ได้แก่ ดร.พณชิต กิตติปัญญางาม กรรมการบริหารแผนคณะที่ 8 สสส. นายแพทย์ธีรพัฒน์ ตันพิริยะกุล อดีตรองนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดเชียงใหม่, อาจารย์ ดร.กมลภพ ศรีโสภา ภาควิชาวิทยาการคอมพิวเตอร์ คณะวิทยาศาสตร์ หาวิทยาลัยเชียงใหม่, ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ณภัทร เรืองนภากุล คณะสารสนเทศและการสื่อสาร มหาวิทยาลัยแม่โจ้
ด้านคุณกนกพร ประสิทธิ์ผล ผู้อำนวยการสำนักสื่อดิจิทัล ไทยพีบีเอส ได้มีการให้ความรู้ด้วย 3 คำถามคือ
1. ทำไม? ต้องสนใจ AI
2. ทำไม? ข้อมูลหลอนจึงอันตรายในยุค AI
3. สื่อ..ต้องทำอะไร?
สู่การรับมือข้อมูลหลอน สร้างภูมิคุ้มกันยุค AI เช่น การตรวจสอบ - การรู้เท่าทัน AI ควรทำอย่างไร ไปจนถึงการสังเกต Deep Fake 5 แบบ ที่มักถูกนำมาใช้ เพื่อที่องค์กรต่าง ๆ รวมถึงครีเอเตอร์ จะได้ไม่ตกเป็นเหยื่อข้อมูลหลอน และใช้ AI ประดิษฐ์ปัญญาให้กับสังคม
จากนั้นเป็นกิจกรรมระดมสมองในหัวข้อเดียวกัน เพื่อแลกเปลี่ยนมุมมองและข้อเสนอเชิงนโยบายในการรับมือข้อมูลหลอน ก่อนจะประมวลสรุปข้อเสนอจากเวที โดย คุณสุภิญญา กลางณรงค์ ผู้ร่วมก่อตั้งโคแฟค (ประเทศไทย) ได้กล่าวถึงทิศทางการทำงานร่วมกันของภาคีเครือข่ายในการเสริมสร้างระบบนิเวศการตรวจสอบข้อมูล และการสร้างสังคมดิจิทัลที่ปลอดภัยและมีภูมิคุ้มกันอย่างยั่งยืน
สำหรับเวที Digital Thinkers Forum ครั้งที่ 33 นับเป็นอีกก้าวสำคัญของการรวมพลังความรู้จากทุกภาคส่วน เพื่อรับมือความท้าทายของยุคปัญญาประดิษฐ์ และเสริมสร้างความเข้มแข็งให้สังคมไทยสามารถอยู่ร่วมกับเทคโนโลยีได้อย่างรู้เท่าทันและปลอดภัย
อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS
“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech
