กล้องโทรทรรศน์อวกาศ XRISM กล้องโทรทรรศน์อวกาศรังสีเอ็กซ์ของ JAXA ที่ได้รับความร่วมมือองค์ความรู้ด้านเทคโนโลยีจาก NASA และ ESA ได้ถ่ายภาพภารกิจทางวิทยาศาสตร์แรกและส่งกลับข้อมูลทางดาราศาสตร์ที่ล้ำค่ากลับมายังโลกได้สำเร็จ เปิดศักราชใหม่ของการศึกษาห้วงอวกาศลึกของญี่ปุ่น

ภายหลังจากการสูญเสียกล้องโทรทรรศน์อวกาศรังสีเอ็กซ์ Hitomi ของ JAXA จากการขาดการติดต่อในช่วงระยะเวลาไม่ถึงเดือน นับเป็นความสูญเสียครั้งใหญ่ของ JAXA และวงการดาราศาสตร์ของโลก JAXA ร่วมมือกับ NASA และ ESA ประกาศความสำเร็จในการบันทึกภาพถ่ายแรกในโครงการกล้องโทรทรรศน์อวกาศ XRISM ได้สำเร็จเป็นครั้งแรก ปูทางสู่การศึกษาทางจักรวาลวิทยาที่ดียิ่งขึ้นและนับเป็นความสำเร็จครั้งใหญ่อีกครั้งหนึ่งของ JAXA ในด้านเทคโนโลยีกล้องโทรทรรศน์อวกาศ

กล้อง XRISM ถูกออกแบบสำหรับงาน Soft X-Ray Imaging หรือการถ่ายภาพรังสีเอ็กซ์ในช่วงพลังงานต่ำ ซึ่งจะแตกต่างจากกล้องที่ออกแบบเป็น Hard X-Ray Imaging

กล้องโทรทรรศน์ในกลุ่ม Soft X-Ray Imaging จะถ่ายในช่วงคลื่นพลังงานต่ำ ในกิจกรรมอย่างการกำเนิดของดาวในกลุ่ม Cluster หรือการถ่ายภาพกระจุกของดาว เพื่อศึกษางานด้านจักรวาลวิทยาและการวิวัฒนาการของดวงดาว ส่วนงานของกล้องกลุ่ม Hard X-ray Imaging นั้น จะไปทางกลุ่มงานถ่ายภาพกิจกรรมที่มีรังสีเอ็กซ์สูงมาก เช่น การถ่ายภาพการระเบิดของซูเปอร์โนวา หรือ การถ่ายภาพกิจกรรมของหลุมดำ

ตัวกล้องนี้เป็นความร่วมมือระหว่าง JAXA, NASA และ ESA ซึ่งทาง ESA ได้กล่าวว่าพวกเขาจะสามารถใช้กล้องตัวนี้เป็นระยะเวลา 8% ของตารางเวลาการใช้งานทั้งหมดของโครงการ ซึ่งเมื่อเทียบกับการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ทั้งด้านเทคโนโลยี ความเชี่ยวชาญ และการแลกเปลี่ยนชิ้นส่วนอุปกรณ์ต่าง ๆ ของกล้องโทรทรรศน์อวกาศแล้ว พวกเขาถือว่าเป็นผลตอบแทนที่คุ้มค่า อีกทั้งยังเป็นการเปิดโอกาสใหม่ให้กับงานที่มีความจำเป็นต้องใช้งานกล้องในกลุ่มของ Soft X-Ray Imaging อีกด้วย

ได้มีการติดตั้งกล้องถ่ายภาพสองชนิด ได้แก่ Resolve กล้องถ่ายภาพรังสีเอ็กซ์ประเภทมุมมองแคบ เพื่อใช้ในการถ่ายภาพในมุมมองแคบและเจาะลึก เช่น ใช้ในการถ่ายภาพดาวฤกษ์เพียงดวงเดียว ซึ่งอุปกรณ์กล้องถ่ายภาพนี้ได้รับการผลิตและพัฒนาจาก NASA และ Goddard Space Flight Center ส่วนกล้องอีกตัวหนึ่ง “Xtend” เป็นกล้องถ่ายภาพรังสีเอ็กซ์ประเภทมุมมองกว้าง ซึ่งพัฒนาต่อยอดจากกล้อง Hitomi เดิมที่ประสบความสำเร็จในการใช้งานก่อนหน้านี้

ความพยายามและตั้งใจของ JAXA ทำให้กล้อง XRISM นี้สามารถปฏิบัติภารกิจตามแผนที่ได้วางเอาไว้ อีกทั้งยังสามารถทำงานได้เหนือกว่าความคาดหมายจากผลการถ่ายภาพซากซูเปอร์โนวา N132D

กล้องโทรทรรศน์อวกาศรังสีเอ็กซ์ XRISM ในเวลานี้ยังคงอยู่ในช่วงตรวจสอบการทำงานของอุปกรณ์วิทยาศาสตร์และตรวจเช็กความเรียบร้อยของระบบภายในของกล้องโทรทรรศน์อวกาศและส่วนขับเคลื่อนหลักของตัวกล้อง ซึ่งตามแผนของ JAXA กระบวนการทางด้านวิศวกรรมทั้งหมดจะเสร็จสิ้นภายในเดือนมกราคมและพร้อมปฏิบัติงานทางวิทยาศาสตร์บริการให้แก่มนุษยชาติในการตอบคำถามเกี่ยวกับเอกภพในช่วงเดือนกุมภาพันธ์

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

ภาพถ่ายแรกจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศ XRISM