“เที่ยวมั้ยคะ” เป็นเสียงที่ถูกกระซิบข้างหูนับครั้งไม่ถ้วนหากเดินลัดเลาะไปตามริมฟุตพาทแถวคลองหลอด ย่านที่โอบล้อมไปด้วยสถานที่สำคัญ ทั้ง วัด ศาล กระทรวง สถานศึกษา ตั้งอยู่ใจกลางกรุงเทพฯ ท่ามกลางผู้คนที่เดินกันขวักไขว่ และร้านรวงริมทางที่ขายสารพัดสิ่งให้เลือกสรรยามพระอาทิตย์ตกดิน ทั้งสินค้ามือหนึ่งและมือสอง

มือขวาจับลิปสติกสีแดงอมส้มทาปากอย่างประณีต ลากจากขวาไปซ้าย อีกมือถือกระจกไว้ระดับอก ส่องสะท้อนใบหน้า ดวงตาวาวเป็นประกาย ผมหยิกลอนสีทองยาวประบ่า นั่งอยู่บนซาเล้งเก็บของเก่าบริเวณสามแยกเป็นกิจวัตร เตรียมพร้อมเผชิญหน้ากับชายที่ไม่สามารถคาดเดาได้ว่าจะเป็นใคร สูงต่ำดำขาว ไม่รู้เลยว่าชายคนนั้นประกอบอาชีพอะไร และสุ่มเสี่ยงที่จะได้รับอันตรายหรือไม่ เธอคือหญิงวัยห้าสิบกว่าผู้จำยอมทำอาชีพนี้นานกว่า 15 ปี เธอตัดสินใจเลือกเส้นทางนี้หาเงินเลี้ยงปากเลี้ยงท้องให้กับตัวเองและอีกหลายชีวิตข้างหลัง

ก่อนหน้านี้ ช่วงที่โรคโควิดกำลังระบาด เธอลองตัดสินใจหันไปทำอาชีพรับจ้างทั่วไปที่บ้านเกิดในจังหวัดสมุทรปราการ ได้ค่าแรงวันละ 300 บาท เมื่อคำนวณแล้ว รายรับสวนทางกับรายจ่าย เธอบอกว่าหากทำต่อไปเรื่อย ๆ คงลำบากแน่นอน จึงกลับมาทำอาชีพ “เซ็กซ์เวิร์กเกอร์” ตามเดิม

เซ็กซ์เวิร์กเกอร์ วัยห้าสิบกว่า อาชีพนี้นานกว่า 15 ปี

“แต่ก่อนหาเงินได้วันละ 3 พันกว่า ตอนนี้ได้สักพันก็โอเคแล้ว ช่วงนี้เศรษฐกิจมันไม่ดี”

เธอให้ความสำคัญกับการปกป้องเนื้อตัวร่างกาย และยอมเสียเงินไปตรวจสุขภาพที่โรงพยาบาลเอกชนทุกเดือน นี่รวมไปถึงการจัดการกับผู้มาใช้บริการ แม้จะเลือกหน้าไม่ได้ แต่ย้ำเตือนกับทุกคนว่าต้องสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันอย่างเข้มงวด ใช้วิธีพูดคุยกับลูกค้าอย่างอ่อนโยนจนได้รับความร่วมมือ

“ก็มีนะ…เจ้าหน้าที่มารณรงค์ให้รักษาสุขภาพ แจกอุปกรณ์ป้องกัน แต่ขอเลือกเข้าโรงพยาบาลเอกชน เพราะตรวจละเอียดรู้ผลไว”

บรรยากาศในซอยที่ตั้งของสถานที่ปฏิบัติงานของเซ็กซ์เวิร์กเกอร์

ห้องเช่าชั่วคราวในบ้านไม้สองชั้นสภาพเก่าและโทรมที่เซ็กซ์เวิร์กเกอร์ใช้สำหรับปฏิบัติงาน

บ้านไม้เก่าสองชั้นล้อมรอบด้วยรั้วสังกะสี ลึกเข้าไปในซอกหลืบเพียง 20 เมตร ประตูสีบานเย็นเปิดตลอด 24 ชั่วโมง อยู่ไม่ไกลจากจุดที่ยืนรอต้อนรับลูกค้า เป็นห้องเช่าชั่วคราวสำหรับปฏิบัติงาน มีแคชเชียร์นั่งปักหลักคอยเก็บค่าเข้า 40 บาท และค่าถุงยางอนามัยชิ้นละ 10 บาท รวมเป็นเงิน 50 บาทถ้วน โดยมีเงื่อนไขว่าห้ามเกิน 30 นาที หากเกินจะมีเจ้าหน้าที่ไปเคาะประตูเตือน หรือถ้าอยากต่อเวลาพิเศษก็ขึ้นอยู่ที่ตกลงเจรจากับผู้ดูแลห้อง

ภายในห้องเช่าขนาดเล็ก มีเตียงไม้ถูกปูด้วยผ้าลายการ์ตูน และ พัดลม 1 ตัว
คราบฝุ่นและร่องรอยฝาผนังที่บ่งบองถึงความเก่าและโทรม
โอ่ง - ขัน อุปกรณ์ชำระล้างทำความสะอาด อยู่ข้างเตียงโดยไม่มีผนังกั้น

ภายในห้องเล็กกะทัดรัด เหมาะกับคนเร่งรีบหรือมีเวลาน้อย เตียงไม้ถูกปูด้วยผ้าลายการ์ตูน ประกอบกับหมอนสีฉูดฉาด พัดลมขนาดเล็กหนึ่งตัวพัดโบกสร้างความเย็นสบายให้ พร้อมกับอุปกรณ์ชำระล้างทำความสะอาด ทั้งโอ่งและขันที่ถูกจัดเตรียมไว้ภายในห้องอย่างเบ็ดเสร็จ สมราคา
กฎการใช้บริการ และข้อความต่าง ๆ ถูกเขียนไว้บนบานประตูภายในห้องเช่า

อัจฉรา สรวารี เลขาธิการมูลนิธิอิสรชน คอยขับเคลื่อนดูแลและติดตามกลุ่มเซ็กซ์เวิร์กเกอร์ย่านถนนราชดำเนินเรื่อยไปจนถึงบริเวณริมคลองหลอดมาเป็นระยะเวลานาน เธอคลุกคลีแบบลงลึกจนสามารถสะท้อนถึงการแก้ไขปัญหาเชิงโครงสร้างระหว่างสังคมกับผู้ทำอาชีพนี้ อัจฉรายอมรับว่า ที่ผ่านมาการแก้ปัญหายังไม่ตรงจุด เธอเล่าอย่างตรงไปตรงมาว่า เซ็กซ์เวิร์กเกอร์ถูกมองว่าเป็นอาชีพที่ส่งผลต่อภาพลักษณ์ทางสังคม ลดบทบาทของความเป็นมนุษย์ และละเมิดกฎหมายบ้านเมือง

เลขาธิการมูลนิธิอิสรชนพบว่าตัวเลขของหญิงขายบริการที่อายุมากที่สุดอยู่ที่ 74 ปี โดยมีค่าตัวตั้งแต่บุหรี่ 1 มวน ไปจนถึงราคาหลักพันบาท ปัจจุบันไม่มีตัวเลขที่แน่ชัดว่ามีเซ็กซ์เวิร์กเกอร์จำนวนเท่าใดในย่านนี้ เพราะขึ้นอยู่กับสภาพทางเศรษฐกิจในช่วงเวลาต่างๆ ประกอบกับเป็นงานที่อิสระ จึงคาดการณ์ได้ยาก จากการเก็บข้อมูลและสอบถามเหตุผลที่ ‘คนทำงาน’ ออกมาหารายได้ด้วยวิธีนี้ พบว่ามี 2 ข้อหลัก ๆ ข้อแรกซึ่งถือเป็นส่วนมากมาจากเหตุผลทางเศรษฐกิจและปากท้อง อีกข้อซึ่งเป็นส่วนน้อยกว่ามาจากการอยากเป็นที่ยอมรับในกลุ่มเพื่อน ต้องการมีตัวตน หรืออยากสร้างประสบการณ์ใหม่ให้กับผู้มาใช้บริการ

อัจฉรา สรวารี เลขาธิการมูลนิธิอิสรชน

“ความจริงแล้วอาจเป็นเพราะกฎหมาย ที่ทำให้อาชีพเซ็กซ์เวิร์กเกอร์ผิด ถ้าหากมองว่าเป็นอาชีพ ๆ หนึ่ง เขาไม่ได้ไปฆ่าใคร หรือไปลักทรัพย์ใคร”

งานของคนกลุ่มนี้ กลายเป็นเรื่องผิดกฎหมาย แต่ในขณะเดียวกัน เป็นการเปิดช่อง เอื้อประโยชน์ให้กับคนบางกลุ่ม สังคมปัจจุบันที่เปลี่ยนแปลงไป อาชีพลักษณะนี้ ถูกขยายและพัฒนาไปหลากหลายรูปแบบ ทั้งคาราโอเกะ ร้านนวด หรือซื้อขายผ่านทางแพลตฟอร์มออนไลน์

สภาพแวดล้อมในพื้นที่มีคนขายของเก่าหาเช้ากินค่ำ

“ต้องยอมรับนะ พื้นฐานของคนที่หาเช้ากินค่ำ เขาไม่มีเงินเก็บนะ เพราะฉะนั้นพ่อแม่ต้องหาเงินเลี้ยงลูก จนไม่มีปฏิสัมพันธ์กับครอบครัว”

เมื่อเหตุเป็นเช่นนี้ ผลจึงเป็นเช่นนั้น ปัญหาจากครอบครัวซึ่งเป็นหน่วยที่เล็กที่สุดในสังคมเกิดบานปลายจนส่งแรงกระเพื่อมไปถึงบุตรหลานที่ไม่ได้รับการเลี้ยงดูที่ดี ต้องเข้าสู่วงจรที่สังคมไม่ยอมรับด้วยการถูกชักจูงจากเพื่อน สิ่งที่น่ากังวลคือค่านิยมการขายบริการในกลุ่มเยาวชนเริ่มมีแนวโน้มมากขึ้นอย่างน่าตกใจ ทางมูลนิธิเคยสัมภาษณ์คนรุ่นใหม่ทั้งหญิงและชาย พวกเขาให้ความเห็นว่าความสัมพันธ์ทางกายกับคนแปลกหน้าไม่ได้ต่างอะไรกับเวลามีเพศสัมพันธ์กับคนรัก ยิ่งเมื่อมีรายได้กลับคืนมา พวกเขาก็สามารถยินยอมด้วยความสมัครใจ

เลขาธิการมูลนิธิอิสรชนกล่าวทิ้งท้ายว่า ถ้าคุณมองจากมุมของตัวเองและเห็นว่าเรื่องนี้เป็นปัญหา จากนั้นก็เอามาเปรียบเทียบกับคนที่ทำอาชีพอื่น แบบนี้ไม่ถูกต้องนัก เราอยากให้มองในมุมของคนกลุ่มนี้ว่ามันคือความเท่าเทียม

เซ็กซ์เวิร์กเกอร์ระหว่างยืนรอลูกค้า

“พวกเขาไม่ได้ร้องขอสวัสดิการที่เท่ากันด้วยซ้ำ เพียงแค่อยากให้มีการแก้ไขปัญหาแบบเป็นระบบตามสมควร”

อาชีพนี้อาจผิดหรือไม่ผิด ขึ้นอยู่กับว่าสายตาและมุมมองที่ตัดสินนั้นอ้างอิงจากอะไร กฎหมายหรือความรู้สึกอันเป็นปัจเจก ไม่มีใครตอบได้ว่ามีวิธีการแก้ปัญหาที่ลงตัว และประนีประนอมที่สุดสำหรับทั้งสองฝั่ง

อย่างไรก็ตาม สิ่งที่แน่นอนคือเราต้องยอมรับว่าพวกเขามีอยู่จริง ไม่ได้เป็นเพียงเงาหรือเรื่องเล่าที่ถ่ายทอดกันมาแบบปากต่อปาก

เรื่อง : ชาติชาย ถุงเงิน
ภาพ : ฉัฐพัชร์ สุวรรณยุหะ

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

เรือนร่างในโลกสีเทา ชีวิตจริงที่ไม่ได้เป็นแค่เงาในสังคม