การแก้ไขปัญหารุกล้ำลำน้ำไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะเมื่อมาดูจากสภาพความเป็นจริง เวลานี้ไม่ว่าจะเป็นฝั่งเมียนมา และแม่สายแทบไม่มีพื้นที่ว่าง ลำน้ำบางจุดแคบมากจนสามารถเดินข้ามได้

ทำไมแม่สายน้ำท่วมสูง และระบายลงสู่แม่น้ำโขงได้ล่าช้า เมื่อมาดูระบบการระบายน้ำของอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย เวลานี้เปลี่ยนไปอย่างมาก เราเปรียบเทียบให้เห็นสภาพพื้นที่ 2 ฝั่งของอำเภอแม่สาย และเมียนมา เมื่อ 20 ปีที่ผ่านมา ตั้งแต่ ปี 2547 เทียบกับ ปัจจุบัน ปี 2567

โดยเฉพาะฝั่งแม่สาย เรียกว่าอยู่ในสภาวะเปราะบางอย่างมาก เพราะทั้ง 2 ฝั่งไทย และ เมียนมา มีการขยายตัวของเมืองทับทางระบายน้ำ รุกล้ำเข้าไปยัง "แม่น้ำสาย" แม่น้ำกั้นพรมแดนธรรมชาติไทย-เมียนมา จำนวนมาก แม้แต่ตลาดสายลมจอย ที่ถูกน้ำท่วม 8 ครั้ง ก็สร้างรุกล้ำเข้าไปใน "แม่น้ำสาย"

จึงทำให้แม่น้ำแคบลงอย่างเห็นได้ชัด บางจุดชาวบ้านบอกว่า สามารถเดินข้ามได้ ลำน้ำแคบเพียง 7 เมตรเท่านั้น ทำให้นักวิชาการด้านภัยพิบัติเห็นตรงกันว่า นอกจากภัยคุกคามธรรมชาติ พายุ โลกร้อน เป็นสาเหตุน้ำท่วมรุนแรงแล้ว ทางระบายน้ำที่หายไปก็เป็นปัญหาใหญ่สำหรับหลายพื้นที่