ท่ามกลางความตึงเครียดทางการค้าระหว่างสหรัฐฯและจีน "แร่หายาก" (Rare Earth) ได้ถูกพูดถึงในฐานะวัตถุดิบสำคัญเชิงยุทธศาสตร์ที่หลายประเทศ โดยเฉพาะจีนนำมาใช้เป็นเครื่องมือต่อรองในอุตสาหกรรมเทคโนโลยีขั้นสูง

Thai PBS Sci & Tech ชวนทำความรู้จักแร่ Rare Earth คืออะไร ทำไมถึงเป็นที่ต้องการ

Rare Earth หรือ แร่หายาก (Rare Earth Elements : REEs) คือ กลุ่มโลหะสุดพิเศษ 17 ชนิด ได้แก่ ซีเรียม (Cerium), ดิสโพรเซียม (Dysprosium), เออร์เบียม (Erbium), ยูโรเพียม (Europium), แกโดลิเนียม (Gadolinium), แลนทานัม (Lanthanum), นีโอดิเมียม (Neodymium), แพรซีโอดิเมียม (Praseodymium), เทอร์เบียม (Terbium) และอิตเทรียม (Yttrium)

ทำไมถึงเรียกว่าเป็น “แร่หายาก” ?

เหตุผลมาจากแร่เหล่านี้ ไม่ได้อยู่รวมกันเป็นก้อนใหญ่เหมือนแร่ทั่วไป แต่กระจายปะปนอยู่ในหินและแร่อื่น ๆ ดังนั้น การจะขุดขึ้นมาเพื่อสกัดและแยกจากสินแร่ทั่วไปมีความซับซ้อน ยุ่งยาก และมีต้นทุนสูง ต้องใช้เทคโนโลยีสุดล้ำ นอกจากนี้ กระบวนการสกัดยังทิ้งสารพิษและกากกัมมันตรังสีไว้อีกด้วย

Rare Earth ถูกทำไปใช้ทำอะไรบ้าง ?

คุณสมบัติทางแม่เหล็กสูง : นีโอดิเมียม (Nd) และดิสโพรเซียม (Dy) ถูกใช้ผลิตแม่เหล็กถาวร ซึ่งจำเป็นสำหรับมอเตอร์ขนาดเล็กที่มีประสิทธิภาพสูง

คุณสมบัติในการเรืองแสง : ยูโรเพียม (Eu) และเทอร์เบียม (Tb) ถูกใช้เป็นสารเรืองแสงที่ให้สีสันสดใสในหน้าจอ LCD, LED และหลอดฟลูออเรสเซนต์

คุณสมบัติเชิงตัวเร่งปฏิกิริยา : ซีเรียม (Ce) และ แลนทานัม (La) ถูกใช้เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาในการกลั่นปิโตรเลียมและระบบฟอกไอเสียเครื่องยนต์

ปัจจุบัน "จีน" ถูกยกให้เป็น "ราชาแห่งแร่หายาก" โดยมีข้อมูลว่าจีนครอบครองมากถึง 44 ล้านตัน หรือคิดเป็นร้อยละ 37 และผลิตได้มากถึงร้อยละ 60-80 ของโลก แถมแปรรูปได้ถึงร้อยละ 90

อ่านต่อ www.thaipbs.or.th/news/content/352201

Graphic โดย AFP ข้อมูลจาก BRGM, ADEME, USGS, lelementarium.fr