ในอดีต บ้านเขาล้าน จ.ตราด เป็นอีกหนึ่งพื้นที่ ที่ชาวกัมพูชาจำนวนมหาศาล อพยพหนีภัยสงคราม มาพึ่งพระบรมโพธิสมภาร ในราชอาณาจักรไทย สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงจัดตั้ง "ศูนย์ราชการุณย์" ที่แห่งนี้จึงเป็นดั่งอนุสรณ์สถาน ที่ชาวกัมพูชาอพยพ ระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่
สงครามกลางเมืองของกัมพูชา กับกลุ่มเขมรแดงเมื่อ พ.ศ.2522 เกิดคลื่นอพยพของชาวกัมพูชาจำนวนมหาศาล ข้ามพรมแดนสู่ประเทศไทย สภาพผู้อพยพในขณะนั้น อดอยาก หิวโหย บางรายเจ็บป่วย ส่วนใหญ่เป็นสตรี และเด็ก ที่อยู่ในภาวะขาดอาหาร
ด้วยเหตุที่มีผู้อพยพจำนวนมาก เกินกำลังของทางจังหวัดจะดูแลช่วยเหลือได้ ในช่วงต้นเดือน พ.ค.2522 นายปัญญา ฤกษ์อุไร ผู้ว่าราชการจังหวัดตราดขณะนั้น จึงติดต่อขอความช่วยเหลือมายัง สภากาชาดไทย เพื่อขอความอนุเคราะห์ สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้สภากาชาดไทยร่วมมือกับสภากาชาดสากล จัดตั้ง "ศูนย์ราชการุณย์" ที่บ้านเขาล้าน จ.ตราด
พระราชทานความช่วยเหลือ ทั้งพยาบาลสนาม และอาสาสมัคร จัดหาอาหารและยาบรรเทาความเจ็บไข้ ต่อมาพระราชทานครูสอนวิชาชีพ สอนหนังสือภาษาไทย อังกฤษ และภาษากัมพูชา และยังสอนการปลูกพืชเลี้ยงสัตว์ เพื่อให้ผู้อพยพสามารถดำรงชีพและเลี้ยงดูตัวเองได้
พระองค์ยังติดตามการดำเนินงานอย่างใกล้ชิด ดูแลจนชาวกัมพูชาส่วนหนึ่งได้เดินทางลี้ภัยไปประเทศที่ 3 และเมื่อสถานการณ์ของกัมพูชาสงบลง และผู้อพยพส่วนใหญ่ได้เดินทางกลับบ้าน การดำเนินงานกิจกรรมของศูนย์ราชการุณย์ บ้านเขาล้าน ได้ยุติลงเมื่อวันที่ 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2529
ระยะเวลากว่า 7 ปี ที่สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงทรงแสดงน้ำพระราชหฤทัยโดยมิหวังสิ่งใดตอบแทนเลย ทำให้วันที่ 29 มีนาคม พ.ศ. 2533 องค์การสหประชาชาติ พระราชทานทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายรางวัล เดอะ เซนเตอร์ มิเกรชัน สตัดดี้ส์ อิมมิเกรชั่น แอนด์ เรฟฟูจี โปลิซี อวอร์ด ประจำปี คริสตศักราช 1990 (The Center of Migration Studies Immigration and Refugee Policy Award 1990 ) เพื่อเทิดพระเกียรติจากการให้ความช่วยเหลือแก่ผู้ลี้ภัยจำนวนนับล้านคน
ปัจจุบันหาดราชการุณย์ หรือศูนย์ราชการุณย์สภากาชาดไทย เขาล้าน จ.ตราด เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ และศูนย์ศึกษาธรรมชาติ ภายใต้การดูแลของ สภากาชาดไทย และยังเป็นอีกหนึ่งอนุสรณ์สถาน แห่งพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง
อ่านข่าว : ประกาศ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สวรรคต
พระราชประวัติ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
พระราชกรณียกิจ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง