การจับปลาใน "แก่งน้ำต้อน" มาประกอบอาหาร คือ วิถีชีวิตที่อยู่คู่กับชาว ต.ดอนช้าง อ.เมือง จ.ขอนแก่น มาหลายชั่วคน ปลาน้ำจืดที่หาได้จากแหล่งน้ำธรรมชาติ ส่วนใหญ่ เป็นปลามีเกล็ดขาว วงศ์เดียวกับปลาตะเพียน อย่าง ปลาซิว ปลาสร้อย และปลากระสูบ ชาวบ้านบอกว่า นี่ คืออาหารชั้นเลิศ ที่แหล่งน้ำมอบให้กับพวกเค้า
![](https://news.thaipbs.or.th/media/TSNBg3wSBdng7ijM6WnwRjzHkvJ7LDj8nrKqe4F56JX.jpg)
ปลาสดๆ ที่จับได้ถูกนำมาประกอบอาหารทันที อย่างมื้อนี้เมนูที่นำเสนอ คือ ก้อยปลาดิบ ซึ่งคนในพื้นที่ยืนยันว่ารสเด็ดอยู่ที่ความหวาน และเนื้อปลาดิบนิ่มๆ แม้รู้ว่าการกินปลาดิบๆ มีความเสี่ยงเป็นพยาธิใบไม้ตับสูง แต่ความเชื่อในการปรุงอาหารที่คนในท้องถิ่นส่งต่อกันมา ว่าถ้าใส่มดแดง หรือ บีบน้ำมะนาวใส่ลงไป ก็สามารถฆ่าพยาธิใบไม้ตับในตัวปลาได้ ขณะที่บางคนมองว่าการกินปลาดิบเล็กน้อยนานๆ ครั้งไม่น่ามีอันตราย
![](https://news.thaipbs.or.th/media/TSNBg3wSBdng7ijM6WnwRjzHkvJ7LDsxGfguDXXPAvK.jpg)
ต.ดอนช้าง เป็นพื้นที่ที่พบผู้ป่วยพยาธิใบไม้ตับและมีความเสี่ยงเป็นโรคมะเร็งท่อน้ำดี สูงที่สุดในจังหวัดขอนแก่น หนึ่งในนั้น คือ ครอบครัวซ้ายขวา ที่สูญเสียหัวหน้าครอบครัวไปเมื่อหลายปีก่อน เพราะไม่รู้ว่าเมนูจากปลาน้ำจืดดิบๆ ที่คุ้นเคย นำตัวอ่อนของพยาธิใบไม้ตับ มาอาศัยในร่างกายและเจริญเติบโตในท่อน้ำดีนานกว่า 20 ปี โดยไม่แสดงอาการแต่กว่าจะรู้ก็สายเกินแก้
ขณะที่แพทย์ระบุว่า โดยส่วนใหญ่มะเร็งท่อน้ำดีในระยะเริ่มแรกมักไม่มีอาการ แต่อาการจะปรากฏอีกที เมื่อท่อน้ำดีอักเสบอุดตัน เกิดพังผืด จากการฝังตัวของพยาธิเป็นเวลานานๆ ผู้ป่วยจึงมีอาการตัวเหลือง ตาเหลือง แน่นท้อง ปวดชายโครง ซึ่งบางคนเข้าใจผิดว่าท้องอืดจึงกินยาขับลมแก้
สำหรับคนที่ชอบกินปลาปรุงสุกๆ ดิบๆ และติดพยาธิใบไม้ตับซ้ำๆ ยาฆ่าพยาธิอาจจะไม่ใช่ตัวช่วยที่ถูกต้องที่สุดในการรักษาและป้องกันมะเร็งท่อน้ำดี เพราะการกลับไปกินปลาดิบๆ ซ้ำๆ แล้วติดพยาธิซ้ำซากอีก แพทย์ระบุว่า ทำให้ท่อน้ำดีอักเสบ ทั้งยังกระตุ้นการเกิดมะเร็งท่อน้ำดีได้เร็วขึ้นด้วย
![](https://news.thaipbs.or.th/media/TSNBg3wSBdng7ijM6WnwRjzHkvJ7LDlkWNi7AML1rwv.jpg)
รศ.นพ.ณรงค์ ขันตีแก้ว หัวหน้าโครงการแก้ไขปัญหาโรคพยาธิใบไม้ตับและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ระบุว่า พยาธิใบไม้ตับลดลง แต่สวนทางกับมะเร็งท่อน้ำดีที่เพิ่มขึ้น นี่เป็นเหตุผลที่อธิบายว่าทำไมไม่เปลี่ยนแปลง หรือลดลงซะที เพราะบางคนกินปลาดิบเสร็จกินยา ดังนั้นการแก้ต้องกลับมาดูว่ามีธีทำอย่างไรให้มีการกินปลาดิบและการตรวจพยาธิอย่างถูกวิธี
ปัจจุบัน โรคมะเร็งท่อน้ำดี สามารถป้องกันและรักษาได้นะคะ หากกลุ่มเสี่ยง คือ ผู้เคยกินเนื้อปลาน้ำจืดเกล็ดขาวสุกๆ ดิบๆ อายุ 40 ปีขึ้นไป และเคยได้รับการถ่ายพยาธิใบไม้ตับ เข้ารับการตรวจคัดกรอง เพื่อหาภาวะการเป็นพังผืดบริเวณท่อน้ำดีด้วยการทำอัลตร้าซาวด์ หากพบความผิดปกติจะได้รับการผ่าตัดเร็ว มีโอกาสหายขาดได้ ทั้งยังเสียใช้ค่าจ่ายในการรักษาถูกกว่าตรวจพบในระยะลุกลาม
อย่างไรก็ตามที่ผ่านมา มีผู้ป่วยด้วยโรคมะเร็งท่อน้ำดีกว่า 20,000 คน สามารถรักษาให้หายขาดได้เพียง 200 คน หรือร้อยละ 1 เท่านั้น ขณะที่ผู้ป่วยที่เหลืออีกกว่าร้อยละ 90 ไม่ได้เข้ารับการรักษา หรือพบแพทย์เมื่ออาการลุกลามมากแล้ว จึงมีอัตรารอดชีวิตต่ำมาก จึงต้องย้ำว่าคนที่รู้ตัวว่าเป็นกลุ่มเสี่ยง ยังมีโอกาสหาย กลับมาใช้ชีวิตปกติได้ ถ้าวันนี้รีบไปตรวจคัดกรอง