วันนี้ (23 ธ.ค.2561) สำนักงานธรณีฟิสิกส์อินโดนีเซีย แถลงพบภูเขาไฟอานัก กรากาตัว (Anak Krakatoa) สูง 305 เมตร เกิดปะทุ 24 นาที ก่อนหน้าเกิดสึนามิที่มียอดผู้เสียชีวิตล่าสุด 164 ราย และจำนวนบาดเจ็บ 700 คน
เหตุการณ์ครั้งนี้ จึงไม่ใช่เรื่องปกติที่จะเกิดภัยพิบัติแผ่นดินไหวในประเทศอินโดนีเซีย ตั้งอยู่บนวงแหวนไฟ (Ring of Fire) แนวที่เกิดเหตุแผ่นดินไหวและภูเขาไฟระเบิดมากที่สุดในโลก เฉพาะปี 2561 ได้เกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ในอินโดนีเซียแล้ว 5 ครั้ง การเกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ 5 ครั้ง
ภูเขาไฟ กรากาตัว หรือ กรากาเตา ตามคำเรียกของอินโดนีเซีย เป็นชื่อภูเขาไฟที่ตั้งอยู่บนเกาะกรากาตัว เกาะใหญ่ทางตะวันตกของอินโดนีเซีย
ในอดีตพื้นที่ระหว่างเกาะชวา กับเกาะสุมาตราเป็นทะเล ต่อมา เมื่อประมาณ 1 ล้านปีก่อน เปลือกโลกบริเวณนี้ได้แยกตัวออก ส่งผลให้แมกมา และธาตุภูเขาไฟจำนวนมากถูกพ่นออกมา และต่อมาแมกมาก็เย็นลงจับตัวกันเป็นภูเขาใต้น้ำ
หลายหมื่นปีต่อมา ธาตุภูเขาไฟเริ่มเย็นตัวลง และจับตัวแข็งอยู่ใต้ทะเลเหนือภูเขาใต้น้ำเหล่านั้น และก็เกิดการทับถมอย่างต่อเนื่อง จนกลายเป็นเกาะพ้นน้ำขนาดใหญ่ใกล้เคียงกับเกาะชวากับเกาะสุมาตรา แต่เป็นเกาะที่ไม่แข็งแรง จึงค่อยๆ สึกกร่อนไป จนเหลือเฉพาะบริเวณที่แข็งแรง กลายเป็นเกาะขนาดเล็กหลายเกาะ และมีเกาะจำนวนมากที่มีภูเขาไฟ
เกาะกรากาตัว เป็นเกาะที่มีแนวเส้นภูเขาไฟพาดผ่านใจกลางเกาะ ยอดปล่องภูเขาไฟที่สูงที่สุดในเกาะมีความสูง 820 เมตรเหนือระดับน้ำทะเลปานกลาง หินภูเขาไฟและธาตุภูเขาไฟที่ให้เป็นเกาะที่อุดมสมบูรณ์ เหมาะต่อการเกษตรกรรม เกาะแห่งนี้เริ่มมีมนุษย์มาตั้งถิ่นฐานอยู่เมื่อประมาณ 3,000 ปีก่อนคริสตกาล
มนุษย์กลุ่มแรกๆ คือเกษตรกรที่มาทดลองถางป่าที่เกาะนี้เพื่อปลูกข้าวและพืชผลอื่นๆแล้วได้ผลเป็นที่น่าพอใจ จึงตั้งรกรากอาศัยอยู่บนเกาะ เกาะนี้อยู่ไม่ไกลจากเกาะสุมาตรา ซึ่งเป็นเกาะใหญ่ทางตะวันตกของอินโดนีเซีย ทำให้มีผู้คนมาตั้งรกรากมากขึ้น จนเกาะแห่งนี้กลายเป็นเมืองแห่งหนึ่ง
ระเบิดเวลาแห่งอดีต 91 ปี
วันที่ 26 ส.ค.2426 ภูเขาไฟระเบิดขึ้นอย่างรุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ของโลก และถือเป็นเหตุการณ์ที่รู้จักกันทั่วโลก เนื่องจากส่งผลให้เกาะสั่นสะเทือน เถ้าถ่านฝุ่นควันปลิวไปทั่วท้องฟ้าสูงถึง 80 กิโลเมตร และในรัศมี 240 กิโลเมตรจากเกาะ ถูกเถ้าธุลีเหล่าบดบังแสงอาทิตย์จนมืดมิดคล้ายตอนกลางคืน
เสียงระเบิดดังกึกก้องมากจนเมืองปัตตาเวียที่อยู่ห่างจากกรากาตัวถึง 150 กิโลเมตร ผู้คนยังต้องเอามืออุดหูกันเสียงระเบิด และผู้คนที่อาศัยบนเกาะโรดริเกซ ซึ่งอยู่ห่างจากกรากาตัวถึง 4,776 กิโลเมตรก็ได้ยินเช่นเดียวกัน
การระเบิดยังทำให้เกิดคลื่นสึนามิ สูงกว่า 30 เมตร เดินทางไปถล่มเกาะหลายแห่ง แรงแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นตรวจจับได้แม้แต่ที่สหราชอาณาจักร และรวมมีผู้เสียชีวิต 36,000 ศพจากการระเบิดของภูเขาไฟครั้งนี้
ต่อมา 2470 ก็ได้เกิดเกาะภูเขาไฟแห่งใหม่ขึ้น โดยเรียกว่า อะนัก กรากะเตา หรือ แปลว่า "บุตรแห่งกรากะเตา"ซึ่งเป็นเกาะภูเขาไฟที่โผล่ขึ้นมาใหม่จากใต้ทะเล หลังจากการระเบิดของภูเขาไฟกรากาตัว
วันที่ 19 ก.ค.2561 ภูเขาไฟอานัก กรากะตัว ได้เกิดปะทุรุนแรงอีกครั้ง ส่งผลให้เกิดเถ้าธุลีลอยขึ้นสู่ท้องฟ้ารวมทั้งหินร้อน และลาวาไหลออกมาจากปากปล่องภูเขาไฟ
วันที่ 22 ธ.ค.2561 มีรายงานว่า การระเบิดของภูเขาไฟลูกนี้ทำให้เกิดดินถล่มใต้น้ำ จนเกิดคลื่นยักษ์สินามิพัดถล่มเมืองชายฝั่งในช่องแคบซุนดา ประเทศอินโดนีเซีย ล่าสุดยืนยันตัวเลขผู้เสียชีวิต 168 คน และบาดเจ็บกว่า 700 คน
ทั้งนี้หากนับระยะเวลาที่ภูเขาไฟกรากาตัว เคยระเบิดครั้งประวัติศาสตร์ทำให้มีผู้เสียชีวิต 36,000 คนในปี 2426 หรือราว 135 ปีก่อน ส่วนภูเขาไฟ อะนัก กรากาตัว หลังเกิดเป็นภูเขาไฟใหม่ ก็มีการปะทุครั้งล่าสุดในปีนี้ หรือราว 91 ปี
อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง
นักดนตรี-ภรรยานักร้องดังวง Seventeen สูญหายในสึนามิ
สลดตายเพิ่มเป็น 62 คน ภูเขาไฟระเบิด ”สึนามิ” ถล่มอินโดฯ