วันนี้ (25 พ.ย.2565) องค์การสวนพฤกษศาสตร์ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ร่วมกับ Mr. John Tan Jiew Hoe กรรมการบริหาร Gardens by the Bay ประเทศสิงคโปร์ และ Datuk Chan Chew Lum เจ้าของสำนักพิมพ์ Natural History Publications (Borneo) ประเทศมาเลเซีย จัดงานเปิดตัวหนังสือ Impatiens of Thailand (พืชสกุลเทียนในประเทศไทย)
พร้อมแถลงการค้นพบเทียนชนิดใหม่ของโลก 20 ชนิดและอีก 1 สายพันธุ์ กล่าวเปิดงานโดย รศ.ดร.ประสิทธิ์ วังภคพัฒนวงศ์ กรรมการองค์การสวนพฤกษศาสตร์ โดยมีนักวิชาการ นักพฤกษศาสตร์ นักศึกษา และผู้สนใจเข้าร่วมงาน
สำหรับเทียนชนิดใหม่ของโลก 20 ชนิด ที่ค้นพบในประเทศไทย ได้แก่ เทียนภาคกลาง (Impatiens centralis Suksathan & Triboun) พบใน จ.สระบุรี ลพบุรี และนครสวรรค์, เทียนแจ่มจำรูญ (Impatiens chamchumroonii Suksathan & Ruchis.) พบใน จ.สกลนคร มุกดาหาร และอุบลราชธานี
เทียนจันทร์แก้ว (Impatiens chunkaoi Suksathan & Panitvong) พบใน จ.นครสวรรค์ เทียนนครศรี (Impatiens nakhonsriensis Suksathan & Triboun) พบใน จ.นครศรีธรรมราช
เทียนพลเสนา (Impatiens phonsenae Ruchis. & Suksathan) พบใน จ.สระแก้ว, เทียนวงศ์หนัก (Impatiens wongnakii Suksathan & La-ongsri) พบใน จ.น่าน, เทียนดอยวาว (Impatiens doiwaoensis Suksathan & Wongnak) พบใน จ.น่าน
เทียนนกอัคคี หรือ เทียนไก่ฟ้า (Impatiens phasiana Suksathan & Triboun) พบใน จ.เชียงใหม่ และน่าน, เทียนดอกลาย (Impatiens shimizuana Suksathan & Ruchis.) พบใน จ.เชียงใหม่ เชียงราย และลำปาง, เทียนกวีศักดิ์ (Impatiens kaweesakii Suksathan) พบใน จ.เลย และ ชัยภูมิ, เทียนภู่มา (Impatiens poomae Suksathan & Ruchis.) พบใน จ.ชุมพร, เทียนพิราบขาว (Impatiens albocolumba Suksathan & Ruchis.) พบใน จ.เลย ชัยภูมิ และ อุดรธานี
เทียนกิ่วลม (Impatiens aureiflora Suksathan & La-ongsri) พบใน จ.ลำปาง, เทียนจันทบูร (Impatiens chanburiensis Suksathan & Wongnak) พบใน จ.จันทบุรี, เทียนนกแก้วน้อย (Impatiens micropsitta Suksathan & Ruchis.) พบใน จ.แม่ฮ่องสอน และ พะเยา, เทียนพะเยา (Impatiens phayaoensis Suksathan & La-ongsri) พบใน จ.พะเยา
เทียนนกแขกเต้า (Impatiens psittacula Suksathan & Ruchis.) พบในจ.เชียงใหม่, เทียนแมงป่องม่วง (Impatiens purpureoscopioides Triboun, Tanutong & Ruchis.) พบใน จ.กาญจนบุรี
เทียนช้องนาง (Impatiens thunbergioides Suksathan & Triboun) พบใน จ.แพร่ และ สุโขทัย
เทียนเมืองน่าน (Impatiens nanensis Suksathan & Srisanga) พบใน จ.น่าน
สำหรับ เทียนสายพันธุ์ใหม่ของโลก 1 สายพันธุ์ ได้แก่ เทียนภูพาน (Impatiens kanburiensis T.Shimizu var. phuphanensis Suksathan & Ruchis.) พบในจังหวัดสกลนคร
ดร.ปิยเกษตร สุขสถาน ผู้อำนวยการสำนักพัฒนาสวนพฤกษศาสตร์ และผู้แต่งหนังสือดังกล่าวเปิดเผยว่า หนังสือ Impatiens of Thailand รวบรวมองค์ความรู้ทางพฤกษศาสตร์ โดยเฉพาะด้านอนุกรมวิธานของพืชสกุลเทียนทุกชนิดในประเทศไทย ที่มีจำนวนถึง 90 ชนิด
เป็นผลงานวิจัยร่วมระหว่างตน และ ผศ.ดร.สาโรจน์ รุจิสรรค์สกุล อาจารย์ภาควิชาพฤกษศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ที่ใช้เวลาศึกษาวิจัยกว่า 16 ปี โดยเริ่มทำการออกสำรวจเก็บข้อมูลภาคสนามในพื้นที่ทั่วประเทศ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2549 รวมทั้งเดินทางไปตรวจสอบตัวอย่างต้นแบบเพื่อการเทียบเคียงในหอพรรณไม้สำคัญหลายแห่งทั้งในยุโรปและเอเชีย
ในจำนวนนี้มีเทียนชนิดใหม่ของโลกที่ได้รับการค้นพบและตีพิมพ์ในหนังสือดังกล่าวจำนวนถึง 20 ชนิดกับอีก 1 สายพันธุ์ นอกจากนี้เนื้อหาในหนังสือยังได้บอกเล่าเรื่องราวตั้งแต่ประวัติการศึกษาทางอนุกรมวิธานของเทียนไทยซึ่งเกิดขึ้นครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่ 5 ลักษณะทางสัณฐานวิทยา นิเวศวิทยา ชีววิทยาการผสมเกสร การประเมินสถานภาพด้านการอนุรักษ์ รูปวิธานและคำบรรยายลักษณะเทียนของไทยทุกชนิด รวมทั้งมีรูปวาดสีน้ำ รูปลายเส้น และรูปถ่ายสีประกอบตลอดทั้งเล่มกว่า 400 หน้า
การค้นพบพืชชนิดใหม่ของโลกในประเทศไทยจำนวนมากครั้งนี้ สะท้อนให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ของระบบนิเวศอันหลากหลายในผืนป่าของไทย ซึ่งในบรรดาเทียนชนิดใหม่ทั้ง 20 ชนิดนั้น มีถึง 15 ชนิด
ที่ขึ้นอยู่ในระบบนิเวศเขาหินปูน แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของเขาหินปูนที่นับวันจะหมดไปจากการระเบิดทำปูนซีเมนต์และการก่อสร้าง นอกจากนี้เทียนจำนวนมากยังเป็นพืชถิ่นเดียวของไทย ส่วนใหญ่หายาก และถูกคุกคามจนใกล้สูญพันธุ์ จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งในการวางแผนเพื่อการอนุรักษ์ และวิจัยต่อยอดเพื่อเพิ่มมูลค่า อันจะเป็นการอนุรักษ์อย่างยั่งยืนต่อไปในอนาคต
หนังสือ Impatiens of Thailand สั่งซื้อทางออนไลน์ได้ที่ Line official สวนพฤกษ์ และ Facebook : Botanigar Shop (หนังสือมีจำนวนจำกัด) สอบถามโทร.062-594-2963 และ Facebook : สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์