วันนี้ (3 มี.ค.2566) เว็บไซต์ iqair รายงานข้อมูลการจัดอันดับเมืองที่มีมลพิษทางอากาศสูงที่สุดในโลก เมื่อเวลา 12.00 น. จ.เชียงใหม่ ติดอันดับ 2 เมืองที่มีมลพิษทางอากาศสูง โดยวัดดัชนีคุณภาพอากาศ (AQI) ได้ 177 ระดับมลพิษทางอากาสมีผลกระทบต้อทุกคน
ปัญหาฝุ่นละอองที่ยืดเยื้อทำให้คนในพื้นที่เริ่มตั้งคำถามแล้วว่า มีใครได้ยินเสียงของคนในภาคเหนือบ้าง และจากสถานการณ์ที่เกิดขึ้น ตามแผนปฏิบัติการขับเคลื่อนวาระแห่งชาติ การแก้ไขมลพิษด้านฝุ่นละออง ซึ่งกำหนดไว้ตั้งแต่ปี 2562-2567 มาถึงขั้นที่จะต้องประชุมคณะกรรมการสิ่งแวดล้อม และแจ้งให้นายกฯ รับทราบโดยด่วน
ในทวิตเตอร์ เริ่มมีคนพูดถึงเรื่องฝุ่นมาหลายวัน ภาพของการเผาและดัชนีค่าฝุ่นละอองรายวันถูกนำมาโพสต์ เพื่อตั้งคำถามว่ามีใครรับฟังปัญหาฝุ่นในพื้นที่ภาคเหนือบ้างหรือไม่ ซึ่งอาจหมายถึงหน่วยงานภาครัฐจะดูแลเขาอย่างไร
ขณะนี้ปัญหามีแนวโน้มเรื้อรังต่อเนื่องไปจนถึงสัปดาห์หน้า การคาดการณ์ของศูนย์แก้ไขปัญหามลพิษทางอากาศ ของกรมควบคุมมลพิษ พบว่าวันที่ 4-10 มี.ค.นี้ ภาคเหนือยังมีแนวโน้มการสะสมของฝุ่นค่อนข้างมาก ทั้งที่เชียงใหม่ ลำพูน สุโขทัย พิษณุโลก หนักถึงขั้นเป็นสีแดง แต่ปีนี้มีจุดน่าสังเกตคือ จังหวัดภาคเหนือตอนล่างมีการสะสมของฝุ่น ทั้งที่ก่อนหน้านี้หากเทียบจากช่วงเวลาเดียวกัน ปัญหาจะอยู่ที่ภาคเหนือตอนบนมากกว่า
สิ่งหนึ่งที่อาจเป็นปัจจัยที่มีผลคือ สภาพพื้นที่ภาคเหนือตอนล่างเต็มไปด้วยโรงงานอ้อยและน้ำตาล โดยมีโรงงานกระจายตัวอยู่ในอุตรดิตถ์ สุโขทัย พิษณุโลก กำแพงเพชร พิจิตรและเพชรบูรณ์ และช่วงนี้โรงงานหลายแห่งเริ่มประกาศปิดหีบอ้อย ซึ่งอาจสอดคล้องกับข้อสงสัยที่ว่า เกษตรกรต้องเร่งเผาเพื่อเก็บเกี่ยวให้แล้วเสร็จหรือไม่
แม้ส่วนหนึ่งอาจมีข้อสังเกตว่า ฝุ่นที่เกิดขึ้นมาจากฝุ่นข้ามแดนหรือไม่ เพราะพบจุดความร้อนหนาแน่นในเมียนมา ซึ่งในช่วงครึ่งแรกของเดือน ก.พ. พบข้อมูลว่าจุดความร้อนในเมียนมาเพิ่มขึ้นถึง 147% แต่การประเมินของกรมควบคุมมลพิษ พบว่าปัญหาฝุ่นของไทยที่จะได้รับผลกระทบจากเมียนมาคิดเป็นเพียง 5% เท่านั้น และยืนยันว่าปัญหาหลักๆ ที่ทำให้เกิดฝุ่นในไทยคือ จุดความร้อนในประเทศ
ขณะที่สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (จิสด้า) ได้สำรวจแถบตะวันตกของประเทศ และในภาคเหนือตอนบนและตอนล่าง พบว่ามีจุดความร้อนสะสมหนาแน่น ส่วนหนึ่งอาจเป็นการชิงเผาเพื่อเก็บเกี่ยวในพื้นที่อุตสาหกรรมอ้อย ข้าวโพด และเป็นการเตรียมพื้นที่สำหรับฤดูกาลผลิตครั้งหน้า
นอกจากนี้ยังพบจุดความร้อนหนาแน่นในพื้นที่เขตป่าอนุรักษ์ ซึ่งมีการประกาศปิดอุทยานฯ และพื้นที่ป่าอนุรักษ์ 8 แห่งในภาคเหนือตั้งแต่กลางเดือน ก.พ.ที่ผ่านมา แต่กลับพบว่าบางพื้นที่ยังมีไฟป่าลุกโหมหนัก เช่น อุทยานแห่งชาติแม่ปิง ที่พบจุดความร้อนสะสมหนาแน่น
คพ.คาดปี 66 เผชิญฝุ่นหนัก
นายปิ่นสักก์ สุรัสวดี อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ ให้สัมภาษณ์กับไทยพีบีเอส เกี่ยวกับสถานการณ์ฝุ่นละอองในพื้นที่ภาคเหนือที่มีความรุนแรง ซึ่งพบค่าฝุ่นสูงเกิน 100 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตรติดต่อกันหลายวัน
อธิบดีกรมควบคุมมลพิษ ระบุว่า ในช่วง 3 เดือนที่ผ่านมามีการเปิดวอร์รูมและนำข้อมูลวิชาการมาพยากรณ์ล่วงหน้า เพื่อแจ้งเตือนประชาชนและหน่วยงานราชการว่าปี 2566 แนวโน้มฝุ่นละอองน่าจะหนักกว่าปกติ เนื่องจากสภาพภูมิอากาศปิดและปิดนาน ฝนตกน้อย ซึ่งการเตรียมการดังกล่าวเป็นการเตรียมการเพื่อแก้ปัญหาฝุ่น PM2.5
ขณะที่ส่วนใหญ่ไฟป่าในภาคเหนืออยู่ในพื้นที่ป่าสงวน ป่าอนุรักษ์ โดยเป็นไฟที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติเพียง 1-2% เพราะฉะนั้นกว่า 90% ของจุดความร้อนมาจากการจุดไฟของมนุษย์
วันนี้ต้องคุยกันว่าเราไม่ได้รบกับจุดความร้อน ไม่ได้รบกับค่าฝุ่นละอองที่สูงขึ้น แต่เรากำลังรบกับการเปลี่ยนแปลง กับการพัฒนาที่ยั่งยืน การใช้ไฟที่ไม่ถูกต้องคือปัญหาและต้องใช้เวลาแก้ไข
ส่วนกลไกการช่วยเหลือ จังหวัดมีการตั้ง Single Command ผู้ว่าราชการจังหวัดมีอำนาจเบ็ดเสร็จในการประกาศแนวทางจัดการปัญหา หรือช่วยเหลือประชาชน มีศูนย์กลางทั้งศูนย์ ทส.ส่วนหน้า ศูนย์กลางที่ จ.พิษณุโลก เพื่อเป็นหน่วยประสานงานและช่วยสนับสนุนเครื่องมือ และทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้องมีการบูรณการคนหลายพันคนลงพื้นที่เพื่อช่วยดับไฟที่ภาคเหนือ ซึ่งอาจเป็นปลายเหตุ นอกจากนี้ภาคจังหวัดต้องลดฝุ่นให้ได้ในทุกจุด แจ้งเตือนประชาชน รวมถึงทำห้องปลอดฝุ่นในบางพื้นที่
วันนี้สิ่งที่จะเกิดขึ้นได้คือจุดความร้อนใหม่ต้องไม่เกิด ตอนนี้ต้องช่วยกัน ภาคราชการต้องทำให้เต็มที่และทำได้ดีกว่านี้ ส่วนภาคประชาชนต้องเป็นหูเป็นตา
อ่านข่าวอื่นๆ
"หมอกฤตไท" ตั้งคำถามปัญหาฝุ่น PM2.5 "ต้องซื้ออากาศหายใจจริงๆ เหรอ"
อช.ดอยสุเทพฯ ชี้แจงปมขุดลอกน้ำตก ปรับปรุงพื้นที่เดิม-ขออนุญาตแล้ว