หน่วยงานระหว่างประเทศที่ดูแลด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของโลก ย้ำให้เห็นถึงวิกฤตโลกรวนอันเกิดจากฝีมือมนุษย์ ที่นับเป็นคำเตือนครั้งสำคัญว่า หากไม่แก้ไขทันที โลกจะเปลี่ยนไปตลอดกาล
ความเปลี่ยนแปลงที่ว่า ยกตัวอย่างเช่น อากาศร้อนจัดทุบสถิติที่เกิดขึ้นในปัจจุบันนี้ อนาคตอาจกลายเป็นสภาวะที่เกิดขึ้นเป็นปกติได้
นักวิทยาศาสตร์ออกโรงประกาศคำเตือน "ครั้งสุดท้าย" เกี่ยวกับวิกฤตด้านสภาพภูมิอากาศของโลก หลังจากปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่เพิ่มสูงขึ้นทำให้โลกก้าวเข้าสู่สถานะที่กำลังเผชิญความเสียหายชนิดที่จะแก้ไขให้ย้อนกลับไปดีดังเดิมไม่ได้
อันโตนิโอ กูเตร์เรส เลขาธิการองค์การสหประชาชาติ เปรียบเปรยว่า มนุษยชาติกำลังอยู่บนแผ่นน้ำแข็งบาง ๆ และแผ่นน้ำแข็งนั้นกำลังละลายลงอย่างรวดเร็ว รายงานของคณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (IPCC) ที่เผยแพร่วันนี้ (21 มี.ค.2566) ระบุว่า
ตลอด 200 ปีที่ผ่านมา มนุษย์เป็นสาเหตุของโลกร้อนทั้งหมด และอัตราการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิโลกในช่วงครึ่งศตวรรษให้หลัง นับว่าเร็วที่สุดในรอบ 2,000 ปี
ขณะที่ความเข้มข้นของคาร์บอนไดออกไซด์ สูงที่สุดในรอบอย่างน้อย 2,000,000 ปี เรียกได้ว่า ระเบิดเวลาทางภูมิอากาศ กำลังนับถอยหลังลงทุกขณะ และการจะยับยั้งวิกฤตนี้มีเพียงทางเดียวเท่านั้น คือ การลงมือเปลี่ยนแปลงอย่างทันควัน
สุนทรพจน์ของกูเตร์เรส มีขึ้นหลังจาก IPCC เผยแพร่รายงานบทสังเคราะห์ ฉบับที่ 6 เรื่องการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ซึ่งเขาเรียกว่า เป็นคู่มือการดำรงชีพของมนุษยชาติ ที่ระบุวิธีการแก้ไขปัญหาภาวะโลกรวนเอาไว้
ขณะนี้โลกร้อนที่สุดเท่าที่เคยเป็นมาในรอบ 125,000 ปี และคาดว่าจะร้อนขึ้นอีกในช่วงทศวรรษถัดไป ส่งผลให้เกิดภาวะโลกรวนที่ทำให้มีผู้เสียชีวิตเพิ่มขึ้นจากอากาศร้อนจัด ภัยแล้ง และอุทกภัย
ขณะที่ผู้คนอีกหลายล้านต้องอดอยาก ขาดแคลนอาหาร และยังสร้างความเสียหายต่อระบบนิเวศชนิดที่ฟื้นฟูไม่ได้
IPCC เตือนโลกร้อนที่สุดในรอบ 125,000 ปี
ก่อนหน้านี้รัฐบาลต่าง ๆ ร่วมกันตั้งเป้าเลี่ยงการปล่อยให้โลกร้อนขึ้นเกิน 1.5 องศาเซลเซียส แต่จนถึงตอนนี้โลกร้อนขึ้นมาแล้ว 1.1 องศาเซลเซียส เมื่อเทียบกับยุคก่อนอุตสาหกรรม และผู้เชี่ยวชาญคาดว่า อุณหภูมิโลกจะร้อนขึ้นทะลุ 1.5 องศาเซลเซียส ภายในทศวรรษที่ 2030
ดังนั้นการปลดชนวนระเบิดเวลาด้านภูมิอากาศที่ว่านี้ ทำได้โดยการเร่งเดินหน้าตามแผน net zero หรือ การปล่อยแก๊สเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ ให้บรรลุเป้าหมายได้เร็วกว่าเดิม 10 ปี จากเดิมตั้งเป้าไว้ 2050 ขยับเข้ามาเป็น 2040 โดยเฉพาะในประเทศที่พัฒนาแล้ว เพื่อตัดลดก๊าซเรือนกระจกที่ทำให้โลกร้อนขึ้น เนื่องจากช่วงเวลาที่เราจะรักษาสภาพที่อยู่อาศัยได้ และยั่งยืนสำหรับทุกฝ่ายกำลังลดลงเรื่อย ๆ
หากไม่เร่งแก้ไขสิ่งที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต มีทั้งการสูญเสียแหล่งที่อยู่อาศัย โดยเฉพาะประเทศหมู่เกาะต่าง ๆ ในมหาสมุทรแปซิฟิกที่จะได้รับผลกระทบมากที่สุด รวมถึงสภาพอากาศสุดขั้วต่าง ๆ จะกลายเป็นเรื่องปกติ
ขณะที่นักวิทยาศาสตร์คาดว่า ภายในปี 2100 ปรากฏการณ์น้ำท่วมชายฝั่งรุนแรงที่เคยเกิดขึ้น 1 ครั้ง ในรอบ 100 ปี จะเกิดขึ้นถี่เป็นรายปี อย่างน้อย ๆ ก็ในครึ่งหนึ่งของบริเวณริมชายฝั่งต่าง ๆ ทั่วโลก ซึ่งติดตั้งจุดวัดระดับน้ำเอาไว้
ขณะที่คณะผู้เชี่ยวชาญจาก IPCC ระบุว่า รายงานนี้มีทั้งคำเตือนและความหวัง โดยถือเป็นการกระตุ้นเตือนว่า สิ่งที่เราได้ทำไปแล้ว กับแผนการที่มีอยู่ในปัจจุบัน ไม่เพียงพอต่อการแก้ปัญหาโลกรวน และเราต้องลดการปล่อยแก๊สเรือนกระจก รวมถึงสร้างความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ เร็วกว่านี้
ความหวังที่ว่ามีทั้งเรื่องราคาของพลังงานทางเลือกอย่างแสงอาทิตย์และลมที่ถูกลงอย่างมาก รวมถึงการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมผู้บริโภค เช่น ชนิดอาหารที่เลือกรับประทาน หรือการทิ้งขยะอาหาร รวมทั้งการเดินทางที่ปล่อยคาร์บอนลดลง และความพยายามของหลายภาคส่วนในการตัดลดการปล่อยคาร์บอน