"ระบบเตือนภัย" ไม่ทันภัยพิบัติ ใช้ SMS รอ Cell Broadcast

บ่ายวันที่ 28 มี.ค.2568 เกิดแผ่นดินไหวรุนแรงในเมียนมาที่ส่งแรงสั่นสะเทือนมาถึงประเทศไทย รับรู้ได้ในจังหวัดภาคเหนือ กรุงเทพมหานครและปริมณฑล แต่ประชาชนไม่ได้รับ SMS แจ้งเตือนล่วงหน้า

กลับได้รับข้อความหลังเผชิญเหตุ ทิ้งช่วงนานหลายชั่วโมง บางคนผ่านไปหนึ่งวัน และจนถึงขณะนี้ (1 เม.ย.) ก็ยังมีอีกหลายคนไม่ได้รับ SMS เตือนภัย

ร้อนถึงนายกรัฐมนตรีแพทองธาร ชินวัตร ออกอาการไม่พอใจ จี้ถามกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (ปภ.) และสำนักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) ในการประชุมของกองบัญชาการและป้องกันบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ เมื่อวันที่ 29 มี.ค. เกี่ยวกับการแจ้งเตือน SMS ล่าช้าและไม่ครอบคลุม

แผ่นดินไหวปุ๊บ สิ่งแรกที่ควรเกิดขึ้นประชาชนควรได้รับรู้อะไรบ้าง ใช่เรื่อง SMS หรือไม่ ถ้าใช่หน่วยงานไหนรับผิดชอบเรื่องนี้

นายกฯ ระบุว่า ได้สั่งการตั้งแต่เวลา 14.00 น. ให้ส่ง SMS แจ้งเตือน แต่ระบบไม่ออก

อธิบดี ปภ. แจ้งว่า ส่งข้อมูลให้ กสทช. 4 ครั้ง ครั้งแรกเวลา 14.20 น. แจ้งเตือนประชาชนสามารถเข้าอาคารได้เท่าที่จำเป็น เพราะยังมีอาฟเตอร์ช็อก ส่งครั้งที่ 2 เวลา 16.07 น. ครั้งที่ 3 เวลา 16.09 น.​ เกี่ยวกับข้อปฏิบัติตนขณะเกิดแผ่นดินไหว​ และส่งครั้งสุดท้ายเวลา 16.44 น. แจ้งให้ประชาชนกลับเข้าอาคารได้

แต่รองเลขาธิการ กสทช. บอกว่า ได้รับข้อมูลให้ส่ง SMS ครั้งแรกในเวลา 14.44 น​. แต่มีข้อจำกัดส่งได้ครั้งละ 1-2 แสนหมายเลขและใช้เวลา 15 นาทีในการส่ง Cell Broadcast เพื่อส่งไปยังสถานีฐานโทรศัพท์มือถือส่งข้อความถึงผู้ใช้ รวมแล้วส่งไป 10 ล้านหมายเลข

นอกจากนี้ยังย้ำถึงข้อจำกัดของระบบ SMS ที่ทำให้การแจ้งเตือนไม่ครอบคลุมประชาชนพื้นที่เกิดภัยพิบัติ และช้ากว่าระบบเตือนภัยฉุกเฉิน หรือ Cell Broadcast Service (CBS) ซึ่งระบบนี้ยังไม่รองรับการใช้งาน

อ่านข่าว : ไทม์ไลน์แผ่นดินไหว 8.2 เมียนมา สะเทือนถึงไทย 28 มี.ค.-1 เม.ย.68

ปัญหาความยุ่งยากของขั้นตอนการแจ้งเตือนภัยในระบบราชการ ที่เริ่มจาก กรมอุตุนิยมวิทยาส่งข้อมูลแผ่นดินไหวให้ ปภ. จากนั้น ปภ.กำหนดข้อความเตือนภัยส่งไปยัง กสทช. เพื่อให้ประสานเครือข่ายโทรศัพท์มือถือส่ง SMS ถึงผู้ใช้งาน กลายเป็นความล่าช้าไม่ทันการณ์กับภัยพิบัติที่เกิดขึ้น แต่หากมีการใช้ระบบ CBS ที่ยังอยู่ระหว่างดำเนินการ โดยมี ปภ.เป็นเจ้าภาพ จะทำให้สามารถส่งข้อความเตือนภัยโดยใช้โครงข่ายมือถือ ส่งถึงผู้ใช้ทุกคนในพื้นที่ที่กำหนด

ไทม์ไลน์เกือบ 3 ปี Cell Broadcast

ก่อนหน้านี้ สำนักข่าว ThaiPublica นำเสนอข้อมูลเมื่อวันที่ 29 มี.ค.2568 ระบุว่า ในปี 2565 คณะกรรมการบริหารระบบการเตือนภัยพิบัติแห่งชาติ (กภช.) มีมติให้ ปภ.ทำโครงการพัฒนาระบบแจ้งเตือนภัยผ่านสัญญาณโทรศัพท์เคลื่อนที่ โดยเป็นหน่วยงานหลักใช้ Cell Broadcast แจ้งเตือนสาธารณภัย

ปี 2566 หลังเกิดเหตุการณ์กราดยิงในห้างกลางกรุงฯ มีรายงานว่า กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม หารือกับ กสทช.วางแนวทางทำงานในการแจ้งเตือนภัยแบบเจาะจง ทั้งในระยะเร่งด่วนภายใน 1 เดือนด้วยระบบ SMS และระยะปานกลางโดยใช้ระบบ Cell Broadcast และมีการประชุมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง รวมถึงผู้ให้บริการโทรศัพท์เคลื่อนที่ กำหนดแนวทางบริหารจัดการระบบ

ก่อนที่ในปี 2567 ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) จะพิจารณาร่างระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการแจ้งข้อมูลผ่านการสื่อสารโทรคมนาคม ที่มอบอำนาจให้กระทรวงดิจิทัลฯ จัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการแจ้งข้อมูลผ่านการสื่อสารโทรคมนาคม และกำหนดให้หน่วยงานของรัฐที่มีอำนาจหน้าที่ในการแจ้งเตือนประชาชนตามกฎหมาย

นอกจากนี้ยังเห็นชอบในหลักการร่างกฎหมายและเห็นชอบให้ กสทช.สนับสนุนงบประมาณจากกองทุนวิจัยและพัฒนากิจการกระจายเสียงฯ ในการพัฒนาระบบแจ้งข้อมูลผ่านการสื่อสารโทรคมนาคม โดยรัฐบาลคาดว่า จะแล้วเสร็จประมาณต้นปี 2568

จากนั้น กสทช.อนุมัติงบให้ ปภ.เป็นหน่วยงานหลักดำเนินการในส่วนของ Cell Broadcast Entity (CBE) และให้กระทรวงดิจิทัลฯ รับหน้าที่เชื่อมต่อระบบ Cloud Server และการเชื่อมต่อระหว่าง CBE และ Cell Broadcast Center (CBC)

รวมทั้งอนุมัติงบกว่า 1,000 ล้านบาทในการจัดทำและบำรุงรักษาระบบแจ้งเตือนภัยดังกล่าวเป็นระยะเวลา 3 ปี ให้กับผู้ให้บริการโทรศัพท์เคลื่อนที่ AIS, TRUE และ NT

อ่านข่าว : รู้ทันที! "Cell Broadcast" เทคโนโลยีแจ้งเตือนภัยพิบัติใช้กันทั่วโลก

ขณะที่นายกฯ แพทองธาร สั่งการให้ ปภ.เร่งรัดระบบเตือนภัยฉุกเฉิน หรือ Cell Broadcast Service (CBS) โดยมีรายงานว่าในไตรมาส 1 ของปี 2568 จะทดสอบระบบ วิเคราะห์ข้อมูลและสามารถส่งถึงผู้ใช้งานทุกหมายเลขที่อยู่ในพื้นที่ภัยพิบัติ และพร้อมใช้งานจริงไตรมาส 2 แต่ในบางพื้นที่เท่านั้น

การเร่งรัดให้ใช้ระบบ Cell Broadcast ยังเกิดขึ้นหลังมีเหตุการณ์น้ำท่วมและดินโคลนถล่มในพื้นที่ภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือในปี 2567 กระทั่งถึงเหตุการณ์แผ่นดินไหว เมื่อวันที่ 28 มี.ค.2568

ปรับระบบส่ง SMS รอ Cell Broadcast เต็มรูปแบบ

หากภัยแผ่นดินไหว เป็นเหตุเดียวที่ไม่สามารถแจ้งเตือนล่วงหน้าได้และระบบ CBS ในประเทศไทยยังล่าช้า แล้วในช่วงที่ประชาชนยังรอระบบเตือนภัยฉุกเฉินที่มีประสิทธิภาพและทันเหตุการณ์ หากมีอะไรเกิดขึ้นจะดำเนินการอย่างไร?

นายกฯ แพทองธาร ระบุว่า ระบบ Cell Broadcast เต็มรูปแบบจะสามารถใช้งานได้ช่วงเดือน ก.ค.นี้ เพราะฉะนั้นยังมีความจำเป็นต้องใช้ SMS แต่จะดำเนินการเปลี่ยนแปลงระบบ Standard Operating Procedure (SOP) ส่งข้อความได้เลยจากที่รับข้อมูลจากกรมอุตุฯ โดย ปภ.ไม่ต้องวิเคราะห์ข้อความ ใช้ระยะเวลา 1 ชั่วโมง ข้อความกระชับ ถูกต้องและเข้าใจง่าย

นอกจากนี้ระหว่างรอ Cell Broadcast ระบบเต็ม ให้ใช้เป็นระบบ Virtual Cell Broadcast ก่อนที่จะถึงเดือน ก.ค. สำหรับระบบ Android จำนวน 70 ล้านเลขหมาย ปภ.จะส่งข้อความตรงไปที่โอเปอเรเตอร์ได้ทันที ส่วนในระบบ iOS จำนวน 50 ล้านเลขหมาย ให้ใช้การส่ง SMS ไปก่อน โดยให้ ปภ.ส่งข้อความตรงไปที่โอเปอเรเตอร์เพื่อกระจายข้อความสู่ประชาชน

อ่านข่าว : 20 ปี เตือนภัยพิบัติ SMS ไม่เวิร์ค CellBroadcast ยังไม่เกิด

กสทช.ถก Apple-Line เดินหน้าระบบเซลบอร์ดแคส

วิเคราะห์ลดขั้นตอนเตือนภัยผ่าน Cell Broadcast รวดเร็ว-ป้องกันโกลาหล