วันที่ 26 มิ.ย.2568 น.ส.แพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี ลงพื้นที่ อ.อรัญประเทศ จ.สระแก้ว ประชุมหารือเรื่องผลกระทบจากมาตรการกำหนดเปิด-ปิดด่านชายแดนไทย-กัมพูชา โดยมีหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าร่วม
ในช่วงหนึ่งของการประชุม นายปริญญา โพธิสัตย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดสระแก้ว กล่าวว่า ที่ผ่านมาศูนย์บริการหนังสือเดินทางพบว่ามีการยื่นขอทำ หนังสือเดินทาง (Passport) เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ สูงสุดถึงวันละประมาณ 200 เล่ม จากเดิมที่เฉลี่ยเพียง 30-40 เล่ม ต่อวัน
ขณะที่ข้อมูลในทางลับคือส่วนใหญ่เดินทางโดยท่าอากาศยานไปยัง สนามบินพนมเปญและเสียมราฐ เพื่อที่จะเดินทางย้อนกลับมายังปอยเปต เพื่อมาทำงานหรือมาเล่นการพนันที่กาสิโน รวมถึงมีการอธิบายถึง หนังสือผ่านแดน Border Pass ให้นายกฯ ฟัง
อ่านข่าว : ผู้ว่าฯ สระแก้ว ชงยกเลิกกิจกรรม 75 ปีความสัมพันธ์ไทย-กัมพูชา
พาไปทำความเข้าใจ หนังสือผ่านแดน (Border Pass) ให้มากขึ้น คืออะไร ใช้แทนหนังสือเดินทาง ได้หรือไม่ ต่างกันอย่างไร
หนังสือผ่านแดน (Border Pass) คืออะไร
การเดินทางข้ามพรมแดนระหว่างประเทศเป็นเรื่องที่คุ้นเคยกันมากขึ้นโดยเฉพาะในพื้นที่ชายแดนของไทย ที่ประชาชนในพื้นที่มักมีการเดินทางไปมาระหว่างประเทศเพื่อนบ้าน เช่น กัมพูชา ลาว เมียนมา และมาเลเซีย สำหรับบางพื้นที่นั้น อาจไม่จำเป็นต้องใช้ "หนังสือเดินทาง (Passport) "เสมอไป แต่อาจใช้เพียง "หนังสือผ่านแดน (Border Pass)" ได้เช่นกัน
หนังสือผ่านแดน หรือที่เรียกกันว่า Border Pass เป็นเอกสารที่ออกให้แก่ประชาชนไทยที่มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดชายแดน เพื่อใช้เดินทางระยะสั้นเข้าสู่ประเทศเพื่อนบ้านที่มีเขตแดนติดต่อกัน เช่น กัมพูชา ลาว เมียนมา หรือมาเลเซีย ผ่านด่านพรมแดนที่ได้รับอนุญาตจากทั้งสองประเทศ คุณสมบัติของผู้ขอ Border Pass นั้นคือ มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดชายแดน เดินทางระยะใกล้ เพื่อเยี่ยมญาติ ทำธุรกิจ หรือท่องเที่ยวระยะสั้น ไม่จำเป็นต้องมีวีซา (ในกรณีบางประเทศ เช่น กัมพูชา)
ลักษณะของ Border Pass รูปเล่มคล้ายหนังสือเดินทาง มีอายุใช้งานไม่เกิน 1 ปี ใช้ได้เฉพาะกับด่านพรมแดนที่กำหนดเท่านั้น เดินทางได้ในระยะเวลาจำกัด เช่น ไม่เกิน 3 หรือ 7 วันต่อครั้ง (ขึ้นอยู่กับข้อตกลงระหว่างประเทศ)
การใช้ Border Pass ห้ามแดน นั้นเพื่อเป็นการอำนวยความสะดวกของพื้นที่กับประชาชนที่อยู่ในพื้นที่ ซึ่งมีทั้ง 2 ฝั่ง ทั้งฝั่งไทย และ ฝั่งกัมพูชา ที่ไป - กลับทุกวัน ส่วนใหญ่ใช้ Border Pass เพราะราคาถูกว่า Passport อยู่ที่เล่มละ 200 บาท หากมีการปั้มเกือบทุกหน้าจะใช้ได้ประมาณ 6 เดือน แล้วจึงทำใหม่ ไม่มีเวลาจำกัดว่าเข้า-ออก บ่อยครั้งแค่ไหน ในส่วนของข้อตกลงไทยกัมพูชา จะใช้เอกสารข้ามแดน 2 ปะเภทเท่านั้น คือ Passport กับ Border Pass นี่คือข้อตกลงระหว่างประเทศ
ข้อมูลของกรมการปกครอง รายงานการออกหนังสือผ่านแดน และหนังสือผ่านแดนชั่วคราว ประจำเดือน พฤษภาคม 2568 (ณ วันที่ 23 มิ.ย.2568) ด้านประเทศ "กัมพูชา" ประเภทหนังสือ หนังสือผ่านแดน ระบบ E - Border Pass จำนวน 4,103 เล่ม (ฉบับ)
เช็กรายละเอียดความตกลงว่าด้วยการสัญจรข้ามแดนระหว่างไทยกับประเทศเพื่อนบ้าน
ข้อมูลจาก กองการต่างประเทศ สำนักงานปลัดมหาดไทย ให้ข้อมูลถึงการเดินทางระหว่างประเทศไทยและกัมพูชา โดยดำเนินการภายใต้ "ความตกลงไทย - กัมพูชา ความตกลงระหว่างรัฐบาลแห่ง ราชอาณาจักรไทยกับรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรกัมพูชาว่าด้วยการข้ามแดนระหว่าง ประเทศทั้งสอง(ลงนามวันที่ 11 ก.ค. 2015) (พ.ศ. 2558)"
- เอกสารที่ใช้ในการผ่านแดน - หนังสือเดินทาง (Passport) บัตรผ่านแดน (Border Pass) ไม่มีบัตรผ่านแดนชั่วคราว (Temporary Border Pass)
- ผู้มีอำนาจออกบัตรผ่านแดน ผู้ว่าราชการจังหวัด, นายอำเภอชายแดนที่ระบุในความตกลงฯ
- ผู้มีสิทธิขอบัตรผ่านแดน ประชาชนไทยและกัมพูชา ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ชายแดนเป็นการถาวรที่ระบุในความตกลงฯ
- เงื่อนไขการผ่านแดน บัตรผ่านแดนเป็นระยะเวลา 7 วัน ไม่เกิน 15 วัน, บัตรผ่านแดนกรณีวัตถุประสงค์เพื่อการทำงานใน ลักษณะไป - กลับ หรือตามฤดูกาล ครั้งละไม่เกิน 30 วัน
ความแตกต่างระหว่าง Passport และ Border Pass
หนังสือเดินทาง หรือ Passport คือ เอกสารราชการที่ออกโดยกรมการกงสุล กระทรวงการต่างประเทศ เพื่อใช้ในการเดินทางระหว่างประเทศ โดยแสดงสถานะและสัญชาติของผู้ถือหนังสือเดินทาง พร้อมข้อมูลส่วนบุคคล เช่น ชื่อ-นามสกุล วันเกิด เลขประจำตัว และรูปถ่าย
ประเภทของหนังสือเดินทาง 1.หนังสือเดินทางบุคคลธรรมดา (เล่มแดง) สำหรับประชาชนทั่วไป 2. หนังสือเดินทางราชการ (เล่มน้ำเงิน) สำหรับเจ้าหน้าที่ของรัฐที่ปฏิบัติภารกิจทางการ และ 3. หนังสือเดินทางทูต (เล่มดำ) สำหรับนักการทูต
หากสรุปให้เข้าใจมากขึ้น คือ Passport เป็นเอกสารสากลสำหรับการเดินทางข้ามประเทศ ใช้ได้ทั่วโลก ไม่มีข้อจำกัดเรื่องถิ่นที่อยู่ ผู้ใดก็สามารถยื่นขอได้ เหมาะสำหรับการเดินทางทั่วไปและการเดินทางระยะยาว
ส่วน หนังสือผ่านแดน (Border Pass) คือ เป็นเอกสารสำหรับการเดินทางข้ามแดนเฉพาะในพื้นที่ชายแดน เช่น ระหว่าง ไทย-กัมพูชา ออกให้เฉพาะผู้ที่มีทะเบียนบ้านในจังหวัดชายแดน (เช่น สระแก้ว, ตราด) อย่างน้อย 6 เดือน มีค่าใช้จ่ายถูกกว่า Passport คิดค่าธรรมเนียมเพียง เล่มละ 200 บาท มีอายุการใช้งานประมาณ 6 เดือน (ขึ้นอยู่กับจำนวนตราประทับ)
ยกตัวอย่างการใช้งาน ระหว่าง Passport และ Border Pass
- กรณีทั่วไป นาย ก. อาศัยอยู่ใน จ.สระแก้ว และค้าขายสินค้ากับกัมพูชาทุกวัน เขาใช้ Border Pass เพื่อข้ามแดนไปยังฝั่งกัมพูชา เนื่องจากสะดวกและประหยัดค่าใช้จ่าย เมื่อครบ 6 เดือน เขาจะยื่นขอ Border Pass ใหม่
- กรณีเดินทางไกล หากนาย ก. ต้องการเดินทางไปประเทศอื่น เช่น สิงคโปร์ เขาจะต้องใช้ Passport แทน Border Pass
หนังสือผ่านแดนกัมพูชา ใช้อะไร ไปที่ไหนได้บ้าง
ผู้ที่สามารถขอ Border Pass ไปกัมพูชา คนไทยที่มีทะเบียนบ้านในจังหวัดชายแดน เช่น สระแก้ว, บุรีรัมย์, ศรีสะเกษ, สุรินทร์ ต้องการเดินทางเข้ากัมพูชาระยะสั้น เช่น เพื่อซื้อขายสินค้า, ท่องเที่ยวตลาดชายแดน, เยี่ยมญาติ สามารถเดินทางเข้ากัมพูชาได้ที่ไหนบ้าง ขึ้นอยู่กับด่านชายแดนที่เปิดให้บริการ เช่น
1. ด่านปอยเปต - อรัญประเทศ (สระแก้ว) ใช้ Border Pass ข้ามฝั่งไปยัง เมืองปอยเปต จ.บันเตียเมียนเจย มีตลาด โรงแรม กาสิโน และศูนย์การค้า
2. ด่านช่องจอม (สุรินทร์) - โอร์เสม็ด เดินทางเข้าไปในพื้นที่ จ.อุดรมีชัย
3. ด่านช่องสะงำ (ศรีสะเกษ) เดินทางสู่เมืองอันลองเวง
อ้างอิงข้อมูล : ส่วนกิจการชายแดนและผู้อพยพ ,ตรวจคนเข้าเมืองจังหวัดชุมพร
อ่านข่าว : กองกำลังบูรพา อนุโลมเปิดด่านคลองลึก