ครั้งแรกในไทย ปล่อยฉลามเสือดาว “มาหยา-สิมิลัน-จิงเจอร์“ คืนธรรมชาติ

วันนี้ (16 ต.ค.2568) โครงการอนุรักษ์และฟื้นฟูประชากรฉลามเสือดาว หรือโครงการ StAR ประเทศไทย ประสบความสำเร็จในการปล่อยฉลามเสือดาว ที่ติดตั้งเครื่องส่งสัญญาณเสียง (Acoustic tag) ติดตามการเคลื่อนที่คืนสู่ธรรมชาติ จำนวน 3 ตัว จากพื้นที่โรงแรมเกาะไม้ท่อน ซึ่งตั้งอยู่ที่เกาะห่างจากชายฝั่งจังหวัดภูเก็ตไปทางตะวันออกเฉียงใต้ราว 9 กิโลเมตร

หลังเปิดตัวโครงการอย่างเป็นทางการ ร่วมกับภาคีความร่วมมือระดับนานาชาติจากหลายภาคส่วน ในเดือน พ.ค.2568 นับเป็นการปล่อยฉลามเสือดาวคืนสู่ธรรมชาติครั้งแรกของประเทศไทย

ฉลามเสือดาวทั้ง3 ตัว ได้แก่ มาหยา (Maya), สิมิลัน (Similan) และ จิงเจอร์ (Ginger) ที่เกิดจากความสำเร็จของโครงการเพาะพันธุ์ฉลามเสือดาวของอควาเรีย ภูเก็ต

ปัจจุบันฉลามมีอายุ 1 ปีครึ่ง ความยาวประมาณ 1 เมตร ได้รับการอนุบาลโดยเจ้าหน้าที่ดูแลฉลามโครงการ StAR ประเทศไทย เพื่อปรับตัวให้คุ้นเคยกับสภาพแวดล้อมทางทะเลตามธรรมชาติ  และฝึกการหาอาหารด้วยตนเองในพื้นที่คอกทะเลบนเกาะไม้ท่อน 

นอกจากนี้ เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมของฉลามเสือดาวก่อนปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ สัตวแพทย์จากกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง (ทช.) และโอเชียนปาร์ค ฮ่องกง พันธมิตรของโครงการ ได้ตรวจและประเมินสุขภาพของฉลามเสือดาวทั้ง 3 ตัวอย่างละเอียด ก่อนการติดตั้งเครื่องส่งสัญญาณเสียงเพื่อติดตามการเคลื่อนที่และปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ โดยเครื่องส่งสัญญาณเสียงนี้มีอายุการใช้งานเฉลี่ย 5 ปี และสามารถส่งสัญญาณเสียงความถี่เฉพาะตัวที่ตรวจจับได้โดยเครื่องรับสัญญาณเสียงใต้น้ำ (Acoustic receiver)

โครงการ StAR ประเทศไทย ร่วมกับ ทช. และกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช (อส.) ติดตั้งเครื่องรับสัญญาณเสียงใต้น้ำบริเวณอ่าวพังงา จํานวน 20 จุด ครอบคลุมพื้นที่พังงา กระบี่ และภูเก็ต เพื่อประโยชน์ในการติดตามการเคลื่อนที่ฉลามเสือดาวหลังการปล่อยสู่ธรรมชาติ

พื้นที่ดังกล่าวเป็นพื้นที่ที่อ้างอิงจากข้อมูลโครงการวิทยาศาสตร์พลเมือง ‘Spot the Leopard Shark - Thailand’ ว่าเป็นจุดที่มักพบฉลามเสือดาว และเป็นแหล่งอาศัยสำคัญของฉลามชนิดนี้ เครื่องรับสัญญาณเสียงใต้น้ำถูกติดตั้งครอบคลุมแหล่งดำน้ำที่มีชื่อเสียงในประเทศไทย เช่น หินมูสัง (Shark Point), กองหินบิดะ, บิดะใน, เกาะพีพีเล และเกาะราชาใหญ่ โดยทุกครั้งที่ฉลามที่ติดเครื่องส่งสัญญาณเสียงว่ายเข้ามาในรัศมี 500 เมตร ของเครื่องรับสัญญาณเสียงใต้น้ำ อุปกรณ์จะบันทึกข้อมูลวันที่และเวลาที่ตรวจจับสัญญาณเสียงได้โดยอัตโนมัติ

การปล่อยฉลามเสือดาวครั้งนี้จัดขึ้นอย่างไม่เป็นทางการ โดยมีผู้แทนจากพันธมิตรโครงการ StAR ประเทศไทยเข้าร่วม ได้แก่ ดร.ปิ่นสักก์ สุรัสวดี อธิบดีกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง (ทช.), ดาโต๊ะ ไซม่อน ฟุง กรรมการผู้จัดการกลุ่มอควาวอล์ค (Aquawalk Group), คุณดาริล ฟุง  ประธานเจ้าหน้าที่บริหารกลุ่มอควาวอล์ค (Aquawalk Group), ตัวแทนจากโรงแรมเกาะไม้ท่อน, ReShark, องค์กรไวล์เอด (WildAid) และทีมงานโครงการ StAR ประเทศไทย

เพื่อสนับสนุนการติดตามฉลามที่ปล่อยคืนสู่ธรรมชาติอย่างมีประสิทธิภาพ โครงการ StAR ประเทศไทย ขอความร่วมมือนักดำน้ำงดสัมผัสหรือเคลื่อนย้ายอุปกรณ์รับสัญญาณเสียงใต้น้ำ อุปกรณ์เหล่านี้มีความปลอดภัย ไม่เป็นอันตราย และมีความสำคัญต่อการวิจัย หากพบอุปกรณ์ที่ชำรุดหรือเสียหาย โปรดแจ้งเข้ามาที่เพจ “Spot the Leopard Shark – Thailand” พร้อมทั้งขอเชิญชวนนักดำน้ำร่วมโครงการวิทยาศาสตร์พลเมืองด้วยการส่งภาพถ่ายหรือวิดีโอของฉลามเสือดาวที่พบในน่านน้ำไทย ผ่านในช่องทางเดียวกัน การมีส่วนร่วมดังกล่าวมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการติดตามระยะยาวของฉลามเสือดาวที่ปล่อยคืนสู่ธรรมชาติและการประเมินแนวโน้มประชากร โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากฉลามที่พบเห็นเป็นหนึ่งในฉลามภายใต้โครงการนี้

ขณะนี้โครงการกำลังอยู่ระหว่างการดําเนินการประเมินความสามารถในการดํารงอยู่ของประชากรฉลามเสือดาว (Population Viability Analysis – PVA) โดยข้อมูลดังกล่าวจะถูกนําไปวิเคราะห์ในโมเดลการฟื้นตัวของประชากรเพื่อตรวจสอบความเสี่ยงการสูญพันธุ์ของฉลามชนิดนี้ในประเทศไทยและวางแนวทางอนุรักษ์ เพื่อกำหนดจำนวนฉลามเสือดาวที่จำเป็นสำหรับการปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ และมาตรการติดตามหลังการปล่อย

ในอีกไม่กี่เดือนข้างหน้าโครงการจะดําเนินการปล่อยฉลามเสือดาวกลุ่มที่ 2 กลับคืนสู่ธรรมชาติอย่างเป็นทางการ และจะเริ่มเก็บข้อมูลจากเครื่องรับสัญญาณเสียงใต้น้ำที่ติดตั้งแล้วร่วมกับพันธมิตรภาครัฐ เพื่อติดตามการเคลื่อนที่ของฉลามเสือดาว 3 ตัวแรกต่อไป

ทั้งนี้ มีเป้าหมายเพื่ออนุรักษ์และฟื้นฟูประชากรฉลามเสือดาว สัตว์ป่าคุ้มครองใกล้สูญพันธุ์ของไทย ที่มีบทบาทสำคัญต่อการรักษาความสมดุลของระบบนิเวศแนวปะการัง ด้วยวิธีการเพาะเลี้ยง ก่อนปล่อยกลับคืนสู่ธรรมชาติ

อ่านข่าว : เปิดฤดูกาลท่องเที่ยววันแรก “สิมิลัน” สร้างรายได้ทะลุล้านบาท 

ปรับแผนรักษา "ข้าวต้ม" ลูกช้างป่า ฝึกยืนโดยใช้อุปกรณ์ช่วยพยุง 

ลูกสิงโต “มเหสี” ปล่อยเข้าคอกวันแรก ปรับตัวได้ดี ไม่ตื่นกลัว