ฟื้นชีวิตคนจนเมืองหาดใหญ่ หลัง "มหาอุทกภัยภาคใต้"

ข้อมูลผู้มีรายได้น้อย ปี 2560 พบว่า ในตัวเมืองหาดใหญ่ มีคนจนเมืองนับแสนคน ประมาณ 53 ชุมชน ชุมชนโดยรอบมัสยิดควนสันติหาดใหญ่ ซึ่งมีประมาณ 6 ชุมชน เป็นรอยต่อเทศบาลเมืองหาดใหญ่ และควนลังที่นี่เป็นชายขอบของใจกลางเศรษฐกิจ บริเวณนี้เป็นพื้นที่รอบนอก มีคนจนเมืองอยู่จำนวนมาก ส่วนใหญ่เป็นบ้านเช่า ประเมินว่า มีราวรวมกว่า 7,000 ครัวเรือน

โดยชาวบ้านในชุมชนแห่งนี้ส่วนใหญ่ มีอาชีพรับจ้าง เป็นแรงงานขับเคลื่อนเมือง ปัญหาอุทกภัยรอบนี้ แม้รัฐจะระดมสรรพกำลังเต็มที่ แต่ด้วยเดือดร้อนแทบทุกพื้นที่ ต้องยอมรับว่า ยังไม่ทั่วถึง และด้วยเป็นชุมชนเล็ก ๆ อยู่นอกพื้นที่เศรษฐกิจสำคัญของตัวเมืองหาดใหญ่ ยังคงต้องรอคอยความช่วยเหลืออยู่ ดังนั้นเพื่อเป็นการฟื้นชีวิตให้ผู้มีรายได้น้อยกลุ่มคนจนเมืองที่นี่ กลับมาเดินหน้าต่อได้อีกครั้ง

ภาคประชาชน ภาคประชาสังคม เครือข่ายผู้นำชุมชน ทีมแพทย์ นักวิชาการมหาวิทยาลัยทักษิณและเครือข่ายมหาวิทยาลัยภาคใต้ ร่วมกับ Thai PBS ร่วมกันระดมความช่วยเหลือเร่งด่วนจากเสียงสะท้อนความต้องการชุมชน ทั้งการล้าง การจัดการขยะ การเร่งซ่อมรถจักรยานยนต์ที่มีส่วนสำคัญของการออกไปประกอบอาชีพ ระดมอาหารสิ่งของจำเป็น ที่สำคัญคือร่วมกันจัดทำชุดข้อมูลชุมชน ความเสียหาย และข้อเสนอในการฟื้นฟูและเพื่อรับมือในอนาคตด้วย

วันที่ 2 ธ.ค.2568 ที่ผ่านมา ที่มัสยิดควนสันติ ต.ควนลัง อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา ภาคประชาชน ภาคประชาสังคม เครือข่ายผู้นำชุมชน ทีมแพทย์ นักวิชาการมหาวิทยาลัยทักษิณและเครือข่ายมหาวิทยาลัยภาคใต้ ร่วมกับ Thai PBS ระดมความช่วยเหลือเร่งด่วนเพื่อฟื้นฟูชุมชนคนจนเมือง

นายซากีย์ พิทักษ์คุมพล อดีตสมาชิกวุฒิสภา และในฐานะผู้ประสบอุทกภัยในพื้นที่ บอกว่า โซนมัสยิดควนสันติ ต.ควนลัง อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา มีชุมชนทั้งหมด 6 ชุมชน คือ ตลาดพ่อพรหม เทศาพัฒนา ปลักหว้า ท่าเคียน สัมพันธมิตร และ ควนสันติ ประชากรส่วนใหญ่เป็นผู้มีรายได้น้อย เป็นกลุ่มคนจน ที่มีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนเมือง มีอาชีพรับจ้างทั่วไป ทำงานเป็นลูกจ้างในห้างร้านต่าง ๆ

ชีวิตของคนเหล่านี้ล้วนต้องพึ่งพารถจักรยายนต์ ในการออกไปประกอบอาชีพ ในการรับลูกหลานส่งโรงเรียน น้ำท่วมรถพังเสียหาย นี่จึงเป็นปัญหาเร่งด่วนที่ชาวบ้านหวังให้เกิดการช่วยเหลือเพื่อให้ชีวิตเดินต่อได้

ส่วนที่ 2 คือ ขยะ ชาวบ้านที่นี่พยายามช่วนเหลือตัวเอง แต่ข้าวของเสียหาย เกือบ 100 % จึงเกินกำลัง ขยะตอนนี้กองหน้าล้านเริ่มส่งกลิ่นเหม็นแล้ว เป็นอีกปัญหาที่ต้องเร่งจัดการ

ส่วนที่ 3 คือ การล้างทำความสะอาดบ้าน ให้กับกลุ่มเปราะบาง บ้านที่มีผู้พิการ ผู้ป่วย ผู้สูงอายุ ผู้หญิงและเด็ก อันนี้ต้องรีบช่วยเหลือเร่งด่วน

เราเป็นชุมชนนอกเขตเมือง นอกเขตเศรษฐกิจ อยู่ชายขอบระหว่างหาดใหญ่ และควนลัง อยู่เส้นทางหรือคลองระบายน้ำทั้ง 2 สาย คือ คลองอู่ตะเภา และคลอง ร.1 ที่ผ่านมาเราเป็นพื้นที่น้ำท่วมทุกปี เราอยู่กับน้ำรับมือได้ แต่ในครั้งนี้น้ำมาหนักมาก และการเตือนภัยส่วนกลางไม่ทันท่วงที ไม่ตอบโจทย์พื้นที่ที่มีบริบทและระดับความสูงไม่เท่ากัน ทำให้รับมือไม่ทัน เป็นสิ่งที่ต้องมาวางแผนกัน ในอนาคต หรือฤดูฝนที่ยังไม่หมด ที่อาจเกิดขึ้นได้อีก เพื่อวางแผนให้รับมือได้ทัน รวมถึงเร่งฟื้นฟูปัญหาเร่งด่วนที่ชาวบ้านสะท้อนมาในครั้งนี้

ขณะที่วันนี้ มหาวิทยาลัยทักษิณ ร่วมกับเครือข่ายมหาวิทยาลัยภาคใต้ และภาคีเครือข่ายภาคส่วนต่าง ๆ ได้ระดมอาสาสมัคร นักศึกษามหาวิทยาลัย เช่น คณะวิศวกรรมเครื่องกล เข้ามาช่วยซ่อมแซมรถจักรยายนต์ให้กับชาวบ้านในพื้นที่

ระดมอาสาสมัคร ช่วงล้างบ้าน เก็บขยะ โดยเฉพาะบ้านที่มีกลุ่มเปราะบาง ที่จะได้รับการช่วยเหลือลำดับต้น ๆ และมีเครือข่ายทีมแพทย์ แพทย์ชนบท ที่มาช่วยเหลือดูแลชาวบ้าน มอบยาที่จำเป็น ทั้ง รักษาน้ำกัดเท้า โรคผิวหนัง

รศ.ณฐพงศ์ จิตรนิรัตน์ อธิการบดีมหาวิทยาลัยทักษิณ กล่าวว่า ในระยะเร่งด่วน บทบาทงิชาการกับการฟื้นฟูชุมชนเปราะบาง ชุมชนคนขนเมือง จะต้องตอบโจทย์ตามความต้องการในชีวิตของชาวบ้านก่อน