องค์การสหประชาชาติ กำหนดให้วันที่ 30 สิงหาคมของทุกปี เป็น “วันแห่งการรำลึกถึงผู้ถูกบังคับสูญหายสากล” หรือ “วันผู้สูญหายสากล” หรืออธิบายให้เข้าใจง่าย ๆ คือ “การอุ้มหาย” ด้วยตระหนักถึงความร้ายแรงอย่างยิ่ง ของการบังคับบุคคลให้หายสาบสูญที่เกิดขึ้นทั่วโลก

การบังคับบุคคลให้สูญหาย หรือการอุ้มหาย คืออะไร ?
อนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองบุคคลทุกคนจากการบังคับให้หายสาบสูญ (Convention for the Protection of All Persons from Enforced Disappearance) หรือ “อนุสัญญา CED” ได้ให้ความหมาย “การบังคับบุคคลให้สูญหาย” หรือ “การอุ้มหาย” คือ การจับกุม คุมขัง ลักพาตัว หรือ การลิดรอนเสรีภาพในรูปแบบอื่น โดยเจ้าหน้าที่ของรัฐ หรือบุคคล หรือกลุ่มบุคคล

ซึ่งกระทำการโดยได้รับการอนุญาต การสนับสนุนหรือการยอมรับโดยปริยายของรัฐ ตามมาด้วยการปฏิเสธที่จะยอมรับว่าได้มีการลิดรอนเสรีภาพ หรือด้วยการปกปิดชะตากรรม หรือสถานที่ปรากฏตัวบุคคลที่หายสาบสูญ ซึ่งส่งผลให้บุคคลดังกล่าว ตกอยู่ภายนอกการคุ้มครองของกฎหมาย

ยกตัวอย่างบุคคลสูญหายในไทย เช่น คดีนายสมชาย นีละไพจิตร ทนายความและนักเคลื่อนไหวสิทธิมนุษยชน ในปี พ.ศ. 2547 มีพยานเห็นทนายสมชายครั้งสุดท้ายที่มหาวิทยาลัยรามคำแหง มีชาย 4 คนลากเข้าไปในรถยนต์ จากนั้นไม่มีใครเห็นเขาอีกเลย

คดีนายสมชาย นีละไพจิตร ทนายความและนักเคลื่อนไหวสิทธิมนุษยชน สูญหายตั้งแต่ปี พ.ศ. 2547

และคดีบิลลี่-พอละจี ผู้นำชาวกะเหรี่ยงบ้านบางกลอย อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี ซึ่งเป็นพยานคดีชาวบ้านโป่งลึก-บางกลอยยื่นฟ้อง นายชัยวัฒน์ ลิ้มลิขิตอักษร หัวหน้าอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน ข้อหาเผาบ้านและยุ้งฉางของชาวบ้านให้ได้รับความเสียหาย ในปี พ.ศ. 2557 บิลลี่ถูกเจ้าหน้าที่อุทยานแห่งชาติแก่งกระจานควบคุมตัว ด้วยข้อหาลักของป่า จากนั้นเจ้าหน้าที่อ้างว่าได้ปล่อยตัวบิลลี่แล้ว ก่อนหายตัวไปอย่างลึกลับ

คดีบิลลี่-พอละจี ผู้นำชาวกะเหรี่ยงบ้านบางกลอย อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี สูญหายตั้งแต่ปี พ.ศ. 2557

รู้จัก พ.ร.บ.อุ้มหาย โทษสูงสุดจำคุกตลอดชีวิต
ปัจจุบันประเทศไทยมี พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหาย พ.ศ.2565 สาระสำคัญระบุถึง การซ้อมทรมานและการทำให้บุคคลสูญหาย เป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างร้ายแรง ไม่ว่าในสถานการณ์ใด

โดยกรณีเจ้าหน้าที่รัฐ หรือบุคคล กลุ่มบุคคล ควบคุมตัว หรือลักพาใครไป ทำให้คนนั้นไม่ได้รับการคุ้มครองตามกฎหมาย เพราะเหตุที่เราไม่ทราบชะตากรรมของคนนั้น โดยกฎหมาย (มาตรา 7) ให้ถือเป็นความผิดต่อเนื่องจนกว่าที่จะทราบชะตากรรม

อย่างเอาผิดการทรมานและอุ้มหาย มีโทษจำคุก 5-15 ปี หรือหากเหยื่อเสียชีวิต มีโทษจำคุก 15-30 ปี หรือจำคุกตลอดชีวิต

โดยสามี ภรรยา บุพการี หรือผู้ที่อยู่กินฉันสามีภรรยาที่ไม่ได้จดทะเบียน ผู้อุปการะด้วย สามารถร้องทุกข์กล่าวโทษ เสมือนเป็นผู้เสียหายเองได้

รู้หรือไม่ คนหายประสาน “ศูนย์คนหาย ไทยพีบีเอส” ช่วยตามหาได้
การถูกอุ้มหาย มีหลายสาเหตุ ทั้งคบชู้ เกลียด ฆ่าตัดตอน เป็นคดีความ ทั้งหมดนี้สามารถประสาน “ศูนย์คนหาย ไทยพีบีเอส” ให้ช่วยเหลือได้

คนหายประสาน “ศูนย์คนหาย ไทยพีบีเอส” ช่วยตามหาได้

ศูนย์คนหาย ไทยพีบีเอส เปิดให้ญาติพี่น้องแจ้ง เพื่อให้ช่วยประกาศหาคนหาย บริการฟรี ไม่มีค่าใช้จ่าย

โดยส่งรายละเอียด-หลักฐานประกาศคนหาย ดังนี้
1. สำเนาใบแจ้งความ
2. รูปถ่ายของคนหายที่ชัดเจน
3. รายละเอียดคนหาย เช่น ชื่อ-นามสกุล, ที่อยู่ (ถ้ามี), อายุ, รูปพรรณสัณฐาน, วัน-เวลา-สถานที่ที่หายตัวไป, ข้อมูลอื่น ๆ ที่เป็นประโยชน์ เป็นต้น
4. รายละเอียดของผู้แจ้ง เช่น ชื่อ-นามสกุล ที่อยู่ เบอร์โทรศัพท์ติดต่อกลับที่ชัดเจน เป็นต้น

ส่งมาที่
• https://www.facebook.com/ThaiPBSMissingPerson
• ICON LINE OFFICAL @RongTookThaiPBS
• โทรศัพท์ 0-2790-2630-3, 0-2790-2111 ระหว่างวันจันทร์-ศุกร์ เวลา 09.00-16.00 น. ติดต่อแอดมินบอย

ศูนย์คนหาย ไทยพีบีเอส ช่วยตามหาคนหาย บริการฟรี ไม่มีค่าใช้จ่าย

ทั้งนี้ ทีมงานศูนย์คนหาย ไทยพีบีเอส จะติดต่อกลับ เพื่อตรวจสอบก่อนประกาศคนหาย

ที่มา : แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ประเทศไทย, สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ, สถาบันนิติวัชร์ สำนักงานอัยการสูงสุด และศูนย์คนหาย ไทยพีบีเอส

📖 อ่านหรือรับชมเพิ่มเติม :
• ครม.ดึง 4 มาตรา พ.ร.บ.ป้องกันทรมานฯ ออกไปถึง 1 ต.ค.อ้างรอซื้อกล้องติดตัว

• ตำรวจกับข้อกล่าวหาผิด พ.ร.บ.อุ้มหายฯ (คลิป)

• ความจริงไม่ตาย : ฆาตกรรม บิลลี่ พอละจี (คลิป)

• ก(ล)างเมือง : ทนายสมชาย (คลิป)

• รอยร้าวในปาฏิหาริย์ ‘พ.ร.บ.อุ้มหาย’

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

จาก “ทนายสมชาย” ถึง “บิลลี่” ไม่ควรมีใครถูกอุ้มหาย ในวันรำลึกผู้ถูกบังคับสูญหายสากล 30 สิงหาคม