VaxSeer ระบบ AI ช่วยคาดการณ์สายพันธุ์ไวรัสไข้หวัดใหญ่ที่จะระบาดในอนาคต เพื่อคัดเลือกวัคซีนป้องกันได้อย่างมีประสิทธิภาพและรวดเร็วมากขึ้น

นักวิจัย MIT พัฒนาระบบ AI สำหรับคาดการณ์สายพันธุ์ไวรัสไข้หวัดใหญ่ เพื่อช่วยคัดเลือกวัคซีนเพื่อป้องกันให้ตรงเป้าหมายมากขึ้น ลดความคลาดเคลื่อน และอาจเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกันโรคระบาดใหญ่ได้

งานวิจัยของนักวิทยาศาสตร์จาก สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (Massachusetts Institute of Technology: MIT) และคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด (Harvard Medical School) ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร Nature Medicine เผยถึงศักยภาพของ VaxSeer ระบบ AI ที่ออกแบบมาเพื่อช่วยคัดเลือกสายพันธุ์วัคซีนไข้หวัดใหญ่

เครื่องมือนี้วิเคราะห์ข้อมูลพันธุกรรมไวรัสจากทั่วโลกได้อย่างรวดเร็ว พร้อมทั้งประเมินว่าสายพันธุ์ใดมีแนวโน้มจะแพร่ระบาดในฤดูกาลถัดไป ซึ่งช่วยลดข้อจำกัดของกระบวนการตัดสินใจปัจจุบันที่ยังต้องอาศัยการประชุมระหว่างประเทศและการประเมินเชิงสถิติที่มีความคลาดเคลื่อนสูง

ข้อมูลจาก MIT ระบุว่า VaxSeer ใช้โมเดลการเรียนรู้เชิงลึก (Deep Learning) ผ่านการฝึกจากข้อมูลพันธุกรรมไวรัสไข้หวัดใหญ่หลายหมื่นตัวอย่าง และใช้ข้อมูลการระบาดย้อนหลัง ที่ทำให้มองเห็นรูปแบบการกลายพันธุ์และทิศทางการแพร่กระจายของเชื้อได้อย่างละเอียด

ผลการทดสอบพบว่าระบบ AI มีความแม่นยำในการทำนายสูงกว่าวิธีวิเคราะห์แบบดั้งเดิม ซึ่งมักเน้นการเปรียบเทียบสายพันธุ์ที่มีอยู่กับสายพันธุ์ใหม่ ดังนั้น การนำระบบ AI เข้ามาใช้งานจะช่วยให้การคาดการณ์สอดคล้องกับสถานการณ์จริงและทันต่อการเปลี่ยนแปลงของไวรัส

ประสิทธิภาพของวัคซีนไข้หวัดใหญ่ในแต่ละปีนั้นไม่ได้คงที่มากนัก โดยเฉลี่ยแล้วจะอยู่ที่ประมาณ 40-60% เนื่องจากการเลือกสายพันธุ์วัคซีนอาจไม่ตรงกับไวรัสที่ระบาดจริง การนำระบบ AI เข้ามาใช้จะช่วยประเมินแนวโน้มสายพันธุ์ และเพิ่มอัตราการป้องกันได้อย่างมีนัยสำคัญ อีกทั้งยังช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจโครงสร้างการเปลี่ยนแปลงของไวรัสในระยะยาว ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการวางแผนเชิงรุกสำหรับการป้องกันโรคติดต่อที่มีการกลายพันธุ์สูง

ระบบ AI ถูกนำมาช่วยคัดเลือกสายพันธุ์วัคซีนทั่วโลกมีความแม่นยำและใช้เวลาในการวิเคราะห์สั้นลง จากเดิมที่ต้องอาศัยข้อมูลจำนวนมากและใช้เวลาหลายเดือน AI สามารถย่นระยะเวลาเหลือเพียงไม่กี่สัปดาห์ และยังเป็นหลักฐานช่วยในการตัดสินใจขององค์การอนามัยโลก (WHO) และห้องปฏิบัติการนานาชาติ ซึ่งจะทำให้การตอบสนองต่อการระบาดมีประสิทธิภาพมากขึ้นในอนาคต

ทีมนักวิจัยคาดหวังว่า AI จะมีบทบาทสำคัญในการยกระดับความแม่นยำของการคัดเลือกวัคซีนไข้หวัดใหญ่ อีกทั้งยังสามารถนำองค์ความรู้นี้ไปปรับใช้กับโรคติดต่อประเภทอื่นต่อไปได้ หากระบบดังกล่าวสามารถผสานเข้ากับฐานข้อมูลสุขภาพระดับโลกอย่างเป็นระบบ ก็จะเกิดเครือข่ายเฝ้าระวังโรคที่มีประสิทธิภาพ ซึ่งจะช่วยส่งสัญญาณเตือนล่วงหน้าให้แก่แต่ละประเทศ ช่วยให้สามารถเตรียมความพร้อมด้านสาธารณสุขได้อย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพมากขึ้น

เรียบเรียงโดย ขนิษฐา จันทร์ทร

ที่มาข้อมูล: mit, nature, theaiinsider
ที่มาภาพ: mit
“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

AI คาดการณ์สายพันธุ์ไข้หวัดใหญ่ ช่วยคัดเลือกสายพันธุ์วัคซีนได้แม่นยำขึ้น