เมื่อคิดอะไรไม่ออกหรือหาคำตอบเกี่ยวกับเรื่องสักเรื่อง เราทุกคนล้วนถาม ‘Google’ กันเป็นปกติ

ถึงทุกวันนี้ โลกจะมีแชตบอตที่สามารถตอบคำถามเชิงลึกไปจนถึงขั้นเขียนงานให้ได้ คนนับพัน ๆ ล้านยังคงใช้ Google เป็นเสิร์ชเอนจินหลักอยู่ แทบทุกภาษาบนโลกล้วนมีคำกริยา ‘กูเกิล’ เพื่อใช้เวลาที่เราค้นหาอะไรบน Google อย่างไรก็ดี คำถามหนึ่งที่ Google ให้คำตอบเราไม่ได้ชัด ๆ เสียทีก็คือ ตกลงแล้ว Google ถือกำเนิดขึ้นมาวันไหนกันแน่ ?

‘กันยายน’ เดือนแห่ง Google

จุดเริ่มต้นจอง Google นั้นดูไม่ต่างจากเรื่องราวจากบริษัทบิ๊กเทคอื่น ๆ ย้อนกลับไปในปี ค.ศ. 1995 แลร์รี เพจ (Larry Page) และเซอร์เกย์ บริน (Sergey Brin) ได้เจอกันครั้งแรกที่มหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด (Stanford University) ในรัฐแคลิฟอร์เนีย แม้จะไม่ถูกคอกันในช่วงแรก แต่ต่อมาพวกเขาก็เป็นหุ้นส่วนกัน ในหอพักนักศึกษา ทั้งสองซุ่มทำเสิร์ชเอนจิน (search engine) หรือเครื่องมือค้นหาที่อยู่เว็บไซต์ (URL) ในห้วงเวลาที่เวิลด์ไวด์เว็บ (World Wide Web) และโลกอินเทอร์เน็ตกำลังเบ่งบาน

บริน (ขวา) และเพจ ผู้ก่อตั้ง Google เมื่อปี 2004 (ภาพจาก: John MacDougall/AFP)

ตอนแรก เสิร์ชเอนจินตัวนี้มีชื่อว่า ‘Backrub (นวดหลัง)’ จากนั้น เพจและบรินตั้งใจตั้งชื่อใหม่เป็น ‘Googol’ ซึ่งเป็นจำนวนมหาศาล คือเลข 1 ตามด้วยเลข 0 อีกหนึ่งร้อยตัว ซึ่งตรงกับพันธกิจของพวกเขาที่อยากจะ “จัดระเบียบข้อมูลในโลก ใช้เข้าถึงได้ง่ายโดยทั่วกันและสร้างประโยชน์ (To organize the world’s information and make it universally accessible and useful.)” แต่ตอนจดทะเบียนชื่อเสิร์ชเอนจิน บรินกลับสะกด Googol ผิดเป็น Google แล้วก็ใช้ชื่อนี้แบบเลยตามเลยนับแต่ตอนนั้น เว็บไซต์ google.com เผยแพร่ให้ใช้งานอย่างเป็นทางการครั้งแรกเมื่อวันที่ 15 กันยายน 1997

นักลงทุนในซิลิคอน วัลเลย์ (Silicon Valley) เริ่มเห็นแววของเสิร์ชเอนจิน Google จนแอนดี เบโชลสไฮม์ (Andy Bechtolsheim) ผู้ก่อตั้งร่วมของ Sun Microsystems ให้เงินทุน 100,000 ดอลลาร์สหรัฐแก่เพจและบรินในเดือนสิงหาคม 1998 ทั้งสองจึงได้จดทะเบียนบริษัท Google, Inc. อย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 4 กันยายน 1998 และขยับขยายออฟฟิศไปสู่โรงรถในแถบชานเมืองเมนโล พาร์ค (Menlo Park) โดยมีโต๊ะปิงปองและพรมสีฟ้าเป็นของตกแต่งให้ดูสดใส กลายเป็นธรรมเนียมที่ออฟฟิศ Google ทั่วโลกจะต้องตกแต่งให้ดูสนุกและมีสีสันเพื่อเพิ่มพลังความคิดสร้างสรรค์

ปัจจุบัน Google ถือเป็นบริษัทเทคที่ยิ่งใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก มีพนักงานหลายหมื่นคนกระจายอยู่เกือบ 60 ประเทศ และดำเนินการภายใต้บริษัทแม่ Alphabet Inc. ซึ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2015 ระหว่างการปรับโครงสร้างธุรกิจครั้งใหญ่ อย่างไรก็ดี เรื่องหนึ่งที่น่าจะยังคงคาใจใครหลายคนคือ เราควรฉลองวันเกิด Google วันไหนดี จะเป็นวันที่จดทะเบียนเว็บไซต์ครั้งแรก วันที่ได้รับเงินทุนก้อนใหญ่ครั้งแรก หรือวันที่จดทะเบียนบริษัท ? ไป ๆ มา ๆ กลายเป็นว่า Google มีธรรมเนียมฉลองวันเกิดในวันที่ 27 กันยายนของทุกปี โดยใช้วันดังกล่าวเป็นวันครบรอบครั้งแรกเมื่อปี 2002 ก่อนที่จะยึดถือเป็นธรรมเนียมปฏิบัติในช่วงหลายปีให้หลัง

ไม่มีเหตุผลแน่ชัดว่าทำไม Google ถึงเลือกวันที่ 27 กันยายนเป็นวันฉลองครบรอบ บล็อกชิ้นหนึ่งของ Google ในปี 2018 ได้กล่าวไว้ (แบบกำปั้นทุบดิน) ว่า “ยังคงมีการถกเถียงถึงวันก่อตั้งที่แน่ชัดของบริษัทเรา แม้แต่กลุ่มคนอย่างพวกเราเองที่อยู่ในธุรกิจค้นหาคำตอบก็ถกเถียงกันอยู่” แต่พวกเขายังคงยึดมั่นในพันธกิจดั้งเดิม พร้อมขยายบริการและผลิตภัณฑ์เพื่อตอบโจทย์ผู้ใช้งานอินเทอร์เน็ตนับพันล้านคนต่อวัน

ไทม์ไลน์สำคัญของ Google ในช่วง 27 ปีที่ผ่านมา

2001 เกิด Google Images: 1 ปีก่อนหน้านั้น ผู้คนพยายามหาภาพเจนนิเฟอร์ โลเปซ (Jennifer Lopez) ในชุด Versace ระหว่างที่ปรากฏตัวในงาน Grammy Awards จนกลายเป็นคำค้นหาที่ได้รับความนิยมสูงสุด แต่ตอนนั้น การค้นหาส่วนใหญ่โยงไปหาลิงก์อย่างเดียว จึงเป็นที่มาของ Google Images หรือการค้นหาภาพเป็นครั้งแรก

2002 เผยโฉม Google News: เพื่อให้ผู้ใช้งานได้เข้าถึงข่าวสารได้ง่ายขึ้น หลังสหรัฐฯ เผชิญกับวินาศกรรม 11 กันยายน 2001 หรือ 9/11

2004 Autocomplete ช่วยเติมคำที่จะค้นหา: แรกเริ่ม ฟิเชอร์นี้เรียกว่า ‘Google Suggest’ ซึ่งทำนายสิ่งที่เราอยากจะค้นหาขณะที่เรากำลังพิมพ์ Google ระบุว่า ฟิเชอร์นี้ช่วยลดการพิมพ์ไป 25 เปอร์เซ็นต์ และช่วยประหยัดเวลาไป 200 ปีต่อวัน

2006 Google Translate แปลภาษารอบโลก: Google เริ่มพัฒนาเครื่องมือแปลภาษามาตั้งแต่ปี 2002 เพื่อลดกำแพงระหว่างภาษาต่าง ๆ โดยภาษาแรก ๆ ที่เปิดให้บริการคือภาษาอังกฤษและภาษาอาหรับ เมื่อปี 2024 มีการเพิ่มภาษาใหม่ไปมากถึง 110 ภาษา

2008 Voice Search ค้นหาผ่านเสียงได้ครั้งแรก: เปิดตัวไล่เลี่ยกับแอปพลิเคชัน Google สำหรับมือถือ ก่อนที่ 3 ปีถัดมาจะมีบริการบนเดสก์ทอปด้วย Google รายงานว่า ฟังก์ชันค้นหาด้วยเสียงเป็นที่นิยมอย่างมากในอินเดีย ซึ่งมีผู้ใช้งานฟังก์ชันนี้เป็น 2 เท่าของค่าเฉลี่ยโลก

หน้าตาของ Google Voice Search ในยุคแรก (ภาพจาก: Google)

2011 Search by Image อัปโหลดรูปแทนการพิมพ์: ผู้ใช้งานสามารถค้นหาว่า รูปใบหนึ่งมีที่มาจากไหน และ/หรือปรากฏอยู่บนเว็บไซต์ใดบ้าง

2017 Google Lens ถ่าย-ถามผ่านกล้อง: ฟิเชอร์นี้พัฒนาต่อจาก Search by Image เราสามารถเปิดกล้องมือถือแล้วถามถึงอะไรก็ได้ เช่น ปัญหาผิวหนัง เสื้อผ้าที่เพื่อนใส่ แปลภาษาบนสินค้าต่างประเทศ หรือแก้โจทย์เลขบนตำรา แต่ละเดือน มีการค้นข้อมูลผ่าน Lens กว่า 12,000 ล้านครั้ง

ฟีเชอร์ต่าง ๆ ของ Google Lens ในปัจจุบัน (ภาพจาก: Google)

2018 Flood forecasting แจ้งภัยน้ำท่วมครั้งแรก: Google ใช้ AI มาช่วยเพื่อพยากรณ์อุทกภัยในกว่า 80 ประเทศ โดยเริ่มใช้ในอินเดียเป็นประเทศแรก

ตัวอย่างหน้าแจ้งเตือนน้ำท่วมในอินเดียของ Google (ภาพจาก: Google)

2022 Hum to Search ฮัมเสียงหาเพลง: เป็นฟีเจอร์บนแอปพลิเคชัน Google ไม่ว่าจะฮัมเสียง ผิวปาก หรือร้องเป็นเมโลดีออกมา ระบบจะแสดงรายการเพลงจำนวนหนึ่งที่น่าจะตรงกัน พร้อมค้นหาข้อมูลของศิลปินหรือตัวเพลงเพิ่มเติมได้

2023 Search Generative Experience (SGE) สรุปข้อมูลเพื่อกระชับเวลาค้นหา: Google นำ Generative AI มาใช้ในเสิร์ชเอนจิน หลังจากที่เราคลิกถามอะไรสักอย่าง ก็จะมีแท็บสรุปจากหลาย ๆ เว็บไซต์ให้อ่านก่อน ต่างจากเมื่อก่อนที่เราต้องเลือกอ่านเองอย่างเดียว และ SGE ยังคิดคำถามเพิ่มเติมให้อีกด้วย ต่อมา ฟีเชอร์นี้เปลี่ยนชื่อใหม่เป็น AI Overviews

ส่วน AI Overviews บนหน้าเสิร์ชของ Google (ภาพจาก: Google)

2025 AI Mode ผนวกแชตบอตสู่เสิร์ชเอนจินโดยสมบูรณ์: ฟังก์ชันนี้เป็นส่วนต่อขยายของ AI Overviews โดยนำแชตบอต Gemini 2.0 มาประยุกต์ใช้ ทำให้ Google ตอบคำถามที่ลึกและซับซ้อนขึ้นได้

ปฏิเสธไม่ได้ว่า Google ได้พลิกโลกแห่งข้อมูลไปโดยสิ้นเชิงในระยะเวลาเพียง 2 ทศวรรษกว่า ๆ แม้เสิร์ชเอนจินหรือแชตบอตต่าง ๆ จะได้เสิร์ฟข้อมูลที่เราต้องการได้กระชับฉับไวก็จริง แต่สุดท้ายแล้ว เราต้องมีทักษะตรวจสอบและคัดกรองข้อเท็จจริงด้วย ไม่เช่นนั้น ก็อาจจะได้รับข่าวปลอมเรื่องเท็จ หรืออาจถูกหลอกจากผู้ที่ไม่หวังดีก็เป็นได้

ใช้ Google ให้คล่องขึ้น กับทริกต่าง ๆ จากบทความ Thai PBS Sci & Tech

อ้างอิง

25 biggest moments in Search, from helpful images to AI, Google The Keyword
Expanding AI Overviews and introducing AI Mode, Google The Keyword
From the garage to the Googleplex, Google
Google birthday: The one big problem with the company’s celebratory doodle, The Independent
Happy birthday to Google... 26 today?, BBC
Marking 20(ish) years of Google, Google The Keyword

เล่าอดีต บันทึกปัจจุบัน รอบรู้ทุกวัน กับ Thai PBS On This Day: www.thaipbs.or.th/OnThisDay

สำนักงานใหญ่ของ Google ในปี 2025 (ภาพจาก: Justin Sullivan/Getty Images/AFP)

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

‘Google’ เกิดวันไหนกันแน่ ?