เมื่อเร็ว ๆ นี้ นักบินอวกาศภารกิจ Shenzhou-20 และ Shenzhou-21 ได้ร่วมกันประกอบอาหารในสถานีอวกาศเทียนกงของจีน ซึ่งเป็นการประกอบอาหารที่แตกต่างจากกฎระเบียบของสถานีอวกาศนานาชาติที่เคยมีกัน

ภาพถ่ายของเตาอบและถาดอบอาหารที่มีชิ้นไก่อยู่ข้างในที่นักบินอวกาศกำลังใส่ชิ้นไก่เข้าไปในเตาอบ ภาพจาก CMS

นักบินอวกาศจีน Shenzhou-20 และ Shenzhou-21 ได้ร่วมประกอบอาหารโดยใช้เตาอบย่างปีกไก่ในสภาวะไร้แรงโน้มถ่วง นับเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์การสำรวจอวกาศที่มีการปรุงอาหารดิบในสภาวะนี้ ในขณะที่ทางฝั่งของสถานีอวกาศนานาชาติยังต้องรับประทานอาหารที่ปรุงสุกมาแล้วจากบนโลก

แม้กระบวนการปรุงอาหารให้สุกจะดูเป็นกิจกรรมธรรมดาในชีวิตประจำวัน แต่ตามประวัติศาสตร์การสำรวจอวกาศแล้ว การปรุงอาหารดิบให้สุกในสภาพไร้แรงโน้มถ่วงและรับประทาน ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน เนื่องจากการปรุงอาหารให้สุกในสภาวะไร้แรงโน้มถ่วงนั้นเป็นสิ่งที่ยากมากและต้องเตรียมการประกอบอาหารที่ซับซ้อนกว่าบนโลก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการแผ่ความร้อน การกระจายความร้อนหรือการเก็บรักษาวัตถุดิบในการทำอาหาร นอกจากนี้ยังมีข้อจำกัดภายใต้มาตรฐานความปลอดภัย NASA Standard 3001 ที่มีข้อกำหนดที่มากมาย เช่น อาหารหรือวัตถุดิบที่ขึ้นไปจะต้องปลอดเชื้อ หรือปรุงสุกแล้ว บรรจุในบรรจุภัณฑ์ที่ปิดมิดชิด เรียบร้อย หรือการปรุงอาหารต้องดำเนินการโดยที่อุณหภูมิห้ามเกิน 70 องศาเซลเซียส

ภาพถ่ายนักบินอวกาศนำถาดไก่อบออกมาจากเตาอบโดยไก่อบออกมาหน้าตาน่ารับประทาน ภาพจาก CMS

ขณะที่จีนพัฒนาเตาอบที่ได้รับการออกแบบพิเศษสำหรับการใช้งานในสภาพไร้น้ำหนัก เตาอบนี้ใช้ระบบหมุนเวียนอากาศร้อน (Hot Air Circulation System) ที่สามารถทำอุณหภูมิได้มากถึง 180 องศาเซลเซียส ควบคู่กับตัวกรองหลายชั้น เพื่อป้องกันไม่ให้ควันหรือเศษอาหารลอยกระจายในสถานี ระบบการกรองอากาศดังกล่าวประกอบด้วยตัวเร่งปฏิกิริยา (Catalytic Converter) สำหรับสลายไขมัน ตัวกรองอนุภาคละเอียด (HEPA Filter) และระบบควบคุมสารระเหยอินทรีย์ (VOC Control System) เพื่อรักษาคุณภาพอากาศและความปลอดภัยภายในสถานี สาเหตุที่เตาอบต้องมีระบบการกรองอากาศหลายชั้นก็เพราะว่าภายในสถานีอวกาศ ระบบอากาศที่ใช้หายใจเป็นระบบหมุนเวียน และหากไอระเหยและน้ำมันจากอาหารสะสมตัวภายในอากาศของสถานีอวกาศเป็นปริมาณมากจะส่งผลต่อสุขภาพและการดำรงชีวิตของนักบินอวกาศได้

ภาพถ่ายนักบินอวกาศทั้งหกกำลังมีความสุขกับชิ้นไก่อบจากเตาที่ไม่มีใครเคยได้ลิ้มลองมาก่อนในอวกาศ ภาพจาก CMS

การที่จีนอนุญาตให้ทำการปรุงอาหารด้วยอุณหภูมิที่สูงถึง 180 องศาเซลเซียสและอนุญาตให้มีวัตถุดิบปรุงอาหารที่ดิบนั้นขัดแย้งกับข้อกำหนดด้านชีวอนามัยของ NASA โดยเฉพาะการห้ามใช้เปลวไฟหรืออุปกรณ์ที่อาจก่อให้เกิดการเผาไหม้ เนื่องจากความเสี่ยงจากการเกิดสารระเหยและควัน แต่การทดลองดังกล่าวสะท้อนให้เห็นถึงแนวคิดของจีนในการพัฒนาสภาพแวดล้อมการอยู่อาศัยในอวกาศให้ใกล้เคียงกับชีวิตบนโลกมากขึ้น ภายใต้แนวทางที่ว่า มนุษย์ต้องสามารถใช้ชีวิตในอวกาศได้อย่างเป็นธรรมชาติ ซึ่งเป็นหนึ่งในเป้าหมายสำคัญของโครงการสถานีอวกาศเทียนกง

แม้จะมีความแตกต่างด้านแนวทางการออกแบบและมาตรฐานความปลอดภัยระหว่างประเทศ แต่การทดลองครั้งนี้นับเป็นอีกหนึ่งหมุดหมายสำคัญของการพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อการดำรงชีวิตในสภาพแวดล้อมนอกโลกอย่างยั่งยืนในอนาคต

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

นักบินอวกาศจีนปรุงไก่อบในอวกาศ ครั้งแรกที่มีการปรุงอาหารสุดในอวกาศ