โครงการอวกาศยุโรป (ESA) กำลังพัฒนา Henon ยานสำรวจอวกาศขนาดเล็กจากพื้นฐาน CubeSat ที่ตัวยานอวกาศจะเป็นอิสระจากภารกิจอื่นตั้งแต่เริ่มต้นดีดตัวออกจากจรวดไปจนถึงห้วงอวกาศลึกเพื่อศึกษาสภาพอวกาศให้ดีเยี่ยมยิ่งขึ้น

แม้ว่าทาง ESA จะมีการใช้งานยานอวกาศที่มีฐานพัฒนามาจาก CubeSat อย่างยาน Juventas และ Milani มาแล้ว แต่ทั้งคู่โดยสารติดไปกับ Hera ยานอวกาศขนาดใหญ่ เพื่อเดินทางไปยังระบบดาวเคราะห์น้อยคู่ Didymos

ภาพวาดรูปร่างของยาน Henon ซึ่งเป็นยานอวกาศที่พัฒนาจากฐานของ CubeSat ภาพจาก ESA

โครงการ Henon จึงเป็นโครงการสำรวจอวกาศลึกโดยยานอวกาศที่มีฐานการพัฒนามาจาก CubeSat โครงการแรกของ ESA ย่อมาจาก Heliospheric Pioneer for Solar and Interplanetary Threats Defence หรือ ผู้บุกเบิกการป้องกันภัยจากดวงอาทิตย์และระหว่างดาวเคราะห์ ซึ่งจะต้องเดินทางไปห่างไกลจากโลกถึง 24 ล้านกิโลเมตร

ชื่อของภารกิจ Henon นั้นมาจาก นักดาราศาสตร์ชาวฝรั่งเศส มิเชล เออนง (Michel Hénon) ที่ได้เสนอวงโคจรในพื้นที่ L1 ที่มีลักษณะเป็นการโคจรรอบดวงอาทิตย์ วงโคจรนี้ได้รับการเสนอครั้งแรกในปี 1969 เรียกว่าวงโคจร Distant Retrograde Orbit (DRO) เมื่อมองจากฝั่งโลกแล้วจะเหมือนว่าเหล่ายานอวกาศกำลังเคลื่อนที่เป็นวงรีอยู่ระหว่างจุดที่ไม่มีอะไรอยู่ระหว่างดวงอาทิตย์กับโลก

ภาพตราภารกิจ Henon ภาพจาก ESA

เป้าหมายของยาน Henon คือการสาธิตเทคโนโลยี CubeSat ในอวกาศลึก การสื่อสารในห้วงอวกาศลึกผ่านระบบ Estrack ด้วยเครื่องส่งสัญญาณขนาดจิ๋วที่พัฒนาขึ้นมาโดยเฉพาะ และระบบติดตามการแผ่รังสีจากดวงอาทิตย์เพื่อทดสอบเทคโนโลยีเตือนพายุสุริยะล่วงหน้าหลายชั่วโมงก่อนที่คลื่นพลังงานจะถึงโลก

จรวดขับเคลื่อนจะพายาน Henon ไปยังตำแหน่งจุดลากรองจ์ที่ 2 (L2) ของโลกกับดวงอาทิตย์ อยู่ห่างจากโลก 1.5 ล้านกิโลเมตร ก่อนที่ตัวยานจะอาศัยเครื่องยนต์ขับดันด้วยไฟฟ้า เดินทางจากจุด L2 ไปยังจุดลากรองจ์ที่ 1 ที่อยู่ระหว่างดวงอาทิตย์กับโลก ซึ่งเป็นตำแหน่งที่ยานอวกาศสำรวจดวงอาทิตย์หลาย ๆ ลำโคจรอยู่ เช่น Solar and Heliospheric Observatory (SOHO) ซึ่งนับว่าเป็นหนึ่งในพื้นที่อวกาศลึก เนื่องจากอวกาศลึกจะถูกกำหนดตั้งแต่ระยะห่างจากโลก 2 ล้านกิโลเมตรเป็นต้นไป

ภาพของการทดสอบเครื่องยนต์ขับดันด้วยไฟฟ้าที่จะถูกนำไปทดสอบโดยยาน Henon ภาพจาก ESA

Henon นับว่าเป็นยานอวกาศสำรวจดวงอาทิตย์ในตำแหน่ง L1 ลำแรกของโลกและสามารถตรวจจับสัญญาณของปรากฏการณ์ทางดวงอาทิตย์และแจ้งเตือนก่อนการมาถึงของพายุสุริยะได้ถึง 3–6 ชั่วโมง ซึ่งเร็วกว่าวงโคจรของยานอวกาศปกติที่จะแจ้งเตือนได้เพียง 15–60 นาทีก่อนที่พายุสุริยะจะเดินทางมาถึง

ภารกิจนี้ประสบความสำเร็จ นั่นแสดงให้เห็นว่าระบบเตือนภัยล่วงหน้าจาก CubeSat สามารถใช้ได้จริง และเปิดประตูสู่การสร้างกลุ่มดาวเทียมขนาดเล็กในวงโคจร DRO เพื่อติดตามพายุสุริยะอย่างต่อเนื่อง และให้เวลาการเตือนล่วงหน้ายาวนานกว่าปัจจุบันถึงสิบเท่า จะช่วยป้องกันความเสียหายต่อโครงสร้างพื้นฐานสำคัญบนโลก เช่น ระบบไฟฟ้า และเครือข่ายท่อส่งน้ำมันทั่วทุกมุมโลกได้ และจะลดความเสียหายของมูลค่าทางเศรษฐกิจได้อีกมหาศาล

เรียบเรียงโดย จิรสิน อัศวกุล
พิสูจน์อักษร ศุภกิจ พัฒนพิฑูรย์

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

ที่มาข้อมูล : ESA

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

Henon ยานอวกาศ CubeSat อิสระลำแรกของยุโรป เตรียมสำรวจอวกาศลึก