เมื่อต้นเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา SpaceX ได้ปล่อยเที่ยวบิน Bandwagon-4 ซึ่งนำดาวเทียม Starcloud-1 ดาวเทียมศูนย์ข้อมูลแห่งแรกบนอวกาศเพื่อเป็นการทดสอบและสาธิตเทคโนโลยีการทำศูนย์ข้อมูลบนอวกาศ พร้อมกับหน่วยประมวลผล NVIDIA H100 เพื่อทดสอบการประมวลผลโมเดลปัญญาประดิษฐ์ขนาดใหญ่ในอวกาศ

ภาพวาดจำลองโครงสร้างสำหรับศูนย์ข้อมูลขนาดใหญ่บนวงโคจรตามแนวคิดของ Starcloud ภาพจาก Starcloud

ดาวเทียม Starcloud-1 ที่เพิ่งเดินทางขึ้นสู่อวกาศไปเมื่อเร็ว ๆ นี้ มีขนาดเล็กพอ ๆ กับตู้เย็นขนาดเล็กที่พบเห็นได้ตามโรงแรม ทีมวิศวกรได้ติดตั้งหน่วยประมวลผล NVIDIA H100 ไปด้วยเพื่อใช้ในการทดสอบและสาธิตเทคโนโลยีศูนย์ข้อมูลบนอวกาศของบริษัท Starcloud

Starcloud เป็นหนึ่งในสตาร์ตอัปที่มีแนวคิดในการย้ายศูนย์ข้อมูลขึ้นไปบนอวกาศในระดับวงโคจรรอบโลก ทางบริษัทเชื่อว่าแนวคิดนี้จะเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้พลังงานและลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมได้ เนื่องจากในอวกาศสามารถใช้พลังงานแสงอาทิตย์ได้อย่างต่อเนื่องแทบไม่จำกัด อีกทั้งสภาพสุญญากาศในอวกาศยังสามารถใช้เป็นแหล่งระบายความร้อนตามธรรมชาติผ่านการแผ่รังสีอินฟราเรด โดยไม่ต้องพึ่งน้ำหรือระบบระบายความร้อนแบบระเหยที่ศูนย์ข้อมูลบนโลกต้องใช้

ภาพถ่ายของดาวเทียม Starcloud-1 ที่ประกอบแล้วเสร็จในห้องประกอบ ภาพจาก Nvidia

จากการประเมินของบริษัท Starcloud คาดว่าศูนย์ข้อมูลในอวกาศจะมีต้นทุนพลังงานต่ำกว่าศูนย์ข้อมูลบนโลกประมาณสิบเท่า แม้รวมค่าใช้จ่ายในการปล่อยขึ้นสู่วงโคจรแล้วก็ตาม อีกทั้งยังสามารถลดการปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ได้มากถึงสิบเท่าตลอดอายุการใช้งาน เนื่องจากใช้พลังงานจากดวงอาทิตย์โดยตรง

ภารกิจของ Starcloud-1 จะมุ่งเน้นการทดสอบการประมวลผลโมเดลปัญญาประดิษฐ์ขนาดใหญ่ในอวกาศ เช่น โมเดล Gemma ของบริษัทกูเกิล เพื่อพิสูจน์ความเป็นไปได้ของการทำงานของระบบ Large Language Model (LLM) ในสภาพแวดล้อมนอกโลก นอกจากนี้ยังมีแผนทดลองการประมวลผลข้อมูลจากการสังเกตโลกโดยตรงในวงโคจร เพื่อให้สามารถวิเคราะห์และตอบสนองต่อเหตุการณ์ต่าง ๆ ได้อย่างทันท่วงที เช่น การตรวจจับไฟป่า การระบุพื้นที่เพาะปลูก หรือการตอบสนองต่อสัญญาณขอความช่วยเหลือ โดยดาวเทียมมีการออกแบบให้รองรับการประมวลผลข้อมูลจากภาพถ่าย ภาพถ่ายแบบไฮเปอร์สเปกตรัล (Hyperspectral Imaging) และระบบสร้างภาพจากเรดาร์ (Synthetic Aperture Radar) ซึ่งเชื่อว่าข้อมูลจะมีข้อมูลไหลผ่านหน่วยประมวลผลมากถึงระดับ 10 กิกะไบต์ต่อวินาที

ภาพถ่ายของดาวเทียม Starcloud-1 ขณะทำการประกอบ โดยขนาดของมันเท่ากับตู้เย็นขนาดเล็กหนึ่งตู้ ภาพจาก NvidIa

ในปัจจุบันข้อมูลส่วนมากทั้งภาพถ่ายจากดาวเทียมหรือข้อมูลอื่น ๆ จะนำมาประมวลผลบนโลก เนื่องจากหน่วยประมวลผลภายในดาวเทียมส่วนมากไม่สามารถทำได้ ซึ่งนี่คือหนึ่งในปัญหาของการใช้งานข้อมูลจากดาวเทียมที่จะไม่สามารถทำได้อย่างทันท่วงทีจากตัวของดาวเทียมได้โดยตรง ต้องรอรอบการติดต่อกับสถานีบนโลกและข้อมูลต้องรอการประมวลผลก่อนอีกด้วย ซึ่งหากทำได้จริงจะสามารถนำข้อมูลที่ได้จากดาวเทียมหรือยานอวกาศไปใช้งานต่อได้อย่างรวดเร็วมากขึ้น

Starcloud เป็นหนึ่งในบริษัทที่อยู่ภายใต้โครงการ NVIDIA Inception ซึ่งได้รับการสนับสนุนด้านเทคนิคและทรัพยากรการประมวลผลจาก NVIDIA โดยตรง เพื่อพัฒนาเทคโนโลยีการประมวลผลสำหรับการใช้งานในอวกาศอย่างเต็มรูปแบบ ทั้งนี้ บริษัทมีแผนที่จะติดตั้งแพลตฟอร์ม NVIDIA Blackwell ในภารกิจถัดไป ซึ่งคาดว่าจะมีประสิทธิภาพสูงกว่าเทคโนโลยี Hopper ของ H100 ถึง 10 เท่า

ภารกิจ Starcloud-1 จึงนับเป็นก้าวสำคัญของแนวคิดการสร้างศูนย์ข้อมูลในวงโคจร ที่อาจเปลี่ยนโฉมโครงสร้างพื้นฐานด้านการประมวลผลของโลกในอนาคต โดยเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างระบบศูนย์ข้อมูลอัตโนมัติในวงโคจร ที่ทั้งยั่งยืนและมีประสิทธิภาพสูงต่อการประมวลผลปัญญาประดิษฐ์ระดับโลก

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

ที่มาข้อมูล : spectrum.ieee

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

Starcloud-1 ดาวเทียมศูนย์ข้อมูล ดวงแรกของโลก เตรียมทดสอบ NVIDIA H100 ในอวกาศ