ในช่วงภัยพิบัติอย่างน้ำท่วม รวมถึงแผ่นดินไหว ระบบเตือนภัยถือเป็นสิ่งสำคัญ โดย Cell Broadcast คือระบบเตือนภัยผ่านมือถือที่มีส่วนสำคัญในการช่วยชีวิตผู้คนยามวิกฤต

Thai PBS ชวนมารู้จัก Cell Broadcast เทคโนโลยีเตือนภัยที่ส่งตรงกับมือถือคุณ ทำได้อย่างไร ? ภัยพิบัติใดบ้างที่จะได้รับการแจ้งเตือน ?

Cell Broadcast คืออะไร ?

Cell Broadcast เป็นเทคโนโลยีที่ออกแบบมาเพื่อการสื่อสารในสถานการณ์ฉุกเฉิน โดยใช้สถานีฐานโทรศัพท์มือถือส่งข้อความไปถึงผู้ใช้งานทุกคนในรัศมีที่กำหนด เทคโนโลยีนี้ทำงานผ่านเสาสัญญาณโทรศัพท์เคลื่อนที่ (Cell Towers) ที่สามารถส่งข้อความพร้อมกันเป็นวงกว้างได้ภายในเวลาเพียงไม่กี่วินาที แม้ในสถานการณ์ที่เครือข่ายโทรศัพท์มีการใช้งานหนาแน่นก็สามารถทำได้

ทั้งนี้ เทคโนโลยี Cell Broadcast มีจุดเด่นที่การทำงานที่เป็นแบบ One-to-many ทำให้สามารถส่งข้อความเดียวไปถึงผู้ใช้งานจำนวนมากได้พร้อมกัน ต่างจาก SMS ทั่วไปที่มีลักษณะการทำงานเป็นแบบ One-to-One ไม่ติดปัญหาคอขวดและล่าช้าในการส่งข้อความ ช่วยให้ระบบแจ้งเตือนในช่วงทางนี้มีประสิทธิภาพ ทันต่อสถานการณ์ฉุกเฉิน

น้ำท่วมถือเป็นสถานการณ์วิกฤตที่ระบบเตือนภัยจะมีส่วนช่วยชีวิตผู้คนได้

Cell Broadcast ช่วยเตือนภัยพิบัติอะไรได้บ้าง ?

เทคโนโลยี Cell Broadcast มีใช้ในหลายประเทศ โดยเฉพาะประเทศที่ต้องเผชิญกับภัยพิบัติบ่อยครั้ง รวมถึงประเทศที่มีระบบโครงสร้างพื้นฐานที่ดี ย่อมมีระบบนี้ไว้เพื่อป้องกันภัยยามฉุกเฉิน เช่น ประเทศญี่ปุ่นที่ระบบ J-Alert ที่ใช้เทคโนโลยี Cell Broadcast สำหรับการเตือนภัยพิบัติต่าง ๆ ทั้งแผ่นดินไหว และสึนามิในทราบเพื่อช่วยให้ผู้คนสามารถอพยพและลดความสูญเสียไว้ได้

ขณะที่ในสหภาพยุโรปมีระบบ EU-Alert เป็นมาตรฐานในการแจ้งเตือนภัยด้วยเทคโนโลยี Cell Broadcast เช่นกัน อาจมีข้อแตกต่างกันตามแต่ละประเทศ เช่น เนเธอร์แลนด์เน้นที่เหตุน้ำท่วมฉับพลันและไฟป่า

อย่างไรก็ตาม ตัวเทคโนโลยี Cell Broadcast สามารถนำมาใช้แจ้งเตือนภัยได้หลายสถานการณ์ดังนี้

1. การเตือนภัยพิบัติ ได้แก่ เหตุภัยพิบัติต่าง ๆ ทั้งภัยทางธรรมชาติ เช่น แผ่นดินไหว อุทกภัยฉับพลัน น้ำท่วม พายุรุนแรง ดินโคลนถล่ม ไฟฟ้า สึนามิ รวมถึงภัยพิบัติอื่น ๆ เช่น เหตุไฟไหม้ รวมถึงสารเคมีรั่วไหล

2. การเตือนเหตุจราจร หากเกิดอุบัติเหตุบนท้องถนนที่รุนแรง สามารถใช้แจ้งเตือนอุบัติเหตุหรือการปิดถนนต่าง ๆ ช่วยให้ประชาชนหลีกเลี่ยงเส้นทางที่มีปัญหา ลดความแออันในช่วงสถานการณ์ฉุกเฉินได้

3. การรักษาความปลอดภัย ช่วยแจ้งเหตุอาชญากรรมเพื่อป้องกันเหตุร้าย ช่วยประกาศภัยคุกคาม แจ้งเตือนเหตุร้าย รวมถึงแจ้งเตือนกรณีบุคคลสูญหาย ผู้สูงอายุหลงทางได้ด้วย

4. เฝ้าระวังด้านสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะด้านมลภาวะต่าง ๆ ช่วยแจ้งเตือนระดับมลพิษในอากาศเช่นฝุ่น PM2.5 แจ้งเตือนคุณภาพน้ำรวมถึงสารปนเปื้อนในแหล่งน้ำสำคัญ

5. แจ้งข่าวสารสำคัญในยามฉุกเฉิน รัฐสามารถในประกาศมาตรฐานฉุกเฉินต่าง ๆ ได้ รวมถึงแจ้งข้อมูลด้านสาธารณสุขกรณีเกิดโรคระบาด รวมถึงการแจ้งเมื่อมีการเปลี่ยนการให้บริการสาธารณะอย่างกะทันหัน

การทดสอบระบบ Cell Broadcast ของประเทศไทย

การตั้งค่ามือถือเปิดแจ้งเตือน Cell Broadcast

ระบบ Cell Broadcast ที่ช่วยแจ้งเตือนภัยผ่านข้อความ สามารถส่งข้อความถึงมือถือได้ทุกเครื่องในพื้นที่นั้น ๆ แม้เครือข่ายมีปัญหา ทั้งนี้ มือถือต้องมีการตั้งค่าเพื่อเปิดรับข้อความด้วย โดยปกติแล้วจะมีการเปิดรับการแจ้งเตือนเอาไว้ ซึ่งสามารถตรวจสอบการตั้งค่าได้ตามขั้นตอนดังนี้

ระบบ IOS
1. เข้าไปที่ “การตั้งค่า” (Settings)
2. เลือก “ทั่วไป” (General)
3. เลือก “เกี่ยวกับ” (About)
4. รอสักครู่ ระบบจะอัปเดตการตั้งค่าผู้ให้บริการโดยอัตโนมัติ เวอร์ชันผู้ให้บริการล่าสุดตอนนี้ คือ AIS / TRUE 63.0.1 รองรับการแจ้งเตือนภัยพิบัติผ่าน Cell Broadcast จากมีข้อความเด้งขึ้นมา กดตกลง
5. กดย้อนกลับ และเข้าไปที่เมนู “การตั้งค่า” (Settings)
6. การแจ้งเตือน (Notifications) เลื่อนลงด้านล่างสุดของหน้าจอ
7. ภายใต้ ข้อความแจ้งเตือนจากรัฐบาล ให้เปิด Amber Alerts และ Emergency Alerts
** ระบบดังกล่าวรองรับ สำหรับผู้ใช้ iPhone ที่ใช้ ซิมไทย และต้องอัปเดตเป็น iOS 18 หรือเวอร์ชันใหม่กว่า

ระบบ Android
1. เข้าไปที่ “การตั้งค่า” (Setting)
2. เลือก “ความปลอดภัยและเหตุฉุกเฉิน” (Safety and emergency)
3. เลือก “การแจ้งเตือนแผ่นดินไหว” (Earthquake alerts)
4. กดเปิดแจ้งเตือน
5. กดกลับ (Back)
6. เลือก “การแจ้งเตือนฉุกเฉินไร้สาย” (Wireless emergency alearts)
7. กดเปิดการแจ้งเตือน ภัยคุกคามระดับสูงสุด (Extreme threats) และภัยคุกคามที่ร้ายแรง (Severe threats)

Cell Broadcast กับประเทศไทย

ประเทศไทยเริ่มมีการใช้ระบบ Cell Broadcast แล้วในช่วงปี 2568 นี้ หลังเหตุแผ่นดินไหวเป็นความร่วมมือของรัฐบาลกับภาคเอกชนที่ให้บริการเครือข่ายมือถือ และมีการทดสอบการแจ้งเตือนภัยในหลายพื้นที่ โดยมีเป้าหมายที่ระบบแจ้งเตือนที่สมบูรณ์ในปี 2570 ตามแผนการป้องกันและบรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติ พ.ศ. 2564 – 2570

อย่างไรก็ตาม ในช่วงวิกฤติหลายครั้งที่ผ่านมา ระบบ Cell Broadcast ในการแจ้งเตือนภัยยังพบกรณีผู้ใช้งานไม่ได้รับการแจ้งเตือนอยู่ และยังคงต้องมีการพัฒนาระบบดังกล่าวให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้นต่อไป

อ้างอิง

สำนักวิจัยนวัตกรรมเมืองอัจฉริยะ (SCiRA) สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง
กรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

ทำไมต้องใส่ใจ Cell Broadcast สัญญาณสำคัญการเตือนภัย