ความรู้ใหม่ภัยควันบุหรี่! วารสารวิทยาศาสตร์บิลดิง แอนด์ เอ็นไวรอนเมนต์ (Building and Environment) เผยแพร่ผลการศึกษาฉบับใหม่ ซึ่งกล่าวถึง “ควันบุหรี่มือสาม” (Thirdhand Smoke) ที่กลายเป็นภัยคุกคามคุณภาพอากาศในอาคารอย่างต่อเนื่องและซับซ้อนยิ่งขึ้น

เสื้อสเวตเตอร์ขนสัตว์ที่สัมผัสกับควันบุหรี่มือสามถูกแขวนไว้ภายในห้องฟิล์มเทฟลอนที่สร้างขึ้นเป็นพิเศษ เพื่อใช้ในการทดลองออกซิเดชันโอโซนแบบควบคุม ภาพจาก Yang Liu

คณะนักวิจัยจากสถาบันฟิสิกส์ชั้นบรรยากาศ สังกัดสถาบันบัณฑิตวิทยาศาสตร์แห่งชาติจีน ได้เปิดเผยผลวิเคราะห์ “ควันบุหรี่มือสาม” แบบเรียลไทม์เป็นครั้งแรก ซึ่งพบว่ายังคงตกค้างและเกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมีในบ้านเรือนเป็นเวลานานแม้ไม่มีการสูบบุหรี่แล้ว

ควันบุหรี่มือสามคือสารพิษตกค้างจากควันบุหรี่ที่เกาะติดอยู่ตามพื้นผิวผนัง เฟอร์นิเจอร์ พรม และผ้าม่าน แตกต่างจากควันบุหรี่มือสองที่สูดดมโดยตรงจากอากาศ ทำให้ควันบุหรี่มือสามสามารถฝังตัวอยู่ในสภาพแวดล้อมภายในอาคารได้ โดยผลการศึกษาฉบับนี้ชี้ว่าควันบุหรี่มือสามไม่ได้เป็นเพียงคราบสกปรกทั่วไป แต่เป็นแหล่งมลพิษที่มีพลวัตเคลื่อนไหว ปล่อยอนุภาคและก๊าซกลับคืนสู่อากาศอย่างต่อเนื่อง รวมถึงเกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมีตามกาลเวลาที่ผันผ่าน

คณะนักวิจัยใช้เทคโนโลยีเฝ้าติดตามคุณภาพอากาศขั้นสูงมาแกะรอยการปล่อยอนุภาคขนาดเล็กและก๊าซจากพื้นผิวที่มีการปนเปื้อน นำสู่การค้นพบจุดแตกต่างสำคัญระหว่างควันบุหรี่มือสองกับควันบุหรี่มือสาม โดยอนุภาคควันบุหรี่มือสองกระจายตัวค่อนข้างเร็ว แต่ควันบุหรี่มือสามตกค้างอยู่ในอากาศระดับต่ำในที่ร่มอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน นอกจากนั้นองค์ประกอบทางเคมีของอนุภาคควันบุหรี่มือสามที่ถูกปล่อยออกมายังมีการเปลี่ยนแปลงความซับซ้อน โดยมีปริมาณไนโตรเจนเพิ่มขึ้นตามระยะเวลาที่ผ่านไป บ่งชี้การก่อตัวของสารประกอบที่เป็นอันตรายมากยิ่งขึ้น

ผลการศึกษาฉบับนี้ยังกล่าวถึงอิทธิพลจากวัสดุภายในครัวเรือนที่มีต่อการปนเปื้อนควันบุหรี่มือสามแบบเรื้อรังนี้ โดยวัสดุที่มีรูพรุนอย่างพรมขนสัตว์และเฟอร์นิเจอร์บุผ้ากลายเป็นแหล่งกักเก็บชั้นดี ดูดซับสารเคมีที่เกี่ยวข้องกับยาสูบแล้วปล่อยสารเหล่านั้นกลับสู่อากาศอย่างช้า ๆ ซึ่งกระบวนการนี้ทำให้ควันบุหรี่มือสามทนทานต่อการระบายอากาศแบบธรรมดาอย่างมาก ทำให้เกิดการปนเปื้อนนานหลายชั่วโมงหรือหลายวันหลังจากมีการสูบบุหรี่เพียงครั้งเดียว

ซุนเย่เล่อ จากสถาบันฯ กล่าวว่าผลการศึกษาฉบับนี้เป็นหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่สำคัญต่อการกำหนดแนวปฏิบัติทางสาธารณสุข ตอกย้ำความจำเป็นในการรวมควันบุหรี่มือสามเข้าสู่นโยบายควบคุมยาสูบและมาตรฐานคุณภาพอากาศในอาคาร รวมถึงเป็นตัวบ่งชี้ใหม่ในทางเคมีสำหรับตรวจจับการปนเปื้อนที่คงอยู่และมักถูกมองข้าม ซึ่งถือเป็นความท้าทายสำคัญในการรักษาสภาพแวดล้อมภายในอาคารที่ดีต่อสุขภาพ

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

แหล่งข้อมูลอ้างอิง : iap.cas, Xinhua

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

ไม่ได้มีแค่ควันบุหรี่มือ 2! “ควันบุหรี่มือสาม” ภัยคุกคามคุณภาพอากาศในอาคาร