การนำเบียร์มาทำเป็น “เบียร์วัคซีน” เพื่อทำให้วัคซีนเข้าถึงได้ง่ายขึ้นและรวดเร็วกว่าเดิม เป็นอีกหนึ่งแนวคิดที่น่าสนใจ แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็มีฝ่ายที่มีข้อกังวลในเรื่องจริยธรรมและความปลอดภัย

การทดลองนอกกรอบของนักไวรัสวิทยาจาก National Institutes of Health (NIH) จุดชนวนข้อพิพาทด้านจริยธรรม ความปลอดภัย และการนำวัคซีนมาทำเป็น “อาหาร” เพื่อหลีกเลี่ยงกระบวนการรัฐที่ล่าช้า

ในเรื่องนี้ องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ ให้ข้อมูลว่า คริส บัค (Chris Buck) นักไวรัสวิทยาจากสถาบันมะเร็งแห่งชาติสหรัฐฯ (NCI) ประสบความสำเร็จในการพัฒนา “เบียร์วัคซีน” ซึ่งผลิตจากยีสต์ที่ผ่านการตัดต่อพันธุกรรมเพื่อสร้างโปรตีนของเชื้อโพลีโอมาไวรัส (Polyomavirus) โดยโครงการนี้เริ่มต้นจากการที่เขาต้องการหาหนทางใหม่ในการส่งมอบวัคซีนให้เข้าถึงง่ายและรวดเร็วกว่าเดิม เนื่องจากบัคมองว่ากระบวนการอนุมัติและระเบียบราชการที่ล่าช้าเปรียบเสมือน “กำแพงน้ำแข็ง” ที่ขัดขวางการช่วยชีวิตผู้ป่วย

เบียร์ดังกล่าวใช้ยีสต์สายพันธุ์ Saccharomyces cerevisiae ซึ่งเป็นยีสต์ชนิดเดียวกับที่ใช้ทำขนมปังและเบียร์ทั่วไป โดยบัคได้ดัดแปลงให้ยีสต์สร้างอนุภาคที่คล้ายไวรัสแต่ไม่ก่อโรค เมื่อดื่มเข้าไป ยีสต์ที่มีชีวิตจะทำหน้าที่เป็นพาหะนำอนุภาคเหล่านี้ผ่านกรดในกระเพาะอาหารไปยังลำไส้ เพื่อกระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันสร้างแอนติบอดี จากผลการทดลองกับตัวเองและคนในครอบครัว บัคระบุว่าเขามีระดับแอนติบอดีเพิ่มขึ้นต่อเชื้อโพลีโอมาไวรัสบางสายพันธุ์และไม่พบผลข้างเคียงที่เป็นอันตราย ซึ่งไวรัสสายพันธุ์ BK polyomavirus (BKV) สามารถก่อให้เกิดการติดเชื้อภายหลังการปลูกถ่ายอวัยวะโดยเฉพาะการปลูกถ่ายไต ทำให้เกิดภาวะไตอักเสบและทำให้ไตวายได้

แนวคิดของเบียร์วัคซีนนี้เปรียบเสมือนการส่ง “จดหมายในซองกันน้ำ” โดยที่ตัวยา (ข้อมูลในจดหมาย) จะถูกปกป้องด้วยยีสต์ (ซองกันน้ำ) เพื่อให้ผ่านอุปสรรคอย่างกรดในกระเพาะอาหารไปถึงจุดหมายคือลำไส้ได้อย่างปลอดภัยเพื่อสื่อสารกับระบบภูมิคุ้มกัน

คริส บัค (Chris Buck) ทดลองดื่มเบียร์วัคซีนด้วยตัวเอง ภาพจาก Chris Buck

อย่างไรก็ตาม โครงการนี้ได้ก่อให้เกิด ข้อโต้แย้งอย่างกว้างขวางในวงการวิทยาศาสตร์ เนื่องจากบัคเลือกที่จะทดลองกับตัวเองและเผยแพร่ข้อมูลผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์โดยไม่ผ่านการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญ (Peer-review) หลังจากถูกคณะกรรมการจริยธรรมของหน่วยงานต้นสังกัดสั่งระงับการวิจัย ผู้เชี่ยวชาญหลายท่านแสดงความกังวลว่าการทดลองในกลุ่มตัวอย่างขนาดเล็กเกินไปไม่สามารถยืนยันความปลอดภัยได้ และอาจเป็นการทำลายความเชื่อมั่นของสาธารณชนต่อวัคซีนที่ผ่านการทดสอบตามมาตรฐาน

นอกจากนี้ บัคยังมีความพยายามที่จะนำเสนอเบียร์วัคซีนในรูปแบบของ “ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร” หรือ “อาหาร” แทนที่จะเป็น “ยา” เพื่อหลีกเลี่ยงกฎระเบียบที่เข้มงวดของ Food & Drug Administration (FDA) แม้ว่าโครงการนี้จะยังคงเผชิญกับอุปสรรคทางกฎหมายและจริยธรรม แต่บัคยืนยันว่าสิ่งที่เขาทำคือการใช้ช่องทางเดียวที่เหลืออยู่ เพื่อมอบทางเลือกในการป้องกันโรคให้กับประชาชนในยุคที่การเข้าถึงวัคซีนอาจถูกจำกัดด้วยนโยบายทางการเมืองและระบบราชการ

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

แหล่งข้อมูลอ้างอิง : sciencenews, ธีรภัทร์ จามจุรีรักษ์ กองสื่อสารวิทยาศาสตร์ องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

“เบียร์วัคซีน” วัคซีนผลิตจากยีสต์ตัดต่อพันธุกรรม