“แอปเปิล” (Apple) เปิดตัวฟีเจอร์ช่วยป้องกันความปลอดภัยให้กับเหยื่อของการถูกโจมตีและสอดแนมด้วยสปายแวร์ ซึ่งก่อนหน้านี้แอปเปิลเคยส่งข้อความแจ้งเตือนให้กับผู้ที่อาจตกเป็นเหยื่อของการโจมตีที่เกิดจากการสนับสนุนโดยรัฐ

ในระบบปฏิบัติการไอโอเอส (iOS) เวอร์ชัน 16.7.4 แอปเปิล ได้เปิดให้ผู้ใช้งานสามารถใช้งานฟีเจอร์ที่มีชื่อว่า Lockdown Mode (โหมดล็อกดาวน์) ซึ่งออกแบบมาสำหรับผู้ที่คาดว่าตัวเองอาจตกเป็นเหยื่อของการโจมตีด้วยซอฟต์แวร์ในลักษณะสปายแวร์ หรือซอฟต์แวร์ที่จะเข้ามาแฝงตัวและขโมยข้อมูลส่วนตัว รวมไปถึงการสอดแนม เช่น การดักฟังผ่านไมโครโฟน หรือการแอบถ่ายภาพกล้อง ซึ่งมุ่งเน้นไปที่การโจมตีที่เกิดจากการสนับสนุนโดยรัฐบาล หรือหน่วยงานด้านความมั่นคง

แอปเปิลได้สร้างหน้าเว็บไซต์เพื่ออธิบายการใช้งานไว้ที่ apple (https://support.apple.com/en-us/105120)

ฟีเจอร์ดังกล่าว เมื่อถูกเปิดใช้งาน ระบบจะป้องกันความปลอดภัยจนถึงระดับระบบปฏิบัติการ และไม่อนุญาตให้ซอฟต์แวร์ในเครื่องที่สุ่มเสี่ยงสามารถใช้งานฮาร์ดแวร์ได้ รวมถึงระบบจะไม่อนุญาตให้ทำกิจกรรมที่อาจเกิดความเสี่ยง เช่น การเชื่อมต่อไวไฟ (WiFi) สาธารณะ การรับส่งข้อมูลจะถูกกรองเฉพาะจากผู้ติดต่อที่ไว้ใจได้เท่านั้น และที่สำคัญคือเมื่อเข้าเว็บไซต์ต่าง ๆ อาจมีการป้องกันการดาวน์โหลดสคริปต์บางตัวที่สุ่มเสี่ยง

อย่างไรก็ตามแอปเปิลระบุไว้ในเว็บไซต์ว่า ฟีเจอร์ดังกล่าวไม่ได้เหมาะสำหรับคนทั่วไป เนื่องจากอาจทำให้การแสดงผลต่าง ๆ ผิดเพี้ยน หรือเกิดความไม่สะดวกในการใช้งาน แต่จะเหมาะสำหรับผู้ที่สุ่มเสี่ยงต่อการโดนโจมตีเท่านั้น

การแจ้งเตือนการโดนโจมตีโดยรัฐบาล

การออกฟีเจอร์ดังกล่าวของแอปเปิล นับว่าเป็นอีกหนึ่งความพยายามในการช่วงป้องกันการโจมตีและสอดแนมที่อาจเกิดขึ้น ซึ่งแอปเปิลได้เคยมีระบบแจ้งเตือนไปยังผู้ใช้งานที่อาจถูกโจมตีในลักษณะดังกล่าวมาก่อนหน้า แอปเปิลเรียกการโจมตีในลักษณะดังกล่าวว่าเกิดจากการสนับสนุนโดยรัฐ (State-Sponsored Attackers)

การขอข้อมูลส่วนตัวโดยรัฐบาลไทย

แอปเปิลนับว่าเป็นบริษัทที่มีนโยบายอย่างตรงไปตรงมาต่อความโปร่งใสเป็นอย่างมาก ในทุกปี แอปเปิลจะมีการแถลงรายงานว่าได้รับคำขอข้อมูลส่วนตัวของผู้ใช้งานจากหน่วยงานรัฐของแต่ละประเทศกี่คำร้อง และมีการเผยข้อมูลให้กับรัฐไปแล้วกี่ครั้ง กี่ครั้งที่คำขอเหล่านี้ถูกปฏิเสธ ซึ่งก็จะขึ้นอยู่กับข้อกฎหมายและนโยบายความเป็นส่วนตัวของแอปเปิล โดยสามารถตรวจสอบรายการคำขอจากหน่วยงานรัฐฯ ได้จาก apple (https://www.apple.com/privacy/government-information-requests)

การเปิด Lockdown Mode

อย่างไรก็ตาม หากรัฐยังต้องการข้อมูลส่วนตัว หรือมีวัตถุประสงค์เพื่อการสอดแนม แอปเปิลก็จะใช้วิธีการแจ้งเตือนไปยังผู้ใช้งานโดยตรง ซึ่งในไทยเองก็เคยมีกรณีนักกิจกรรมทางการเมืองได้รับข้อความแจ้งเตือนดังกล่าวเช่นกัน เช่น กรณีของนายเอฐ์เรียฐ์ ฟอฟิ ที่ได้ออกมาเปิดเผยผ่านโซเชียลมีเดียว่า เขาได้รับข้อความจากแอปเปิลในช่วงปี 2021 และทางไอลอว์ ก็ได้เคยวิเคราะห์การใช้ซอฟต์แวร์สอดแนมเพกาซัส (Pegasus) โดยรัฐบาลไทยไว้ในบทความ “อัปเดตเส้นทางเปิดโปงผู้ใช้เพกาซัส สปายแวร์ปราบชุมนุมในไทย” (https://ilaw.or.th/node/6677) ซึ่งทำให้เกิดกระแสในสังคมไทยจนเกิดการตื่นตัวต่อซอฟต์แวร์ในลักษณะดังกล่าว

นอกจากในประเทศไทยแล้ว เพกาซัสและซอฟต์แวร์ในลักษณะใกล้เคียงกันนี้ยังมีรายงานการถูกใช้งานทั่วโลก แอปเปิลเองก็เคยมีกรณีฟ้องร้องต่อบริษัทที่สนับสนุนการใช้ซอฟต์แวร์ดังกล่าว (https://www.apple.com/newsroom/2021/11/apple-sues-nso-group-to-curb-the-abuse-of-state-sponsored-spyware/) ในช่วงปี 2021 มาแล้ว

และด้วยเหตุการณ์ความขัดแย้งทางการเมืองต่าง ๆ ทั่วโลก ทำให้แอปเปิลเลือกที่จะเปิดตัวฟีเจอร์ Lockdown Mode เพื่อให้ผู้ใช้งานที่อาจตกเป็นเหยื่อได้ป้องกันตัวเอง รวมถึงผู้ใช้งานทั่วไปที่กังวลว่าตนอาจตกเป็นเหยื่อของการขโมยข้อมูล หรือถูกโจมตีผ่านไซเบอร์ สามารถมั่นใจได้ว่าการใช้งานอุปกรณ์ของตนยังคงมีความปลอดภัยอยู่

🎧 อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

รู้จัก Lockdown Mode ระบบป้องกันการโจมตีทางไซเบอร์