พื้นที่ “Medusae Fossae Formation” (MFF) เป็นอีกหนึ่งพื้นที่ที่ลึกลับของ “ดาวอังคาร” เมื่อกว่า 15 ปีก่อนพื้นที่นี้เคยถูกสำรวจด้วยเรดาร์ จากยาน Mars Express และพบถึงชั้นตะกอนขนาดใหญ่ที่มีความหนาถึง 2.5 กิโลเมตร โดยการวิเคราะห์ครั้งใหม่จากข้อมูลเก่าจากปี 2007 พบว่าในพื้นที่นี้มีชั้นตะกอนหนากว่า 3.7 กิโลเมตรพร้อมกับชั้นน้ำแข็งปริมาณมหาศาลอยู่ใต้ชั้นตะกอนเหล่านั้น

ภาพตำแหน่งของ Medusae Fossae Formation บนดาวอังคาร

พื้นที่ Medusae Fossae Formation เป็นพื้นที่ลาดเอียงใกล้กับภูเขาไฟโอลิมปัสของดาวอังคาร จากการศึกษาก่อนหน้าที่มีการพูดถึงชั้นตะกอนที่ถูกอัดแน่นจนหนากว่า 2.5 กิโลเมตรนั้น หากคิดตามสภาพแวดล้อมบนโลก เราคงไม่สามารถเห็นกองตะกอนสูงขนาด 2.5 กิโลเมตรวางอยู่บนพื้นโดยที่มันไม่ถล่มลงมาได้แน่นอน เนื่องจากน้ำหนักของมันที่กดทับในที่สุดมันก็ย่อมถล่มลงมา แต่สำหรับพื้นที่นี้บนดาวอังคาร การมีอยู่ของมันท้าทายตรรกะปกติเป็นอย่างมาก ซึ่งจากการคาดการณ์จากการศึกษาก่อนหน้านี้เมื่อปี 2012 คาดว่าพื้นที่นี้น่าจะมีน้ำแข็งอยู่ด้านใต้เป็นฐานรองรับให้กับชั้นฝุ่นตะกอนด้านบน

ภาพตำแหน่งชั้นน้ำแข็งใต้ดินในพื้นที่ Medusae Fossae Formation

พื้นที่นี้สำรวจจาก RADAR MARSIS ของยาน Mars Express ของทาง ESA ซึ่งทำการส่งสัญญาณคลื่นวิทยุและรับสัญญาณสะท้อนกลับเพื่อแปรค่าผล ซึ่งจากการศึกษาและแปรค่าผลใหม่นั้นพบว่าชั้นตะกอนในพื้นที่บางจุดของ Medusae Fossae Formation อาจจะหนาจากพื้นหินแข็งด้านล่างถึง 3.7 กิโลเมตร ซึ่งชั้นตะกอนนั้นแบ่งเป็นพื้นที่ที่เป็นฝุ่นและตะกอนหนาประมาณหลายร้อยเมตรและชั้นน้ำแข็งที่รองรับด้านล่างอีก 3 กิโลเมตร ซึ่งหากทำให้น้ำแข็งในบริเวณของ Medusae Fossae Formation ละลายทั้งหมด อาจจะทำให้น้ำท่วมปกคุลมพื้นผิวดาวอังคารทั้งดวงลึกกว่า 1.5 เมตรได้ ซึ่งถือว่าเป็นปริมาณน้ำแข็งที่อยู่ชั้นใต้ดินของดาวอังคารที่มีปริมาณมหาศาล

ภาพเปรียบเทียบความหนาของชั้นน้ำแข็งใต้ดินของพื้นที่ Medusae Fossae Formation

จากการค้นพบนี้ทำให้ Medusae Fossae Formation กลายเป็นพื้นที่ที่มีชั้นน้ำแข็งใต้ดินปริมาณมากเป็นอันดับต้น ๆ ของดาวอังคาร และเป็นพื้นที่ที่อยู่ในแนวเส้นศูนย์สูตรของดาวอังคารอีกด้วย ปกติพื้นที่ของเส้นศูนย์สูตรของดาวอังคารเป็นพื้นที่ที่ได้รับแสงอาทิตย์มากที่สุด ส่งผลให้เป็นไปไม่ได้ที่จะมีการก่อตัวของชั้นน้ำแข็งรวมไปถึงการคงอยู่ของชั้นน้ำแข็งใต้ดินที่ใหญ่ขนาดนี้ได้ ดังนั้นชั้นน้ำแข็งเหล่านี้จึงต้องเกิดการก่อตัวเมื่ออดีตที่นานมาแล้วของดาวอังคาร ซึ่งทำให้ก่อเกิดคำถามมากมายเกี่ยวกับระยะเวลาที่ชั้นน้ำแข็งนี้ก่อตัวและกระบวนการการคงอยู่ของชั้นน้ำแข็งใต้ดินของดาวอังคารในสภาพพื้นที่ที่ร้อนที่สุดจุดหนึ่งบนดาวอังคาร

การค้นพบน้ำปริมาณมหาศาลใต้ดินของดาวอังคารในพื้นที่เส้นศูนย์สูตรนี้เป็นเป้าหมายที่น่าสนใจในการสำรวจดาวอังคารในอนาคตทั้งภารกิจของหุ่นยนต์สำรวจและมนุษย์ เนื่องจากเป็นพื้นที่เส้นศูนย์สูตรจึงง่ายต่อการสำรวจ ถึงแม้ว่าชั้นน้ำแข็งหนานี้จะถูกปกคลุมด้วยชั้นตะกอนที่หนาหลายร้อยเมตรอุปสรรคอยู่ด้านบนก็ตาม แต่การพบน้ำแข็งนี้คือหนึ่งในหลักฐานชั้นดีในการศึกษาวิวัฒนาการของดาวเคราะห์ ทิศทางการไหลของน้ำบนพื้นผิวดาวอังคารในอดีต รวมไปถึงน้ำที่เป็นแหล่งน้ำสำคัญสำหรับการตั้งอาณานิคมของมนุษย์บนดาวอังคารในอนาคตอีกด้วย

🎧 อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

ที่มาข้อมูล: ESA

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

ความลับของ “ชั้นน้ำแข็งใต้ดิน” บนเส้นศูนย์สูตรของ “ดาวอังคาร”