อิหร่าน นิวเคลียร์เขย่าโลก
กว่า 70 ปีหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 อาวุธนิวเคลียร์กลายเป็นสิ่งที่โลกหวาดกลัว แต่ก็ยังเป็นเป้าหมายของชาติที่ต้องการ “อำนาจสูงสุด” ในการต่อรอง โดยเฉพาะกับอิหร่าน
โครงการนิวเคลียร์อิหร่านเริ่มต้นจากความร่วมมือกับสหรัฐฯ ในทศวรรษ 1950 โดยสหรัฐได้ประโยชน์ด้านสัมปทานน้ำมัน ได้อิหร่านเป็นตัวขวางอิทธิพลของสหภาพโซเวียต เพื่อแลกกับการค้ำบัลลังก์ให้พระเจ้าชาห์ แต่หลังการปฏิวัติอิสลามในปี 1979 ทุกอย่างพลิกผัน อิหร่านหันหลังให้ตะวันตก ภายใต้หลักศาสนา อิหร่านไม่ต้องการพัฒนานิวเคลียร์เพราะเป็นสัญลักษณ์ของชาติตะวันตก อย่างไรก็ตาม จุดเปลี่ยนสำคัญของโครงการนิวเคลียร์เกิดขึ้นเมื่ออิหร่านถูกอิรักบุก
จุดเปลี่ยนของอิหร่าน
อิหร่านไม่ต้องการพัฒนานิวเคลียร์เพราะเป็นสัญลักษณ์ของชาติตะวันตก แต่เมื่อเมื่ออิหร่านถูกอิรักโจมตี ความเปลี่ยนแปลงจึงเกิดขึ้น อัคบาร์ ฮาเชมี ราฟซันจานี ประธานาธิบดีอิหร่านในขณะนั้นตัดสินใจนำโครงการพัฒนานิวเคลียร์กลับมา
สิงหาคม ปี 2002 หน่วยข่าวกรองของชาติตะวันตกออกมาเปิดเผยว่า อิหร่านประสบความสำเร็จในการมีโรงงานเสริมสมรรถนะยูเรเนียมแห่งแรกที่มีชื่อว่า นาทันซ์ ก่อนที่ในปี 2008 ซึ่งเป็นปีที่มีรายงานการมีอยู่ของโรงงานเสริมสมรรถนะแร่ยูเรเนียมนาทันซ์
อิหร่านทำการทดสอบขีปนาวุธที่มีพิสัยการยิงไปถึงอิสราเอล โดยได้เดินหน้าผลิตและทดสอบ จนสร้างความไม่พอใจให้กับสหรัฐฯ และชาติอื่น ๆ ในภูมิภาค นับแต่นั้นความหวาดระแวงระหว่างอิหร่านกับอิสราเอลก็เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ
ความหวาดระแวงที่มากขึ้น
หนึ่งในชาติที่หวาดระแวงโครงการนิวเคลียร์ของอิหร่านมากที่สุดคือ อิสราเอล ในช่วงที่มาห์มูด อัคมาดิเนจาดเป็นผู้นำอิหร่าน
อิสราเอลมีนายกรัฐมนตรีที่ชื่อ เบนจามิน เนทันยาฮู ซึ่งชนะเลือกตั้งในปี 2009 หลังรับตำแหน่งคือ เนทันยาฮูรีบเดินทางไปสหรัฐฯ เพื่อโน้มน้าวประธานาธิบดีบารัค โอบามา ผู้นำสหรัฐฯ ให้จัดการกับอิหร่าน แต่ไม่สำเร็จ เพราะนโยบายการต่างประเทศของสหรัฐฯ ที่เปลี่ยนไปหลังจากล้มเหลวในการทำสงครามในตะวันออกลาง
ข้อตกลงเพื่อหยุดนิวเคลียร์
ตลอดหลายปีที่ผ่านมา อิหร่านพยายามเสริมสมรรถนะแร่ยูเรเนียม โดยยืนยันว่าทำเพื่อการแพทย์และพลังงาน ทว่าเมื่อระดับความบริสุทธิ์พุ่งแตะ 60% ซึ่งใกล้ระดับผลิตอาวุธ ความหวาดระแวงของโลกก็ตามมา
ที่ผ่านมา โลกพยายามหาข้อตกลงกับอิหร่านเพื่อไม่ให้ครอบครองอาวุธนิวเคลียร์ ข้อตกลงดังกล่าวมีชื่อว่า JCPOA ทำเมื่อปี 2015 และมีผลทำให้อิหร่านยอมจำกัดโครงการ แลกกับการยกเลิกคว่ำบาตร แต่เมื่อทรัมป์ถอนตัวในปี 2018 ทุกอย่างก็พังทลาย ทรัมป์ประกาศถอนตัวออกจากข้อตกลงนี้ เนื่องจากมองว่าชาติตะวันตกยอมอิหร่านมากเกินไป โครงการนิวเคลียร์อิหร่านดำเนินไปอย่างเงียบ ๆ หลังจากนั้น
โครงการนิวเคลียร์อิหร่าน ยังคงไปต่อ
จนกระทั่งเดือนมิถุนายน 2025 องค์การพลังงานปรมาณูสากล (IAEA) เปิดเผยว่าอิหร่านครอบครองยูเรเนียมเกิน 400 กิโลกรัม ซึ่งมากพอสำหรับผลิตหัวรบนิวเคลียร์ถึง 9 ลูกภายในเวลาไม่กี่เดือน
24 ชั่วโมงถัดมา อิสราเอลส่งเครื่องบินรบกว่า 200 ลำ ถล่มศูนย์วิจัยและโรงงานนิวเคลียร์อิหร่าน ตามมาด้วยพันธมิตรอย่าง สหรัฐฯ ที่ส่งเครื่องบินทิ้งระเบิด B-2 โจมตีโรงงานใต้ภูเขาด้วย GBU-57
ทรัมป์ประกาศว่า “โครงการนิวเคลียร์อิหร่านจบลงแล้ว” แต่รายงานข่าวกรองกลับระบุว่า อิหร่านอาจย้ายยูเรเนียมออกก่อนการโจมตี
อิหร่านตอบโต้ทันที ผู้นำสูงสุดอยาตอลเลาะห์ คาเมเนอี ชี้ว่า ทรัมป์พูดเกินจริง และประกาศว่าอิหร่านจะไม่หยุดการพัฒนาโครงการนิวเคลียร์
ปัจจุบัน ความพยายามทางการทูตล้มเหลว ไม่มีใครตอบได้ว่าอิหร่านจะกลับมาคุยข้อตกลงนิวเคลียร์อีกหรือไม่
หากวันหนึ่งอิหร่านมีอาวุธนิวเคลียร์อย่างแท้จริง นั่นอาจไม่ใช่แค่การเปลี่ยนดุลอำนาจในตะวันออกกลาง แต่จะทำให้ “พลังงานเพื่อสันติภาพ” กลายเป็น “อาวุธเพื่อความอยู่รอด” ในภูมิภาคที่อำนาจชาติผูกติดกับหัวรบ การมีระเบิดนิวเคลียร์จึงไม่ใช่ทางเลือก แต่คือหลักประกันในการอยู่รอดของระบอบอิสลามอิหร่าน
ติดตามได้ ในรายการ FLASHPOINT จุดร้อนโลก ตอน อิหร่าน นิวเคลียร์เขย่าโลก วันพุธที่ 16 กรกฎาคม 2568 เวลา 21.30 - 21.55 น. ทางไทยพีบีเอส หรือรับชมทีวีออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
แท็กที่เกี่ยวข้อง:
FLASHPOINT จุดร้อนโลก
สงครามน้ำ อินเดีย-ปากีสถาน
21 พ.ค. 68
เอลซัลวาดอร์ อาชญากรรม เรือนจำและความหวัง
28 พ.ค. 68
ศึก 2 ตระกูล อิทธิพลแห่งฟิลิปปินส์
4 มิ.ย. 68
ดีอาร์คองโก - สมรภูมิเลือดที่โลกลืม ตอนที่ 1
11 มิ.ย. 68
ดีอาร์คองโก - สมรภูมิเลือดที่โลกลืม ตอนที่ 2
18 มิ.ย. 68
สหรัฐฯ - อิหร่าน คู่แค้นครึ่งศตวรรษ
25 มิ.ย. 68
อิสราเอล - อิหร่าน คู่แค้นครึ่งศตวรรษ
2 ก.ค. 68
เคอร์ดิสถาน ชาติไร้รัฐและอนาคตตะวันออกกลาง
9 ก.ค. 68
อิหร่าน นิวเคลียร์เขย่าโลก
16 ก.ค. 68
ธารน้ำแข็งละลาย หายนะของโลก
23 ก.ค. 68
จิบูตี ดินแดนแห่งฐานทัพมหาอำนาจ
29 ก.ค. 68
กัมพูชา จากอาณานิคมฝรั่งเศสสู่ยุคตระกูล ฮุน
6 ส.ค. 68
FLASHPOINT จุดร้อนโลก
สงครามน้ำ อินเดีย-ปากีสถาน
21 พ.ค. 68เอลซัลวาดอร์ อาชญากรรม เรือนจำและความหวัง
28 พ.ค. 68ศึก 2 ตระกูล อิทธิพลแห่งฟิลิปปินส์
4 มิ.ย. 68ดีอาร์คองโก - สมรภูมิเลือดที่โลกลืม ตอนที่ 1
11 มิ.ย. 68ดีอาร์คองโก - สมรภูมิเลือดที่โลกลืม ตอนที่ 2
18 มิ.ย. 68สหรัฐฯ - อิหร่าน คู่แค้นครึ่งศตวรรษ
25 มิ.ย. 68อิสราเอล - อิหร่าน คู่แค้นครึ่งศตวรรษ
2 ก.ค. 68เคอร์ดิสถาน ชาติไร้รัฐและอนาคตตะวันออกกลาง
9 ก.ค. 68อิหร่าน นิวเคลียร์เขย่าโลก
16 ก.ค. 68ธารน้ำแข็งละลาย หายนะของโลก
23 ก.ค. 68จิบูตี ดินแดนแห่งฐานทัพมหาอำนาจ
29 ก.ค. 68กัมพูชา จากอาณานิคมฝรั่งเศสสู่ยุคตระกูล ฮุน
6 ส.ค. 68
