“ภาคตะวันออก” นอกจากจะมีทรัพยากรธรรมชาติที่สมบูรณ์ยังมีทำเลที่ดี เนื่องจากอยู่ไม่ไกลจากกรุงเทพฯ และอยู่ติดอ่าวไทยซึ่งเป็นช่องทางเข้า-ออกในการขนส่งสินค้าทางทะเล ด้วยเหตุเหล่านี้ ภาคตะวันออกจึงเป็นพื้นที่หมายปองของรัฐ เพื่อพัฒนาให้เป็นพื้นที่อุตสาหกรรมของประเทศ โดยเริ่มมองเห็นความพยายามดังกล่าว ตั้งแต่ช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นต้นมา
ในปี 2525 หรือในช่วงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมฉบับที่ 5 แผนการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกเริ่มปรากฏชัดเจน เมื่อรัฐบาลพลเอก เปรม ติณสูลานนท์ ได้เริ่มโครงการ 'อีสเทิร์นซีบอร์ด' หรือ โครงการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออกขึ้น เพื่อดึงดูดนักลงทุน พร้อมผลักดันให้พื้นที่จังหวัดฉะเชิงเทรา ชลบุรี และระยอง กลายเป็นพื้นที่เศรษฐกิจด้านอุตสาหกรรม
เหรียญด้านหนึ่งของโครงการ “อิสเทิร์นซีบอร์ด” คือการพัฒนาอุตสาหกรรม การดึงเงินตราเข้าประเทศ จนจีดีพีของไทยเพิ่มขึ้นอย่างที่ไม่เคยปรากฎมาก่อน แต่ในขณะที่เหรียญอีกด้านหนึ่งนั้น การพัฒนาก็ส่งผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ การเปลี่ยนแปลงของทรัพยากรธรรมชาติ และการเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างทางสังคม รวมไปถึงผลกระทบต่อชีวิตวัฒนธรรมของผู้คนท้องถิ่น ซึ่งเป็นผู้เสียสละเพื่อเศรษฐกิจโดยรวมของคนทั้งประเทศ
ติดตามในรายการจากรากสู่เรา ตอน จุดเริ่มต้นการพัฒนาภาคตะวันออก วันจันทร์ที่ 20 พฤศจิกายน 2566 เวลา 21.45 - 22.15 น. ทางไทยพีบีเอส หรือรับชมทีวีออนไลน์ทาง www.thaipbs.or.th/Live
จากรากสู่เรา

อัญมณีแห่งบูรพาทิศ : จันทบุรีและบ้านเมืองภาคตะวันออก

เมืองท่าริมเขาสระบาป : จันทบุรียุคแรกเริ่ม

จันทบุรีในสมัยอยุธยา : หัวเมืองสำคัญทางภาคตะวันออก

พระเจ้าตากตีเมืองจันท์ การเดินทัพกับความสำคัญของภาคตะวันออก

คนจันท์พันธุ์มังกร

ร่องรอยแห่งรากเหง้าและศรัทธา จีนเก่าชลบุรี-ระยอง

อานามสยามยุทธนอกพงศาวดาร : ร่องรอยสงคราม ขุนนางและคหบดีจีน

สงคราม ผู้คน และแผ่นดิน : ความรุ่งเรืองของจันทบุรีสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์

ร.ศ. 112 ฝรั่งเศสยึดจันทบุรี : การเผชิญหน้าบนห้วงเวลาที่พร่าเลือน

ชาวญวนจันทบุรี ผืนน้ำ แผ่นดิน และศรัทธา

เมืองศรีราชา สัมปทานไม้ รถไฟ และโรงเรียนกลางป่า

เที่ยวสวนเมืองจันท์ ยางพารา ทุเรียน พริกไทย

ส่องพลอยที่เมืองจันท์ เงาอดีต คนกุลา และนคราแห่งอัญมณี

สุดทางบูรพาที่เมืองตราด ประวัติศาสตร์ผู้คนและบาดแผล

แกะรอยเมืองแกลง

ปากน้ำประแส : เมืองท่า การประมง และการท่องเที่ยว

มิ่งขวัญรำไพพรรณี : กับวังสวนบ้านแก้วและเสื่อสมเด็จฯ

สำรับอาหารเมืองจันท์

ละครเท่งตุ๊กจันทบุรี : มหรสพพื้นบ้านกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์

คนชอง ชนเผ่าท้องถิ่นภาคตะวันออก

เมืองเก่าชลบุรี : พื้นที่ประวัติศาสตร์สำคัญภาคตะวันออก

สัตหีบ เมืองแห่งฐานทัพเรือไทย

บางละมุง ชลบุรี : คุณค่าของเมืองเก่ากับท่าเรือน้ำลึก

จุดเริ่มต้นการพัฒนาภาคตะวันออก

เราคือรากของแผ่นดิน

วังหน้ากับนาฏกรรมคลาสสิก ในกรุงรัตนโกสินทร์ยุคเริ่มแรก

วังหน้ากับนาฏกรรมยุคสยามใหม่

วังหน้ากับรากฐานการศึกษาทางนาฏกรรม

วังบางขุนพรหมกับบิดาแห่งดนตรีไทยสากล

วังบ้านดอกไม้
จากรากสู่เรา

อัญมณีแห่งบูรพาทิศ : จันทบุรีและบ้านเมืองภาคตะวันออก

เมืองท่าริมเขาสระบาป : จันทบุรียุคแรกเริ่ม

จันทบุรีในสมัยอยุธยา : หัวเมืองสำคัญทางภาคตะวันออก

พระเจ้าตากตีเมืองจันท์ การเดินทัพกับความสำคัญของภาคตะวันออก

คนจันท์พันธุ์มังกร

ร่องรอยแห่งรากเหง้าและศรัทธา จีนเก่าชลบุรี-ระยอง

อานามสยามยุทธนอกพงศาวดาร : ร่องรอยสงคราม ขุนนางและคหบดีจีน

สงคราม ผู้คน และแผ่นดิน : ความรุ่งเรืองของจันทบุรีสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์

ร.ศ. 112 ฝรั่งเศสยึดจันทบุรี : การเผชิญหน้าบนห้วงเวลาที่พร่าเลือน

ชาวญวนจันทบุรี ผืนน้ำ แผ่นดิน และศรัทธา

เมืองศรีราชา สัมปทานไม้ รถไฟ และโรงเรียนกลางป่า

เที่ยวสวนเมืองจันท์ ยางพารา ทุเรียน พริกไทย

ส่องพลอยที่เมืองจันท์ เงาอดีต คนกุลา และนคราแห่งอัญมณี

สุดทางบูรพาที่เมืองตราด ประวัติศาสตร์ผู้คนและบาดแผล

แกะรอยเมืองแกลง

ปากน้ำประแส : เมืองท่า การประมง และการท่องเที่ยว

มิ่งขวัญรำไพพรรณี : กับวังสวนบ้านแก้วและเสื่อสมเด็จฯ

สำรับอาหารเมืองจันท์

ละครเท่งตุ๊กจันทบุรี : มหรสพพื้นบ้านกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์

คนชอง ชนเผ่าท้องถิ่นภาคตะวันออก

เมืองเก่าชลบุรี : พื้นที่ประวัติศาสตร์สำคัญภาคตะวันออก

สัตหีบ เมืองแห่งฐานทัพเรือไทย

บางละมุง ชลบุรี : คุณค่าของเมืองเก่ากับท่าเรือน้ำลึก

จุดเริ่มต้นการพัฒนาภาคตะวันออก

เราคือรากของแผ่นดิน

วังหน้ากับนาฏกรรมคลาสสิก ในกรุงรัตนโกสินทร์ยุคเริ่มแรก

วังหน้ากับนาฏกรรมยุคสยามใหม่

วังหน้ากับรากฐานการศึกษาทางนาฏกรรม

วังบางขุนพรหมกับบิดาแห่งดนตรีไทยสากล

วังบ้านดอกไม้