ดอกไม้ไทยราคาตกต่ำ ผลกระทบดอกไม้นำเข้าหรือชาวสวนไร้ทางสู้

โรงเรือนปลูกดอกเบญจมาศจำนวนมาก คือ หนึ่งในภาพชินตาของนักท่องเที่ยวที่เดินทางไปเยือนดอยอินทนนท์ใน อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ โดยเฉพาะที่บ้านขุนกลาง

ชุมชนชาติพันธุ์ม้ง ที่ปลูกดอกเบญจมาศเป็นอาชีพ หลักมากว่า 40 ปี นับตั้งแต่ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากในหลวงรัชกาลที่ 9 พระราชทานความช่วยเหลือ และส่งเสริมให้ชาวบ้านปลูกเบญจมาศทดแทนฝิ่น ซึ่งเป็นพืชเสพติด โดยสภาพอากาศ และดินที่อุดมสมบูรณ์

ทำให้ดอกเบญจมาศดอยอินทนนท์ มีคุณภาพ ดอกสวย ก้านยาว ขายได้ราคาดี และ นับเป็นพืชที่มีความเหมาะสมกับชาวม้งในเขตอุทยานแห่งชาติ ซึ่งมีพื้นที่เพาะปลูกจำกัดเพียง 1-2 ไร่ต่อครัวเรือน

แต่นับตั้งแต่เดือนส.ค.2567 มาจนถึงปัจจุบัน ดอกเบญจมาศกลับมีราคาตกต่ำลงอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน จากที่เคยขายได้ในราคา 50-60 บาทต่อ 1 กิโลกรัม ราคากลับดิ่งลงต่ำสุดเหลือเพียง 20-25 บาทต่อกิโลกรัม

แม้ล่าสุดราคาจะปรับเพิ่มขึ้นเป็น 40 บาทต่อ 1 กิโลกรัม แต่ด้วยต้นทุนที่สูง ทำให้ชาวสวนแทบไม่มีกำไร หลายครอบครัวต้องระดมญาติพี่น้องเข้าตัดดอกเบญจมาศเพื่อลดการว่าจ้างแรงงาน

ราคาตก ต้นทุนพุ่ง ความหวังเริ่มริบหรี่

สมคิด แซ่ยะ ชาวสวนดอกเบญจมาศบอกว่า บนดอยอินทนนท์ มีชาวบ้านปลูกดอกเบญจมาศ 6-7 หมู่บ้าน ต่างก็กำลังเผชิญกับปัญหาราคาดอกเบญจมาศตกต่ำสวนทางต้นทุนที่สูงขึ้น ทั้งค่าไฟฟ้าจากการต้องเปิดหลอดไฟในเวลากลางคืน เพื่อให้ดอกเบญจมาศชะลอการแตกตาดอก และทำให้ก้านดอกยาวขึ้น

รวมไปถึงค่าปุ๋ย ค่าสารเคมี ค่าจ้างแรงงาน ค่ากระดาษห่อ และ ค่าขนส่ง โดยคาดว่าสาเหตุน่าจะมาจากสภาพเศรษฐกิจที่ซบเซา ประชาชนขาดกำลังซื้อ และ ผลกระทบจากการนำเข้าดอกไม้จากต่างประเทศ ทั้งจากประเทศมาเลเซีย อินโดนีเซีย และ ประเทศจีน

สมคิด แซ่ยะ ชาวสวนดอกเบญจมาศ

ในช่วงโควิด ดอกไม้ข้างนอกไม่มีเข้ามา เราขายแค่ดอกของเรา ก็ถือว่าราคาดอกยังดีอยู่ แต่เดี๋ยวนี้ เป็นเรื่องของผลกระทบจากดอกไม้จากต่างประเทศที่เน้นปลูกเพื่อการส่งออก

คู่แข่งต่างชาติบุกตลาด ชาวสวนไทยสู้ไม่ไหว

ปริญญา แซ่ยะ ผู้ปลูกดอกเบญจมาศในหมู่บ้านเดียวกัน เล่าว่า ในอดีตดอกเบญจมาศ มีราคาเฉลี่ยไม่ต่ำกว่า 50 บาท ต่อ 1 กิโลกรัม ราคาที่ตกต่ำลงจึงทำให้ชาวสวนขาดทุน โดยสาเหตุเชื่อว่าเป็นเพราะดอกไม้จากต่างประเทศที่นำเข้ามาอย่างเสรี โดยเฉพาะจากประเทศจีนซึ่งมีปริมาณผลผลิตมาก และ ดอกไม้ก็มีคุณภาพมากกว่า

ปริญญา แซ่ยะ ชาวสวนดอกเบญจมาศ

อยากให้รัฐบาลช่วยเหลือประชาชน อย่างน้อยๆควรเก็บภาษีบ้าง เพื่อให้มีการแข่งขันที่เหมาะสม เพราะเขามีข้อได้เปรียบ มีสารเคมีที่ดี คุณภาพสูงกว่า ในขณะที่ดอกไม้ของไทย ถ้าจะใช้สารเคมีที่มีคุณภาพ ต้นทุนก็จะสูง ทำให้แข่งขันไม่ได้ จึงอยากให้ช่วยลดต้นทุน ปัจจุบันชาวสวนมองไม่เห็นว่าจะมีใครมาช่วย เนื่องจากดอกไม้ไม่ใช่พืชเศรษฐกิจหลักของประเทศ ทำให้ภาครัฐไม่มองเห็น

ตลาดดอกไม้ซบเซา ผู้ซื้อหันไปหาทางเลือกที่ถูกกว่า

ไทยพีบีเอสลงพื้นที่สำรวจตลาดดอกไม้ในตัวเมืองเชียงใหม่ ทั้งที่ตลาดศรีลานช้าง จุดรับซื้อดอกไม้จากยอดดอยอำเภอต่างๆ ก่อนกระจายไปยังแหล่งรับซื้อทั่วประเทศ รวมทั้งตลาดดอกไม้เชียงใหม่ริมแม่น้ำปิง ที่เป็นแหล่งขายดอกไม้ทั้งปลีก และ ส่ง พบว่าไม่เพียงดอกเบญจมาศที่ราคาตกต่ำ แต่ดอกไม้อื่นๆ เช่น กุหลาบ ก็เจอปัญหาไม่แตกต่างกัน

เจ้าของร้านดอกไม้บอกว่าสาเหตุดอกเบญจมาศมีราคาต่ำเป็นเพราะตลาดมีความต้องการลดลง เนื่องจากภาวะเศรษฐกิจที่ซบเซา ประชาชนที่ซื้อดอกเบญจมาศไปใช้ในงานพิธี ลดปริมาณลง หรือ หันไปใช้ดอกไม้ชนิดอื่นๆ ที่มีราคาถูก ไม่เว้นแม้แต่ดอกไม้พลาสติกที่ปัจจุบันผลิตออกมาสวยงามสมจริงจนแทบไม่ต่างจากดอกไม้สด

ส่วนดอกไม้นำเข้าจากต่างประเทศก็เป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ทำให้ราคาดอกไม้ตกต่ำ แม้ว่าดอกเบญจมาศนำเข้าจากจีนจะเป็นสายพันธุ์เฉพาะ ต่างจากดอกเบญจมาศที่ปลูกในประเทศไทย แต่ดอกไม้นำเข้าจากจีนที่มีหลากหลายชนิด กลายเป็นทางเลือกสำหรับผู้ซื้อ โดยดอกไม้นำเข้าจากจีนที่มีความคงทนสวยงาม และ ราคาถูก ทำให้ดอกไม้ไทยแข่งขันได้ยาก

ดอกไม้ที่นำเข้าจากจีนกับดอกไม้บ้านเรา มันคนละชนิดกัน แต่ก็เหมือนมาเพิ่มเป็นตัวเลือก ไม่ต่างจากผักผลไม้ ถ้าของเราขายแพง แต่ของจีนดอกสวยกว่า คุณภาพกว่า และ มีราคาถูก หรือ ราคาพอๆกัน เราก็รู้ว่า เราสู้เขาไม่ได้

ปิยะมาศ ชมเสียง ผู้ประกอบการรับซื้อดอกไม้ ตลาดศรีลานช้าง

คุณภาพดอกไม้จีนดีกว่า แต่เป็นดอกไม้คนละชนิดกลับที่ปลูกในไทย ชาวสวนเดือดร้อนแน่นอน เพราะว่าราคาดอกไม้ถูก และ ต้นทุนสูง คนปลูกก็ขาดทุน คนขายก็ขาดทุน เมื่อขายไม่หมดก็ต้องทิ้ง

สิเรียม แก้วเกษ ผู้ประกอบการรับซื้อดอกไม้ ตลาดศรีลานช้าง

ร้านค้าจีนบุกตลาด เปิดแข่งกับคนไทย

มะลิ ศรีบัว แม่ค้าตลาดดอกไม้เชียงใหม่ริมแม่น้ำปิงบอกว่า นอกจากตลาดดอกไม้ไม่คึกคักเพราะเศรษฐกิจไม่ดี ลูกค้าประจำทั้งผู้ประกอบการโรงแรม ร้านอาหาร หรือ ร้านกาแฟ ก็ลดการซื้อดอกไม้ไปตกแต่งสถานที่ บางส่วนถึงขั้นเลิกกิจการ ร้านขายดอกไม้ที่นำเข้าจากประเทศจีนก็เข้ามาเปิดกิจการแข่งขันกับคนไทยทำให้การค้าขายยากลำบากมากขึ้น

มะลิ ศรีบัว แม่ค้าตลาดดอกไม้เชียงใหม่

จริงๆ คนจีนจะต้องส่งดอกไม้ให้คนไทยขาย แต่นี่คนจีนมาเปิดร้านเองหมดเลย บางคนเปิดไม่ได้ก็ใช้นอมินีคนไทยเปิด เมื่อก่อนเราก็เคยขายไม้นอกนะ แต่ต้องเลิกหมดไม่ได้ขายเลย เพราะอะไร เพราะร้านข้างๆ มาเปิดร้านดอกไม้จีน

ทีมข่าวพบว่าร้านขายดอกไม้นำเข้าจากประเทศจีนมักเป็นร้านค้าที่ติดตั้งเครื่องปรับอากาศ เพื่อรักษาอุณหภูมิให้ต่ำ โดยดอกไม้ที่วางขายส่วนใหญ่เป็นดอกไม้เมืองหนาว อาทิ ทิวลิป คาร์เนชั่นและ กุหลาบ

พนักงานร้านขายดอกไม้นำเข้าจากจีน บอกว่า ดอกไม้เหล่านี้ส่วนใหญ่นำเข้ามาจากเมืองคุนหมิง ดอกไม้จะทน และ สวยกว่าดอกไม้ที่ปลูกในไทย ที่สำคัญคือมีราคาถูกกว่า โดยทางร้านแบ่งดอกไม้เป็นช่อเล็กๆ ราคา 20-30 บาท ขายให้วัยรุ่นหนุ่มสาว ส่วนดอกไม้ที่ขายดี คือ กุหลาบ และ ดอกไม้แห้ง รวมทั้งดอกไม้เมืองหนาวที่มีความสวยงามแปลกตา แต่มีราคาเพียงหลักร้อยบาทเท่านั้น

จีนเป็นประเทศที่มีพื้นที่ปลูกไม้ดอกมากที่สุดในโลก โดยเฉพาะมณฑลยูนนาน เป็นฐานการผลิตอันดับหนึ่ง และ นำเข้าประเทศไทยผ่านด่านศุลกากรเชียงของ จังหวัดเชียงราย โดยตลอดหลายปีที่ผ่านมา ดอกไม้สด และ ไม้ประดับ เป็นสินค้าอันดับ3 ที่มีปริมาณนำเข้าสูงสุด รองจากผลไม้สด และ ผักสด

รายงาน : พยุงศักดิ์ ศรีวิชัย ผู้สื่อข่าวอาวุโสไทยพีบีเอส ศูนย์ข่าวภาคเหนือ