“เหรียญราชรุจิ” รัชกาลที่ 10

• อัปเดต 2568! บัตรทองอัปเกรดสิทธิ 30 บาทครอบคลุมทั่วไทย
  

• รู้ทัน 4 ระบบประกันสุขภาพไทย คุ้มครองอะไรบ้างในปี 2568

วิกิพีเดีย ระบุว่า เหรียญราชรุจิ รัชกาลที่ 10 เป็นเหรียญราชรุจิ ที่มีการพระราชทานในปัจจุบัน มีลักษณะเป็นเหรียญกลมแบน ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 32 มิลลิเมตร ด้านหน้ามีพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ครึ่งพระองค์ ทรงหันพระพักตร์ทางเบื้องขวา มีอักษรจารึกริมขอบว่า “วชิราลงกรโณ ปรมราชาธิราชา”

ด้านหลังมีรูปจักร กลางวงจักรจารึกอักษรว่า “ราชรุจิยา ทิน์นมิทํ” มีห่วงห้อยกับแพรแถบกว้าง 32 มิลลิเมตร สีเหลืองริมสีขาว สำหรับบุรุษประดับที่อกเสื้อด้านซ้าย สำหรับสตรีใช้ห้อยกับแพรแถบผูกเป็นรูปแมลงปอ ประดับเสื้อที่หน้าบ่าซ้าย

ประติมากรรมต้นแบบของเหรียญราชรุจิ รัชกาลที่ 10 ด้านหน้า : ขอบคุณภาพวิกิพีเดีย

เหรียญราชรุจิ เป็นเหรียญสำหรับพระราชทานเป็นบำเหน็จในพระองค์พระมหากษัตริย์ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสถาปนาขึ้น สำหรับพระราชทานแก่ข้าราชการในราชสำนัก นายทหารรักษาพระองค์ และผู้มีบำเหน็จความชอบในราชสำนัก รวมถึงข้าราชการในราชสำนักแห่งพระมหากษัตริย์ต่างประเทศ เป็นต้น

ประติมากรรมต้นแบบของเหรียญราชรุจิ รัชกาลที่ 10 ด้านหลัง : ขอบคุณภาพวิกิพีเดีย

ต่อมาในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงสถาปนาเหรียญราชรุจิ ประจำรัชกาลของพระองค์ ขึ้นเมื่อ พ.ศ.2454 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงสถาปนาในปี พ.ศ.2470

พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงสถาปนาสำหรับรัชกาลของพระองค์ในปี พ.ศ.2502 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสถาปนาในปี พ.ศ. 2562 ส่วนพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร (รัชกาลที่ 8) ไม่ได้พระราชทานไว้

ลักษณะของเหรียญ

เหรียญราชรุจิ มี 2 ชนิด คือ เงินกาไหล่ทอง และเงิน ใช้ประดับที่อกเสื้อเบื้องซ้าย มีลักษณะเป็นเหรียญกลม ลักษณะโดยรวมของเหรียญราชรุจิแต่ละรัชกาลนั้นคล้ายคลึงกัน กล่าวคือ ด้านหน้าของเหรียญราชรุจิ เป็นพระบรมฉายาลักษณ์ของพระมหากษัตริย์ ผู้ทรงสร้างเหรียญ แต่ละรัชกาล ที่ขอบเหรียญจารึกพระปรมาภิไธยเป็นภาษาบาลี อักษรไทย ดังนี้

รัชกาลที่ 5 จารึกว่า “จุฬาลังกรโณ ปรมราชาธิราชา”
รัชกาลที่ 6 จารึกว่า “วชิราวุโธ ปรมราชาธิราชา”
รัชกาลที่ 7 จารึกว่า “ปชาธิปโก ปรมราชาธิราชา”
รัชกาลที่ 9 จารึกว่า “ภูมิพโล ปรมราชาธิราชา”

ขอบคุณภาพ : วิกิพีเดีย (จากซ้าย) เหรียญราชรุจิ รัชกาลที่ 5 รัชกาลที่ 6 รัชกาลที่ 7 และรัชกาลที่ 9

ด้านหลังทำเป็นรูปจักร ทิศทางของปลายคมจักรเวียนตามเข็มนาฬิกา รายละเอียดของลวดลายวงจักรแตกต่างกันไปในแต่ละรัชกาล ภายในวงจักรมีข้อความภาษาบาลี อักษรไทย จารึกว่า “ราชรุจิยา ทิน์นมิทํ”

ราชรุจิยา ทินฺนมิทํ หมายความว่า เหรียญนี้ทรงพอพระราชหฤทัยพระราชทาน ยกเว้นเหรียญราชรุจิ รัชกาลที่ 7 ข้อความดังกล่าวไม่ได้จารึกไว้ที่กลางวงจักร แต่จารึกไว้ที่แผ่นป้ายติดห่วงเหรียญสำหรับห้อยแพรแถบ

อ่านข่าว : ในหลวง โปรดเกล้าฯ พระราชทานเหรียญราชรุจิทอง แก่ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี