ยอมรับ-สื่อสาร-พักผ่อน วิธีฮีลใจในวันที่ "พ่อ" เหนื่อยเกินบรรยาย

มีประโยคที่แพร่หลายในโลกโซเชียลว่า Happy Wife Happy Life  หรือ การเลี้ยงลูกที่ดีได้ต้องเริ่มจากที่มีสุขภาพจิตที่ดี และคนที่มีส่วนสำคัญที่ทำให้แม่มีความสุขได้คือ "พ่อ"

ดูเหมือนว่าประโยคเหล่านี้ในโลกโซเชียล จะเป็นเหมือนคำคมที่สร้างความสัมพันธ์ที่ดีในครอบครัว แต่ในอีกด้าน ใครบางคนในสมการครอบครัวอาจไม่ได้รู้สึกแบบนั้น บางครอบครัวที่ความเป็นสามีภรรยาต้องจบลง New Life ที่ Happy แต่ Wife อาจจะ Unhappy ก็มีตัวอย่างให้เห็นได้พอ ๆ กันกับ พ่อในหลาย ๆ ครอบครัว ที่หลายคนอาจต้องแบกรับคำว่า "ผู้นำครอบครัว" ไว้เต็มบ่า จนบางทีก็หลงลืมไปว่า พ่อก็เป็นมนุษย์คนหนึ่ง มีความรู้สึกเหนื่อย ท้อ ล้า เจ็บปวด ได้เหมือนกับแม่ เช่นกัน

ในสังคมระบบครอบครัว คนเป็น "พ่อ" จะถูกวางบทบาทว่าต้องเข้มแข็ง แต่อย่าลืมว่า "เป็นพ่อ ก็ท้อได้" ลองนึกภาพพ่อคนหนึ่ง ตื่นแต่เช้ามืดทำอาหารเช้าให้ลูก หรือ แต่งตัวให้ลูกรีบไปส่งไปโรงเรียน จากนั้นรีบไปทำงาน แล้วกลับมาบ้านยังต้องเล่นกับลูก สอนการบ้าน อ่านนิทาน ยิ้มให้คู่ชีวิตเห็นว่าทุกอย่างโอเค

ภาพประกอบข่าว

พ่อในสังคมไทยมักถูกมองเป็น "เสาหลัก" ที่ไม่มีวันล้ม ต้องหาเงิน ต้องปกป้อง ต้องเป็นแบบอย่างที่สมบูรณ์แบบ จนพ่อหลายคนเลือก "กลืนความรู้สึก" ใช้ความเงียบแทนคำพูด กลัวว่าถ้าสารภาพว่ารู้สึกท้อ จะถูกตีตราว่า "ไม่ใช่ผู้ชาย" แต่จริง ๆ แล้ว พ่อก็หมดไฟได้ และนั่นไม่ใช่จุดอ่อนเลยด้วย แต่เป็นสัญญาณว่าถึงเวลาที่พ่อต้องดูแลตัวเองแล้ว

ข้อมูลเชิงวิชาการยืนยันชัดเจนว่าความคาดหวังนี้สร้างปัญหาใหญ่ให้ครอบครัว จากรายงานของ U.S. Department of Health and Human Services (HHS) ปี 2023 พบว่าร้อยละ 33 ของพ่อหรือแม่ มีรายงานความเครียดสูงกว่าคนโสดถึงร้อยละ 13 โดยเฉพาะพ่อมือใหม่ 1 ใน 10 เผชิญภาวะซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum depression) ซึ่งเสี่ยงสูงสุดใน 3-6 เดือนแรก

สำหรับพ่อเลี้ยงเดี่ยว ยิ่งหนักหน่วง จากการศึกษาของ The Lancet Public Health พบว่าพ่อเลี้ยงเดี่ยวมีอัตราการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรสูงกว่า 2 เท่าของพ่อที่มีคู่หรือแม้แต่แม่เลี้ยงเดี่ยว เนื่องจากความเครียดเรื้อรัง นอนไม่หลับ และขาดการสนับสนุนทางสังคม

ภาพประกอบข่าว

ไม่ใช่แค่ "พ่อ" คนเดียวที่เดือดร้อน

ความเครียดของพ่อมีอิทธิพลลึกซึ้งต่อสมาชิกครอบครัวทั้งหมด ผู้เชี่ยวชาญจาก Ann & Robert H. Lurie Children’s Hospital of Chicago พบว่าความเครียดของพ่อในช่วงที่แม่ตั้งครรภ์และหลังคลอด ส่งผลให้ลูกพัฒนาการช้าในด้านสังคม อารมณ์ สติปัญญา และภาษา โดยเฉพาะในวัยทารกและเด็กเล็ก การศึกษาของ Rutgers Health ปี 2025 ชี้ว่าลูกของพ่อที่ซึมเศร้าจะส่งผลต่อลูกมีปัญหาการปรับตัวในโรงเรียน เช่น ดื้อรั้นหรือขาดความร่วมมือในโรงเรียน

เหล่านี้คือเหตุผลที่พ่อต้องหมั่นดูแลสุขภาพจิต ดูแลหัวใจให้แข็งแรงไปนาน ๆ ไม่ใช่เพื่อตัวเอง แต่เพื่อลูกที่เติบโตในบ้านที่อบอุ่น

แล้ว "พ่อ" จะฮีลใจตัวเองยังไง ?

โดยเฉพาะในวันที่โลกหมุนเร็วและความรับผิดชอบถาโถม  เริ่มจากขั้นตอนง่าย ๆ ที่อบอุ่น ทำได้จริง และใช้ได้ทั้งพ่อที่มีคู่หรือพ่อเลี้ยงเดี่ยว

ยอมรับว่าคุณมีสิทธิ์เหนื่อย

ขั้นแรก อย่าบังคับตัวเองให้สมบูรณ์ทุกวัน จากการศึกษาของ Mental Health Foundation ชี้ว่าพ่อที่ยอมรับอารมณ์ตัวเอง มีโอกาสฟื้นจากซึมเศร้าดีกว่าร้อยละ 5-10 ลองบอกตัวเองในกระจกว่า "วันนี้ฉันทำดีที่สุดแล้ว" 

สำหรับพ่อเลี้ยงเดี่ยว ลองจดบันทึกความสำเร็จเล็ก ๆ เช่น "วันนี้ลูกยิ้มให้ฉัน" เพื่อเตือนใจว่าคุณกำลังทำได้ดี

สื่อสารกับคู่ชีวิตเมื่อรู้สึกไม่ไหว

ขั้นที่ 2 สำหรับพ่อที่มีคู่ คำพูดง่าย ๆ อย่างเช่น "วันนี้ขอพักก่อนนะ รักเธอนะ" สามารถละลายกำแพงได้ จาก พ่อที่เปิดใจกับคู่ชีวิต จะมีอัตราการขอช่วยเหลือสูงขึ้น ลดภาพจำที่ว่าผู้ชายไม่ควรอ่อนแอออกไปได้

ถ้าเป็นพ่อเลี้ยงเดี่ยว ลองโทรหาเพื่อนสนิทหรือญาติที่ไว้ใจ บอกว่า "วันนี้เหนื่อยจัง ช่วยฟังหน่อยได้ไหม" การแบ่งปันไม่ใช่จุดอ่อน แต่เป็นพลังที่ทำให้หัวใจได้เบาขึ้น

ภาพประกอบข่าว

พักให้เป็น หาเวลาทำสิ่งที่ชอบจริง ๆ

ขั้นที่ 3 ไม่ต้องรอถึงขั้นวันหยุดยาว เพียงแค่วิ่งเล่นกับลูก อ่านหนังสือ หรือฟังเพลงโปรด ก็ช่วยรีเซ็ตสมองได้แล้ว กิจกรรมเหล่านี้จะช่วยผ่อนคลาย ลดฮอร์โมนคอร์ติซอล ซึ่งเป็นฮอร์โมนความเครียดในพ่อมือใหม่ได้ถึงร้อยละ 10 ตามรายงานของ Paternal Mental Health : Why Is It Relevant ? 

พ่อเลี้ยงเดี่ยวอาจลองหา "Me time" โดยให้ลูกเล่นกับของเล่นปลอดภัย แล้วคุณนั่งจิบกาแฟเงียบ ๆ สักครู่ การพักไม่ใช่การหนี แต่เป็นชาร์จพลังเพื่อกลับมาสนุกกับลูกต่อ

อย่ารอให้ถึงจุดวิกฤต ถ้ารู้สึกหมดแรงตลอดเวลา ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ ถ้าอาการนานเกิน 2 สัปดาห์ เช่น นอนไม่หลับ หงุดหงิดง่าย หรือเบื่ออาหาร อย่าลังเลโทรสายด่วนสุขภาพจิต 1323 หรือพบจิตแพทย์ 

สุดท้าย พ่อไม่จำเป็นต้องเก่งให้คนทั้งโลกเห็น แค่เป็นฮีโร่คนหนึ่งในสายตาของลูกก็พอแล้ว เพราะสำหรับลูก โลกทั้งใบ นอกจากแม่แล้ว ก็มีพ่อเป็นแบบอย่างที่เขาเฝ้ามองเสมอ พ่อที่เหนื่อยได้ ผิดพลาดได้ ไม่ได้ทำให้พ่อดูแย่ลงเลย กลับทำให้ลูกได้เรียนรู้ว่า มนุษย์ทุกคนมีวันที่อ่อนล้า และเราควรอ่อนโยนกับตัวเองในวันที่ไม่ไหว

คนเก่งไม่ใช่คนที่ทำได้ทุกเรื่อง แต่คือคนที่รู้ว่าเมื่อไหร่ควรหยุดพัก หันมาดูแลหัวใจตัวเอง และลุกขึ้นใหม่อย่างอ่อนโยน นั่นแหละคือพ่อที่น่ารัก และเป็นซูเปอร์ฮีโร่ของลูกที่แท้จริง

ภาพประกอบข่าว

อ่านข่าวอื่น : 

รัฐกระตุ้นเศรษฐกิจผ่านคนละครึ่ง ดันดัชนีความเชื่อมั่นผู้บริโภคพุ่ง

ตร.ชี้คดี "นานา" ยังไม่เข้าข่ายฉ้อโกงประชาชน จ่อเรียก "เวย์" สอบปากคำ