ไขปม "สมเสร็จ" ไม่ยอมเข้าป่าเดินชิลกับคนในหมู่บ้าน

กรณีผู้ใช้แอปพลิเคชัน TiKToK โพสต์คลิปสมเสร็จเดินเข้ามาหาคนในหมู่บ้านแถวชายแดนภาคใต้ โดยไม่กลัวจนกลายเป็นไวรัล เนื่องจากสมเสร็จ เป็นสัตว์ป่าสงวน และหายาก ปกติไม่ค่อยมีใครพบตัวได้ง่าย 

วันนี้ (9 ธ.ค.2567) นายสุเนตร การพันธ์ หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลา จ.นราธิวาส ให้สัมภาษณ์ไทยพีบีเอสออนไลน์ว่า สมเสร็จตัวดังกล่าวเป็นตัวเมียโตเต็มวัยแล้ว มีพฤติกรรมเชื่องและไม่กลัวคน โดยเหตุการณ์ที่เป็นคลิปไวรัลเกิดขึ้นในหมู่บ้านกรือซอ อ.แว้ง จ.นราธิวาส ในช่วงเวลาเกือบ 21.00 น.ของวันที่ 5 ธ.ค.ที่ผ่านมา

สมเสร็จ สัตว์ป่าสงวนหายากลำดับที่ 13 ของไทย

ชี้ปรับตัวเข้ากับชุมชน-ป่าไม่หาย

นายสุเนตร กล่าวว่า ชาวบ้านเป็นคนแจ้งให้เจ้าหน้าที่เข้ามาจับสมเสร็จ ตัวนี้เข้าป่า เพราะกลัวเรื่องความปลอดภัยของมันเอง แม้ว่าในพื้นที่จะไม่มีปัญหาการลักลอบล่าสัตว์ ทางเขตรักษาพันธ์ุจึงมาจับใส่กรง จากนั้นได้นำไปปล่อยเข้าในป่าเมื่อวันที่ 6 ธ.ค.ที่ผ่านมา

ส่วนสาเหตุที่ทำให้สมเสร็จตัวนี้ออกมาหากินนอกพื้นที่ มองว่าไม่ได้เกิดจากพื้นที่ป่าหายไป เพราะป่าฮาลา-บาลา มีพื้นที่ราว 100,000 ไร่ แต่มีพื้นที่ราบให้สัตว์เดินเพียง 10% ของพื้นที่จากเขาสูงชัน ประกอบกับในพื้นที่มีสัตว์ป่าหลากหลายชนิดอาศัยอยู่ ดังนั้นถ้าวิเคราะห์ในเชิงประชากรมีความเป็นไปได้ว่าในป่ามีเจ้าถิ่นอยู่

เก็บตัวอย่างเลือด ขน มูลตรวจดีเอ็นเอ เก็บอัตลักษณ์ประชากร

ยอมรับว่าเป็นเรื่องแปลกที่เห็นสมเสร็จเดินในชุมชน และมีความเชื่องมากทั้งที่มีคนอยู่รอบ ๆ หากถามว่าพฤติกรรมสัตว์ป่าเปลี่ยนหรือไม่ ตอนนี้ยังมองว่าไม่เปลี่ยน แต่เป็นการปรัตัวเข้ากับชุมชนมากกว่า 

หัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลา กล่าวว่า การศึกษาประชากรสมเสร็จในป่าไทย แม้แต่คนวิจัยยังไม่เคยเห็นตัวเป็น ๆ และชุดข้อมูลยังมีไม่เพียงพอที่จะบอกถึงประชากรทั้งหมด แต่จากการติดกล้องวงจรปิดในป่าฮาลา-บาลา ยังเห็นสมเสร็จอยู่ทั้งแบบที่มาตัวเดียว มีพ่อ-แม่-ลูก ถ้าถามเชิงปริมาณบอกไม่ได้ 

ในอนาคตอาจจะเจอสมเสร็จ ออกมาถี่ขึ้น เช่น การเจอสมเสร็จที่พะเนินทุ่ง อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน เป็นการปรับตัว ยังไม่ได้มองว่ามาจากป่าหายหรือแหล่งอาหารของสัตว์ป่าไม่เพียงพอ  

เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลา นำสมเสร็จปล่อยเข้าป่า แต่พบออกมาเดินบนถนน

เมื่อถามว่าหากสมเสร็จตัวนี้ปล่อยไปจะกลับมาอีก จะทำอย่างไร นายสุเนตร กล่าวว่า สมเสร็จสามารถเดินออกจากป่าระยะทาง 10 กิโลเมตรได้ภายในหนึ่งคืน โดยชุมชนกรือซอ พบสมเสร็จตัวนี้ออกมาถี่ขึ้น ซึ่งได้ขอความร่วมมือให้ชาวบ้านช่วยกันดูแล และคงไม่ใช้การจับใส่กรงแล้วนำไปอยู่ในสถานีเพาะเลี้ยงเพราะคิดว่าสัตว์ป่า ก็ควรอยู่ในป่าให้สัตว์แต่ละชนิดได้ทำหน้าที่ในธรรมชาติมากกว่า 

ไทม์ไลน์ปล่อย "สมเสร็จ" 

วันที่ 5 ธ.ค.67

• 21.30 น. เจ้าหน้าที่หน่วยพิทักษ์ป่ากรือซอ เขตรักษาพันุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลา ได้รับแจ้งจากผู้ใหญ่บ้านกรือซอ ว่ามีการพบเห็นสมเสร็จเดินอยู่บนถนนบ้านกรือซอ อ.แว้ง จ.นราธิวาส

วันที่ 6 ธ.ค.67

• 01.30 น. เจ้าหน้าที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ชาวบ้านร่วมกันต้อนสมเสร็จเข้าไปในกรงดักสัตว์ป่า และได้เคลื่อนย้ายสมเสร็จมาไว้ที่ทำการเขต

•  03.00 น. เดินทางถึงที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฯ ได้ประเมินอาการของสมเสร็จเบื้องต้นพบว่า สมเสร็จมีแผลที่บริเวณหน้าผากและบริเวณเท้าหลังด้านขวา

•  8.30 น. สัตวแพทย์ประจำสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 6 สาขาปัตตานี ได้ประเมินว่าบาดแผลสามารถรักษาตัวเองได้ ไม่จำเป็นต้องนำไปดูแลรักษาในกรงเลี้ยง เพื่อไม่ให้สมเสร็จมีความคุ้นเคยกับมนุษย์ และสามารถนำปล่อยคืนสู่ธรรมชาติได้เลย

• 10.20 น. เคลื่อนย้ายสมเสร็จจากที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฯ ไปยังบริเวณสะพาน 2 ซึ่งเป็นพื้นที่ใจกลางป่า

• 10.40 น.ได้ปล่อยสมเสร็จ โดยได้เปิดกรงให้สมเสร็จเดินออกมา และมีเจ้าหน้าที่ยืนกันบริเวณขอบถนน เพื่อให้สมเสร็จเดินเข้าไปในป่าริมลำธาร เจ้าหน้าที่พยายามผลักดันให้สมเสร็จกลับเข้าไปในป่า แต่สมเสร็จวิ่งหนีไปบนถนนทิศทางเข้าหมู่บ้าน จึงใช้รถยนต์ติดตาม และผลักดันเข้าป่าบริเวณทางลงน้ำตกสายรุ้ง

ในขณะเดียวกัน เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ได้ประสานงานทางคณะวิทยาศาสตร์มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ เก็บตัวอย่างสารคัดหลั่ง เลือด มูล เส้นขน เพื่อวิเคราะห์ DNA ใช้เป็นฐานข้อมูลเพื่อพิสูจน์อัตลักษณ์ในอนาคต

จากพฤติกรรมชองสมเสร็จตัวดังกล่าว สมเสร็จตัวนี้มีความคุ้นเคยกับการออกมาหากินบริเวณขอบป่า พื้นที่เกษตรกรรม และแหล่งชุมชน มีความเป็นไปได้ว่าสมเสร็จตัวนี้จะลงไปในพื้นที่ชุมชน ทั้งนี้สมเสร็จ เป็นสัตว์ป่าสงวนของไทยลำดับที่ 13