กลไก-กลโกงเขมร ยุแหย่ดันทุกเรื่องขึ้นศาล อาศัยจังหวะผู้นำไทยมีปัญหา

วันนี้ (13 ส.ค.2568) รศ.ดร.ปณิธาน วัฒนายากร นักวิชาการด้านความมั่นคงและการต่างประเทศ ให้สัมภาษณ์รายการประจักษ์จับประเด็น ถึงความขัดแย้งระหว่างไทยกับเขมร ที่ทหารเขมรยังลอบวางทุ่นระเบิดในเขตไทย ทำให้ทหารไทยเหยียบได้รับบาดเจ็บ

ผู้สื่อข่าวถามว่า เจรจาหยุดยิงไปแล้วแต่ทหารไทยยังเหยียบกับระเบิดอยู่ หรือมันจะเกิดสงครามเบ็ดเสร็จ (Total War) ขึ้นอีก

ดร.ปณิธานมองว่า มันเริ่มมาตั้งแต่รัสเซียบุกยูเครนแล้วเกิดปัญหาขึ้นมาตั้งแต่ 2022 เลยเห็นแนวโน้มว่า ยูเครนปักหลักสู้ด้วยวิธีการที่เบ็ดเสร็จ ดึงเอาศักยภาพทุกอย่างมาด้วยผู้นำที่ตั้งใจจะปักหลักสู้จนถึงทุกวันนี้ เขาต้านได้สำเร็จพอสมควร

เราย้อนไปหลายสมรภูมิในตะวันออกกลาง และแอฟริกา จนถึงเอเชียก็เห็นชัดเจนว่า แม้จะเป็นสงครามแบบเดิม แต่จะผสมผสานวิธีใหม่ เช่นการใช้เทคโนโลยีราคาถูกทั่วไป ทำสงครามข่าวสารและสงครามไซเบอร์ รัฐบาลในตะวันออกกลางล้มระเนระนาดจากวิธีการแบบนี้

กรณีกัมพูชาก็เตรียมพร้อมมาอย่างดี ระดมทั้งฝรั่งเศส ยุโรป UN อาเซียน และเรียกมหาอำนาจเข้ามาอย่างซับซ้อนบนพื้นฐานสงครามเบ็ดเสร็จ ทุกวันนี้ก็ยังทำเหมือนชะลอเวลาเอามาเป็นแต้มต่อเพื่อสร้างความได้เปรียบ

ผู้สื่อข่าวถามว่า ไทยเรามีศักยภาพจะรับมือมากแค่ไหน

ดร.ปณิธานกล่าวว่า เราต้องเข้าใจ End Game ของกัมพูชาก่อน นั่นคือ เขาต้องการเอาขึ้นศาล ว่าทั้งหมดอยู่ในอำนาจอธิปไตยของกัมพูชา เขาจะถือเป็นชัยชนะคือการได้ดินแดน ไม่ว่าจะช้าหรือเร็ว เพราะศาลตัดสินเอง และเราเองถูกบังคับด้วยกลไกนานาชาติ ซึ่งเราเองเป็นภาคี

อย่างที่สอง คือการชิงความได้เปรียบทางยุทธวิธี ที่เขายอมเสียกำลังพลไปมาก สหรัฐอเมริกาเปิดเผยตัวเลขหลักพันนาย ทั้งทหารบ้านและทหารเขมรแดงเก่า เขาใช้วิธีการโลว์เทคฯ มาข่มขู่เราเช่น โดรนพาณิชย์ ด้วยจำนวนที่มากของมัน จะทำให้เราชะงักได้เหมือนกัน

ในระดับบุคคลที่มีความใกล้ชิดกัน ระดับกลไกระหว่างสองประเทศก็ไม่ค่อยทำงาน สุดท้ายระดับนานาชาติก็ขัดแย้งกันอีก สหรัฐฯ ต้องการลดความได้เปรียบของจีนในภูมิภาคนี้ หากเห็นจังหวะเขาก็ทำ กัมพูชาเข้าใจจุดนี้ดีและเราอาจจะห่างออกจากสหรัฐฯ มาในรอบหลายปี เขาก็เอาสหรัฐฯ เข้ามากดดันเราไปด้วย

เมื่อถามว่า จะเกิดการยิงปะทะแบบเต็มรูปแบบขึ้นอีกแน่นอน หรือเกมหลังจากนี้อยู่บนโต๊ะเจรจาเท่านั้น

ดร.ปณิธานกล่าวว่า ต้องอยู่บนโต๊ะเจรจา เพราะจะเสียหายมาก หากปะทะกันเต็มรูปแบบ การยิงอาวุธวิถีโค้งใส่ชุมชนของเรา ไม่น่าจะทำได้แล้ว แต่เราต้องไม่ประมาท อย่าคิดว่าเขาจะไม่ทำ ในจุดย่อยนั้น แต่ละฝ่ายเข้าใจ และมีความเป็นมืออาชีพ ทั้งทีมเจรจา ทีม กต.และทีมปฏิบัติการในพื้นที่ คนเหล่านี้มีศักยภาพ

แต่ทำพอหรือไม่นั้น ไม่น่าจะพอแม้จะทำได้ดี อันที่จริงเมื่อเซ็นข้อตกลงวันนั้น ก็น่าจะจับมือทำ TOR และเปิดเผยว่า มาเลเซียไม่ค่อยเป็นกลาง และพยายามมามัดเราให้ลงนามในข้อตกลงที่ไม่ค่อยเป็นประโยชน์เท่าไร อาจเป็นเพราะเราไม่เข้าใจจริง ๆ ว่าเราอยู่ในสถานการณ์แบบไหน

หากเราไม่ชัดเจนว่า เราเองอยู่ในสถานการณ์ไหน เราจะระดมกำลังรับมือ Total War ได้อย่างเหมาะสม

ผู้สื่อข่าวถามว่า ที่ว่ามาเลเซียไม่เป็นกลาง และมัดมือชกเรา หมายถึงข้อตกลงไหน

ดร.ปณิธานกล่าวว่า เรายังไม่ได้เห็นรายละเอียดของ TOR ซึ่งเราอาจไม่ได้เปรียบ เช่น เขาอาจเข้ามาทำอะไรในบ้านเรามากกว่ากัมพูชา ซึ่งยอมไม่ได้ เรายังกล่าวไม่ได้ เพราะยังไม่รู้รายละเอียด แต่ต้องพูดความจริงว่า มาเลเซียไม่ได้เป็นกลางกับเราอย่างที่ควรจะเป็น

เมื่อถามว่า เฉพาะกรณีทุ่นระเบิด สะท้อนหรือไม่ว่า กัมพูชาไม่ประสงค์จะรับเงื่อนไขทำลายระเบิดสังหารบุคคล

ดร.ปณิธานกล่าวว่า ทั้งกัมพูชาและไทยรับเงื่อนไขไปแล้วว่า ถ้ามีทุ่นระเบิดจะต้องกู้ และอาจต้องกู้ร่วมกัน มันอยู่ในข้อตกลง แต่กัมพูชาต้องการซื้อเวลาและต้องการผลักดันไม่ให้ไทยเข้าไปลาดตระเวนในพื้นที่ของเรา หากเราเข้าไปก็จะมีรายงานที่น่าจะเป็นเรื่องจริงว่า เมื่อเรากู้ระเบิดไปแล้วเขาก็เข้ามาวางใหม่

นี่ไม่ใช่ครั้งแรก เพราะตั้งแต่กัมพูชาเข้าไปร่วมในภาคีก็ทำไม่สำเร็จ มีการขึ้นบัญชีกัมพูชาเป็นประเทศที่ละเมิดข้อตกลง ไม่มีบทลงโทษ ไม่มีการกดดันที่ชัดเจน ว่าจะไปกดดันประเทศไหนให้ลดความช่วยเหลือ กัมพูชาเข้าใจกลไกและจงใจซื้อเวลาเพื่อต่อรอง

ผู้สื่อข่าวถามว่า เราพยายามยืนยันเรื่องละเมิดข้อตกลงทั้งหลาย แต่ทำไมเรากดดันนานาประเทศ ให้กดดันกัมพูชาไม่ได้

รศ.ดร.ปณิธานกล่าวว่า เราเองมีข้อจำกัดในตัวเอง ตั้งแต่เราไม่เข้าใจสถานการณ์ ว่าเราอยู่ในภาวะสงครามใหญ่ตามแนวชายแดน แล้วทำให้เราดำเนินการหลายอย่างได้ไม่เต็มที่

ผู้นำเรามีปัญหาในเรื่องการใช้อำนาจเพราะมีคดีค้างศาล กัมพูชารู้เรื่องนี้ดีอาจสร้างสถานการณ์มากขึ้น รวมถึงการทูตแบบปรองดองตั้งรับ เราไม่มีการกดดันประเทศต่าง ๆ ที่นิ่งเฉยต่อความสูญเสียของเรา ในสหประชาชาติก็คณะมนตรีความมั่นคงหรือในอาเซียนมากนัก

เราไม่เคยพูดถึงประเทศที่ทำให้กัมพูชาเข้มแข็ง จีน ญี่ปุ่น ฝรั่งเศส สหรัฐอเมริกา เราไม่ได้พูดถึงความสองมาตรฐานของมหาอำนาจ แต่กลับมองว่า เป็นเรื่องที่ตอบแทนกัน การทูตเชิงรับทำให้เราเสียเปรียบและไม่เห็นผลลัพธ์ที่จริงจัง

รายงาน : อุรชัย ศรแก้ว ผู้สื่อข่าวการเมือง ไทยพีบีเอส

อ่านข่าว : ไทยจะเสียทหารอีกกี่ขา ในศึกกัมพูชา-“เด็กเลี้ยงแกะ”

จ่อยุติบทบาท ศบ.ทก. "โฆษก" เผยให้ มท.-กองทัพเป็นกลไกหลัก

"แรงงาน" แห่กลับบ้านสะเทือนเศรษฐกิจ "กัมพูชา"