วิเคราะห์อนาคตของทุกพรรคการเมือง ในสถานการณ์ที่ต้อง “ยืนบนคมมีด” ก่อนการชิงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี กับ ไฟใต้ที่ยังไม่มอดดับ ท่ามกลางสภาวะไร้เสถียรภาพทางการเมือง ไทยพีบีเอส สนทนา กับ รศ.สามารถ ทองเฝือ นักวิชาการด้านรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี
ผู้สื่อข่าวถามว่า อะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้ประเทศไทย เดินมาถึงจุดเปลี่ยนทางการเมืองไม่เคยมีปรากฏการณ์เช่นนี้มาก่อน
รศ.สามารถกล่าวว่า คิดว่าสาเหตุสำคัญที่ทำให้บ้านเมืองเราเดินมาถึงจุดนี้ เพราะเสถียรภาพ และต้นทุนทางการเมืองของรัฐบาล พรรคเพื่อไทยไม่ควรปล่อยให้สถานการณ์ยืดเยื้อมาจนถึงจุดที่ศาลจะตัดสิน น.ส.แพทองธาร แต่เมื่อมาถึงจุดนี้แล้ว นายกรัฐมนตรีคนที่ 32 ก็จำเป็นต้องมี แต่ถึงมีก็จะอยู่แค่สถานะ “รัฐบาลเฉพาะการ” เพื่อเตรียมจัดการเลือกตั้งใหม่ การแก้ไขรัฐธรรมนูญ
อะไรคือเบื้องลึกในการตัดสินใจของพรรคประชาชน ที่เป็นตัวแปรสำคัญสำหรับการเลือกนายกรัฐมนตรี
รศ.สามารถกล่าวว่า ต้องติดตามว่า หลังการลงนามร่วมกันระหว่างพรรคประชาชนและพรรคภูมิใจไทย ที่จะอยู่แค่ 4 เดือน เพื่อเตรียมการเลือกตั้ง จะเป็นไปตามที่ตกลงกันไว้หรือไม่ หรือ จะหักหลังกันในที่สุด แต่โดยส่วนตัว ตนเชื่อว่าพรรคประชาชนจะยึดมั่นในสิ่งที่ตัวเองลงนามไว้
แต่การตัดสินใจนี้ ก็เป็นสิ่งที่พรรคประชาชนมีราคาที่ต้องจ่าย
รศ.สามารถกล่าวว่า แน่นอนว่าการตัดสินใจของพรรคประชาชน ส่งผลต่อคนสนับสนุน อย่างด้อมส้ม แต่คิดว่ พรรคประชาชนเองก็มีทางเลือกไม่มากนัก จะให้เลือกพรรคเพื่อไทยที่เคยบิดพลิ้ว เหมือนคนที่จะได้แต่งงานแล้วก็หนีงานแต่ง ก็คงไม่เลือก
ส่วนพรรคภูมิใจไทยที่ถูกพรรคเพื่อไทยเขี่ยออกมา ก็ต้องมาทำหน้าที่พรรคฝ่ายค้านร่วมกันอยู่ดี แต่สถานการณ์ตอนนี้ หวยไปออกที่ตัวแปรสำคัญ คือ พรรคการเมืองที่มีสมาชิกในสภามากที่สุด ที่จำเป็นต้องเลือกใครคนใดคนหนึ่ง เพื่อให้เกิดการเลือกตั้ง เพราะหากไม่เลือก มีความเป็นไปได้สูงที่ “มือที่สาม ที่มองไม่เห็น” เข้ามาแทรก
สถานการณ์นี้อาจทำให้เกิดปรากฏการณ์ “งูเห่าแตกรัง” ระลอกใหม่
รศ.สามารถกล่าวว่า คิดว่าเป็นไปได้สูง เพราะความอ่อนไหวและความผันผวนของสถานการณ์การเมือง โดยเฉพาะพรรคประชาชน แต่ก็อาจมองได้ว่า เป็นโอกาสที่ทำให้เห็นว่า สมาชิกคนใดไว้เนื้อเชื้อใจได้ หรือยืนหยัดเพื่อพรรคเดิมหรือไม่ ก่อนการเลือกตั้งใหม่ และอย่าลืมว่าพรรคประชาชนไม่เคยเป็นรัฐบาลมาก่อน ขณะที่พรรคอื่นเคยเป็นพรรคร่วมรัฐบาลมาแล้วทั้งหมด จึงมีแต้มต่อ
ปัจจัยท้าทาย ในช่วง เวลา 4 เดือน หากคุณอนุทินได้รับเลือกเป็นนายกรัฐมนตรีจะเป็นอย่างไร
รศ.สามารถกล่าวว่า ต้องยอมรับว่า คุณอนุทินรับเผือกร้อนมาเต็มๆ ช่วงเวลา 4 เดือนจึงเป็นระยะเวลาในการพิสูจน์ว่า จะสามารถปัดกวาดบ้านเมืองได้มากน้อง ในฐานะที่เป็นแค่รัฐบาลเฉพาะกาล
แต่หากถามผม ผมว่าคุณอนุทินมีความกล้าหารระดับหนึ่ง เพราะตอนนี้ประเทศมีปัญหามาก ทั้งปัญหาภาษีทรัมป์ ปัญหาชายแดนไทยกัมพูชา ปัญหาเศรษฐกิจ ไหนจะปัญหาภายในกันเองหากตั้งรัฐบาล ล้วนท้าทายจุดยืนในฐานะผู้นำของคุณอนุทิน
ทำไมคุณอนุทินกล้ายอมแลก แม้จะมีความเสี่ยง
รศ.สามารถกล่าวว่า เพราะคุณอนุทินเจ็บมามาก เขาโดนผลักออกจากรัฐบาลในยุคเพื่อไทย และเพื่อพิสูจน์ตัวเองว่า เราก็เป็นที่หนึ่งได้ เป็นผู้นำได้ มีพวกและอยู่ในเส้นทางการเมืองมานานแล้ว มันเป็นความท้าทายความกล้า ในฐานะของหัวหน้าพรรคการเมือง ว่าจะนำพานาวาลำนี้ไปแบบไหน 4 เดือน แม้สั้น หากทำดีเผลอๆ ก็อาจทำให้คะแนนเสียงตีตื้นขึ้นได้ ซึ่งประชาชนตอนนี้ ติดตามข่าวสารตลอด เขารู้ เขาเห็น เขาตัดสินใจเองได้
อนาคตพรรคเพื่อไทย หากมีการเลือกตั้งใหม่จะเป็นอย่างไร
รศ.สามารถกล่าวว่า ผมว่ามีความน่ากังวล และมีโอกาสที่คะแนนนิยมจะลด เพราะความถดถอยทั้งเรื่อง ชั้น 14 เรื่อง ม.112 เรื่องบทบาทของนายกรัฐมนตรีแพทองธาร ในการบริหารประเทศช่วงที่ผ่านมา ซึ่งตอนนี้ก็มีกระแสข่าว สมาชิกของพรรคบางคนก็เริ่มเป็นงูเห่าแล้ว ขณะที่ผู้นำทางจิตวิญญาณของพรรคเพื่อไทยเอง 2-3 วันมานี้ ก็ยังเงียบอยู่
พรรคประชาธิปัตย์และพรรคประชาชาติ ที่เคยยึดหัวเมืองทางใต้ อนาคตจะเป็นอย่างไร
รศ.สามารถกล่าวว่า ผมมองว่า อาจมีการถดถอยเช่นกัน พรรคประชาธิปัตย์ก็อาจมีการย้ายพรรคของ ส.ส. ส่วนพรรคประชาชาติ ก็ครองเสียงข้างมาในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ก็อาจจะหืดขึ้นคอ เหตุผลสำคัญเพราะคนเห็นพฤติกรรมทางการเมืองในช่วงที่ร่วมรัฐบาล เห็นจุดยืนทางการเมือง ว่าเข้าข้างพรรคเพื่อไทย และอาจเป็นโอกาสของพรรคอื่นที่มาปักธงในพื้นที่ภาคใต้ก็เป็นได้
ความยุ่งเหยิงทางการเมือง ขณะนี้ส่งผลอย่างไรต่อความรุนแรงในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ที่เกิดถี่ขึ้นช่วงนี้
รศ.สามารถกล่าวว่า ผมมองว่า ปัญหาใหญ่ คือ เรื่องความไม่สงบในสามจังหวัดชายแดนภาคภาคใต้ ไม่เคยถูกเสนอเป็นวาระแห่งชาติ ไม่เคยมีคณะกรรมการที่มาดูแลโดยเฉพาะ และมีความผันแปรตามภาวะทางการเมืองมาโดยตลอด แม้จะมีบางช่วงที่มีการพูดคุยกันสันติสุขกันระหว่างกลุ่มผู้คิดต่าง แต่ก็ลุ่มๆ ดอน ๆ
หลังจากนี้อีก 4 เดือน ปัญหาภาคใต้ แม้จะมีเหตุรุนแรงต่อเนื่อง แต่ก็คงเป็นเพียงแค่ไม้ประดับ อยู่ในลำดับล่างๆ เพราะการเมืองส่วนกลางไม่มั่นคง ไม่มีเสถียรภาพ
เหมือนคนไข้ หมอก็แค่จ่ายยาแก้ปวด ประคับประคองอาการ ทั้งที่ คนไข้คนนี้เป็นผู้ป่วยหนัก
เรียบเรียง : ติชิลา พุทธะสาระพันธุ์ หัวหน้าศูนย์ข่าวภาคใต้ ไทยพีบีเอส
อ่านข่าว : "ทักษิณ" โผล่จุดจอด MJETS พบข้อมูลเตรียมเดินทางพร้อมครอบครัว