วันที่ 27 พ.ย.2568 สมบัติ บุญงามอนงค์ ผู้อำนวยการมูลนิธิกระจกเงา ให้สัมภาษณ์ถึงแนวทางการฟื้นฟูน้ำท่วมภาคใต้ ในรายการพิเศษ มหาอุทกภัยภาคใต้ 2568 ทาง Thai PBS ว่า ขณะนี้มีทีมงานกำลังอยู่ในพื้นที่หาดใหญ่ จ.สงขลา โดยเป็นทีมที่มีประสบการณ์ตอบโต้เหตุการณ์ภัยพิบัติหลายครั้ง โดยเฉพาะเหตุการณ์น้ำท่วมที่แม่สายเมื่อปีที่แล้ว ปัจจุบันกำลังดำเนินการจัดตั้งศูนย์ประสานงานอาสาสมัคร และเตรียมการสำหรับงานฟื้นฟู
อาจจะต้องรอดูนิดหน่อย สถานการณ์ที่ภาคใต้รอบนี้ดูแปลก โดยเฉพาะเรื่องพฤติกรรมของฝน มันไว้ใจไม่ได้เลย อย่างไรก็ตาม ถือเป็นข่าวดีที่น้ำลดลงไปพอสมควรในบางพื้นที่ที่เรียกว่าแห้งแล้ว แม้จะยังมีแอ่งน้ำขังกระจายอยู่บ้าง แสดงว่าพื้นที่วิกฤตมีขนาดลดลง
เมื่อ “กลไกรัฐ” กับ “อาสาสมัคร” ทำงานขนานไปพร้อมกัน
ผอ.มูลนิธิกระจกเงา เน้นว่า การทำงานในฟื้นฟูจากภัยพิบัติต้องแยกระหว่างหน่วยช่วยเหลือภายใต้รัฐกับอาสาสมัครที่ดำเนินการเป็นอิสระ
รัฐไปสั่งพวกอาสาสมัครไม่ได้ เพราะอาสาสมัครมีเคสอยู่ในมือ ประชาชนแจ้งตรงไปที่มูลนิธิ แต่ละทีมจะอยู่ในจุดพื้นที่ต่างกัน มีความพร้อมและความเชี่ยวชาญแตกต่างกัน
เขายังอธิบายว่า อาสาสมัครจะประเมินความเสี่ยงด้วยตนเอง เช่น กำลังเรือพอต้านทานน้ำเชี่ยวได้หรือไม่ จากนั้นจะพยายามทำทุกวิธีให้ถึงจุดเป้าหมายเร็วที่สุด แต่ก็ยอมรับว่า ผู้ประสบภัยหลายคนโพสต์ขอความช่วยเหลือในทุกเพจ ทุกหน่วยงาน สร้างความซ้ำซ้อนและเสียทรัพยากร
มันเป็นเรื่องปกติมากที่จะแจ้งไป 10 หน่วยงาน 100 หน่วย เพราะแจ้งไปแล้วยังไม่มีการช่วยเหลือ บางคนส่งเป็นร้อยครั้ง ทั้งเพจสื่อ มูลนิธิต่าง ๆ
“War Room ภาคประชาชน” ทำงานแนวดิ่ง ไม่ใช่แนวนอน
ด้วยสภาพการณ์ดังกล่าว ผอ.มูลนิธิกระจกเงา จึงเสนอแนวคิด War Room ภาคประชาชน โดยรวบรวมประชาชนที่มีประสบการณ์เคยตอบโต้ภัยพิบัติมาก่อน มีทักษะ มีทรัพยากร มาทำงานร่วมกัน
แทนที่เราจะดูข่าวแนวนอนตามข่าวทุกเรื่องไปเรื่อย ๆ แล้วทำอะไรไม่ได้ เราตั้งทีมทำแนวดิ่งลงลึก จับประเด็นขึ้นมา แล้วแกะรายละเอียดว่าในแต่ละประเด็นมันต้องการอะไร
เรียกร้องผู้เชี่ยวชาญ-โดยเฉพาะผู้มีประสบการณ์
สมบัติ ยังประกาศเชิญชวนคนที่สนใจเข้าร่วม War Room ภาคประชาชน โดยเฉพาะ ผู้ที่เคยลุยน้ำมาก่อน ผู้ที่เคยจัดการภัยพิบัติกับน้ำมาก่อน NGO อดีตข้าราชการ นักบริหารจัดการ นักวิชาการ รวมถึงประชาชนที่ดื่มด่ำกับภัยพิบัติที่ผ่านมา
พวกนี้จะมองเห็น จะเข้าใจพฤติกรรมของภัย พอเห็นพฤติกรรมของภัยแล้ว เวลามองเข้าไปจะสแกนเจอ และเข้าใจว่าข้อจำกัดในเวลานั้นคืออะไร
วิธีการทำงาน “War Room ภาคประชาชน”
ผอ.มูลนิธิกระจกเงา อธิบายว่า การทำงานของ War Room ภาคประชาชน ซึ่ง Thai PBS, The Active, มูลนิธิกระจกเงา, เครือข่ายองค์กรวิชาการ และประชาสังคม “กู้วิกฤตน้ำท่วมภาคใต้” ร่วมกันเป็น “สารตั้งต้น” สร้างขบวนการคู่ขนานไปกับ War room ภาครัฐ เพื่อหนุนเสริม และอุดช่องว่างที่เกิดขึ้นในสถานการณ์น้ำท่วมภาคใต้ ที่เกิดขึ้นอยู่ในขณะนี้ โดยจะเกิดขึ้นที่ไทยพีบีเอสทุกวัน ในเวลา 13.00-17.00 น.
โดยจัดแบ่งกลุ่ม 10 ประเด็น ประกอบด้วย
- การสื่อสารสร้างสรรค์ในภาวะวิกฤต
- การจัดการรถจมน้ำ
- การจัดการอาหาร (food data center)
- การจัดระบบศูนย์พักพิงย่อย
- การจัดระบบของบริจาค
- การจัดการระบบอาสาสมัคร
- การดูแลจิตใจ
- การป้องกันโรคติดต่อ
- การจัดการผู้เสียชีวิต
- การจัดการขยะ
- การดูแลเด็ก ภัยจากน้ำ
สำหรับระบบการทำงาน : จะจับประเด็นขึ้นมา แต่ละประเด็นต้องมีทีม 3-5 คน แต่ละทีมรับภารกิจไปแล้วแคะประเด็นออกมาว่าเป็นเรื่องยังไง จัดทำรายงานความก้าวหน้าทุกวัน ถ้าถึงขั้นสามารถ implement ได้ ทีมนั้นจะต้องลงไปภาคใต้เพื่อจัดการต่อ
ผอ.มูลนิธิกระจกเงา บอกอีกว่า เหตุการณ์น้ำท่วมภาคใต้ครั้งนี้สะท้อนให้เห็นช่องว่างระหว่างขนาดปัญหากับประสิทธิภาพการตอบโต้ แต่ก็เป็นโอกาสให้ภาคประชาชนที่มีความรู้ความสามารถได้เข้ามามีส่วนร่วมอย่างเป็นระบบผ่าน War Room ภาคประชาชน
การทำงานแนวดิ่งลงลึกในแต่ละประเด็นจะช่วยให้เห็นรายละเอียดและช่องว่างที่แท้จริง ซึ่งจะนำไปสู่การแก้ปัญหาที่ตรงจุดและเป็นรูปธรรม
สำหรับผู้ที่สนใจเข้าร่วมหรือติดตามข้อมูลเพิ่มเติม สามารถติดตามข่าวสารได้ทางมูลนิธิกระจกเงาและ Thai PBS ซึ่งจะมีการประชุมและรายงานความก้าวหน้าอย่างต่อเนื่อง
อ่านข่าว : GISTDA เผยหาดใหญ่จมบาดาล 6 หมื่นไร่ AIS เจอ 3 แสนสัญญาณ "ติดค้าง" ในน้ำลึก
หาดใหญ่น้ำลด ชาวบ้านไร้ไฟฟ้า น้ำประปา - กู้ภัย ทหารเรือปรับแผนลงพื้นที่เขต 8
ช่วยเหลือ "ชาวมาเลเซีย" ติดค้างน้ำท่วมใต้ได้แล้วกว่า 4,000 คน