ปัจจุบันเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ได้รับการพัฒนาอย่างก้าวกระโดด หนึ่งในนั้นคือ AI ที่สามารถสร้างภาพเสมือนจริงขึ้นมาได้ แม้การพัฒนาทางเทคโนโลยีจะมีประโยชน์ในการอำนวยความสะดวกให้กับมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นความสามารถช่วยสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ ออกแบบ และพัฒนาอุตสาหกรรมต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ก็แฝงโทษด้วยเช่นเดียวกัน โดยเฉพาะหากถูกมิจฉาชีพนำไปใช้เป็นเครื่องมือในทางที่ผิด เช่น การสร้างภาพลวง หรือ ภาพปลอม (Deepfake) สำหรับหลอกลวงเหยื่อ

Thai PBS Verify จึงนำเอาประโยชน์และโทษของ AI มารวมไว้ในบทความนี้ เพื่อให้ประชาชนได้รู้วิธีการใช้ประโยชน์จาก AI ในด้านต่าง ๆ และรับมือกับการใช้ AI เป็นเครื่องมือหลอกลวงของมิจฉาชีพได้อย่างทันท่วงที

ประโยชน์ของ AI ในการสร้างภาพ

งานศิลปะและการออกแบบ
– AI สามารถช่วยสร้างสรรค์ภาพศิลปะ ดิจิทัลอาร์ต และการออกแบบกราฟิกได้อย่างรวดเร็ว

วงการบันเทิงและภาพยนตร์
– ใช้ในการสร้างฉาก วิชวลเอฟเฟกต์ และการตัดต่อภาพยนตร์

อุตสาหกรรมโฆษณาและการตลาด
– AI สามารถสร้างโฆษณาและภาพประกอบสินค้าได้โดยไม่ต้องใช้ช่างภาพหรือดีไซเนอร์จำนวนมาก

การศึกษาและการฝึกอบรม
– ใช้สร้างภาพประกอบในหนังสือเรียน สื่อการสอน และการจำลอง

การแพทย์และวิทยาศาสตร์
– ใช้ช่วยวิเคราะห์ภาพทางการแพทย์ เช่น สร้างภาพสแกนสมอง หรือวิเคราะห์เซลล์

โทษและความอันตรายของ AI

ในการสร้างภาพลวง การปลอมแปลงข่าวสาร (Fake News & Deepfake)
– AI สามารถสร้างภาพหรือวิดีโอปลอมที่ทำให้คนเชื่อว่าเป็นความจริง ซึ่งอาจถูกใช้เพื่อหลอกลวงหรือใส่ร้ายผู้อื่น

การละเมิดสิทธิส่วนบุคคล
– การใช้ AI สร้างภาพใบหน้าของบุคคลโดยไม่ได้รับอนุญาตอาจเป็นการละเมิดความเป็นส่วนตัว

การใช้ในอาชญากรรมและการฉ้อโกง
– อาจถูกนำไปใช้เพื่อปลอมแปลงเอกสาร หลอกลวงทางการเงิน หรือแอบอ้างตัวตนของบุคคลอื่น

ผลกระทบต่อความเชื่อมั่นในข้อมูลดิจิทัล
– เมื่อภาพที่สร้างขึ้นโดย AI มีความสมจริงมากขึ้น อาจทำให้ผู้คนยากที่จะเชื่อถือภาพและวิดีโอที่เผยแพร่บนอินเทอร์เน็ต

ปัญหาด้านลิขสิทธิ์และศิลปะ
– AI อาจสร้างภาพที่ละเมิดลิขสิทธิ์ของศิลปินหรือใช้ข้อมูลต้นแบบโดยไม่ได้รับอนุญาต

เครื่องมือในการสร้างภาพ AI

ปัจจุบันมีเครื่องมือหลายตัวที่สามารถใช้สร้างภาพจาก AI ฟรี ซึ่งแต่ละตัวมีคุณสมบัติและฟีเจอร์ที่แตกต่างกันไป

DALL·E 2 (โดย OpenAI) ใช้สร้างภาพจากคำบรรยาย (text-to-image) ใช้ฟรีในบางข้อจำกัด เช่น จำนวนเครดิตในการสร้างภาพที่จำกัด
Craiyon (เดิมชื่อ DALL·E Mini) เครื่องมือสร้างภาพจากคำบรรยายที่เปิดให้ใช้งานฟรีและง่าย
Deep Dream Generator สร้างภาพสไตล์ศิลปะจากรูปภาพที่คุณอัปโหลด หรือสามารถสร้างภาพจากข้อความได้
Artbreeder เครื่องมือที่เน้นการผสมผสานภาพต่าง ๆ โดยใช้ AI เพื่อสร้างภาพใหม่จากการปรับแต่งพารามิเตอร์
NightCafe Studio สร้างภาพจากข้อความและปรับแต่งได้หลายรูปแบบ ใช้งานได้ฟรีในบางจำนวนเครดิต
Runway ML ให้บริการเครื่องมือ AI หลายตัวรวมทั้งการสร้างภาพจากข้อความ โดยสามารถใช้งานฟรีในบางฟีเจอร์
StarryAI สร้างภาพจากข้อความที่คุณพิมพ์ โดยสามารถใช้งานได้ฟรีกับจำนวนเครดิตจำกัด
PaintsChainer ใช้ AI เพื่อเปลี่ยนภาพร่างให้เป็นภาพวาดที่มีสไตล์
This Person Does Not Exist สร้างภาพใบหน้าคนที่ไม่มีตัวตนจริง ๆ ด้วย AI (เหมาะสำหรับการสร้างภาพของคน)
Fotor AI Image Generator ใช้ AI ในการสร้างภาพจากข้อความ โดยมีฟีเจอร์พื้นฐานให้ใช้ฟรี

เครื่องมือเหล่านี้มีลักษณะเฉพาะที่ฟรีบ้าง และบางตัวอาจมีข้อจำกัดในการใช้ (เช่น จำนวนเครดิต หรือขนาดภาพ) แต่ก็สามารถใช้ได้ดีในการทดลองและสร้างภาพจาก AI

ประโยชน์หรือโทษของ AI ขึ้นอยู่กับผู้ใช้

อ.ดร.บัณฑูร พานแก้ว อาจารย์คณะวารสารศาสตร์และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ให้ความคิดเห็นถึงกรณีการนำภาพจาก AI มาใช้ในปัจจุบัน

อ.ดร.บัณฑูร ระบุว่า ในยุคที่เทคโนโลยีดิจิทัลเริ่มต้นขึ้นใหม่ ๆ คนก็จะเริ่มสามารถรีทัช ตัดต่อภาพ หรือ วิดีโอ และ AI ก็ถือเป็นเทคโนโลยีที่ต่อเนื่องมาจากยุคเริ่มต้นของการสร้างภาพเหล่านี้ ซึ่งประโยชน์ของ AI ถือว่ามีประโยชน์มาก แต่ในขณะเดียวกันก็มีโทษเช่นเดียวกัน โดยในส่วนของประโยชน์ของ AI ถือว่าสามารถช่วยเราในการสร้างภาพที่เราไม่สามารถถ่ายรูปได้ง่ายขึ้น หรือช่วยบางชิ้นงานที่ไม่มีโอกาสได้ถ่ายรูป เช่น ภาพของสัตว์ป่าบางชนิดที่หาได้ยากมาก การถ่ายรูปปกติทำไม่ได้ หรือ ไม่มีทักษะในการถ่ายรูป วาดรูป หรือทำอินโฟกราฟิก ที่ในอดีตอาจต้องใช้ระยะเวลานาน ดังนั้น AI จึงมามีบทบาทในการสร้างภาพเหล่านี้ เพื่อที่จะลดอุปสรรค์ต่าง ๆ ลง ซึ่งปัจจุบันถือว่ามีการใช้งานในทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นการศึกษา การโฆษณาประชาสัมพันธ์ ซึ่งถือว่ามีประโยชน์ทั้งหมด

แต่ปัญหาของการใช้ AI ยังเป็นเรื่องของเจตนา เพราะคนที่มีเจตนาในเชิงลบ ก็สามารถสร้างภาพเหล่านี้มาเพื่อวัตถุประสงค์อะไรบางอย่างของตนเองได้ด้วยเช่นเดียวกัน ซึ่งกรณีของการสร้างภาพที่แม้จะเพื่อความสนุกสนาน แต่เมื่อภาพดังกล่าวถูกปล่อยออกสู่สาธารณะ ก็สามารถสร้างความเข้าใจผิด และก่อให้เกิดสิ่งที่เรียกว่าการบิดเบือนข้อเท็จจริงตามมาได้

ข้อสังเกตว่าภาพไหนจริงหรือสร้างจาก AI

อย่างไรก็ตามภาพที่เกิดขึ้นจากการสร้างของ AI ก็ถือว่ายังสามารถจับผิด หรือสังเกตความผิดปกติได้ง่าย ๆ โดยดูได้จาก

1. ภาพเหล่านี้มีโอกาสเกิดขึ้นจริงหรือไม่ รูป AI เพราะภาพจาก AI ที่เราเห็นโดยส่วนใหญ่นั้น รูปแบบในพิกเซลอาจจะไม่เหมือนกับภาพถ่ายจริง โดยดูได้จากลักษณะทางทัศนมิติของภาพ ลักษณะของแสงเงาในภาพ

2. สังเกตรายละเอียดเล็ก ๆ เช่น ตัวอักษร ทัศนมิติของเลนส์ของภาพที่ไม่สอดคล้องกันของฉากหน้าหรือฉากหลัง และดูที่มาของภาพ หรือ EXIF DATA ว่ามาจากที่ใด หรือใช้เครื่องมือตรวจสอบภาพถ่ายย้อนกลับ และสังเกตลายน้ำของผู้ให้บริการ AI ติดมาด้วยหรือไม่

3. สังเกตว่าภาพที่ถูกแชร์นั้นมีมุมเดียวหรือไม่ เพราะเมื่อเกิดเหตุการณ์สำคัญ ก็มักจะมีภาพจากผู้คนในหลายมุมมอง แต่ในขณะที่ AI มักทำได้แค่มุมมองเดียว หรือมีเพียงไม่กี่รูป และหากมีเหตุการณ์ที่ถูกทำซ้ำ ๆ ให้สังเกตได้เลยว่าภาพเหล่านี้สร้างขึ้นจาก AI

4. ใช้เครื่องมือวิเคราะห์ภาพ โดยปัจจุบันมีเว็บไซต์และโปรแกรมที่สามารถช่วยตรวจสอบภาพที่สร้างด้วย AI ได้ เช่น AI-generated image detectors

AI สร้างภาพมีทั้งประโยชน์และโทษ การนำไปใช้ในทางที่สร้างสรรค์สามารถช่วยพัฒนาหลายอุตสาหกรรม แต่หากใช้ในทางที่ผิดอาจก่อให้เกิดปัญหาทางสังคมและกฎหมาย การตระหนักรู้และสามารถแยกแยะภาพที่ถูกสร้างโดย AI เป็นสิ่งสำคัญ เพื่อป้องกันการถูกหลอกลวงและรักษาความน่าเชื่อถือของข้อมูลในโลกดิจิทัล

อ่านตัวอย่าง AI Fake News & Deepfake ที่ Thai PBS Verify เคยนำเสนอได้ที่นี่

ตรวจสอบพบ : คลิปปลอม "ช้าง" ตามทวงหูจาก "ไฮยีนา" https://www.thaipbs.or.th/now/content/1975

ตรวจสอบพบ : คลิป "AI Deepfake" อ้างหมอชื่อดังถูกวางระเบิด https://www.thaipbs.or.th/now/content/2000

ตรวจสอบแล้ว : ภาพปลอมอ้างปลาหมึกยักษ์เกยหาดที่อินโดฯ https://www.thaipbs.or.th/now/content/2065

ภาพจาก #AI ถูกแชร์ว่าเป็นสถานที่จริงของซีรีส์ #สควิดเกม https://www.thaipbs.or.th/now/content/2211

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

จับผิดภาพ AI อย่างไร ? เรียนรู้ "ประโยชน์-โทษ" เสริมทักษะใหม่ในยุคดิจิทัล