บริษัทพลังงานในสหรัฐฯ กำลังเริ่มต้นโครงการก่อสร้างโรงไฟฟ้าพลังงานทดแทนขนาดใหญ่ใกล้กับภูเขา Cerro Paranal สถานที่ตั้งหอดูดาวทางดาราศาสตร์ ซึ่งจากรายงานล่าสุดของ ESO ได้ประเมินว่าหากโรงไฟฟ้าแห่งนี้ก่อสร้างเสร็จมันจะทำลายสภาพแวดล้อมสำหรับการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ที่ยอดเยี่ยมที่สุดในโลกไปตลอดกาลแบบไม่มีทางหวนกลับ
โครงการ Integrated Energy Infrastructure Project for the Generation of Hydrogen and Green Ammonia (INNA) เป็นโครงการผลิตไฮโดรเจนและแอมโมเนียสีเขียวโดยบริษัท AES Andes ซึ่งเป็นบริษัทในเครือของ AES Corporation จากประเทศสหรัฐอเมริกา มีแผนจะใช้พื้นที่กว่า 3,000 เฮกตาร์ หรือราว ๆ 18,880 ไร่ในเขตทะเลทรายอาตากามา ทางตอนเหนือของประเทศชิลี เพื่อก่อสร้างโรงงานผลิตพลังงานหมุนเวียน ฟาร์มพลังงานแสงอาทิตย์และลม ระบบกักเก็บพลังงาน โรงกลั่นน้ำทะเล และท่าเรืออุตสาหกรรม ซึ่งโครงการนี้ได้รับการอนุมัติโดยรัฐบาลของชิลีแล้ว
ภาพถ่ายบรรยากาศโดยรอบของกล้องโทรทรรศน์ Very Large Telescope ของ ESO ที่อยู่ในทะเลทรายอาตากามา
สำหรับโครงการ INNA นี้ตั้งอยู่ใกล้กับภูเขาเซร์โรปารานัล (Cerro Paranal) ที่ตั้งของหอดูดาวศักยภาพสูงของหอดูดาวขั้วฟ้าใต้ของยุโรป (European South Observatory หรือ ESO) ซึ่งบรรดานักดาราศาสตร์ของ ESO กังวลเป็นอย่างมากเกี่ยวกับการก่อสร้างและการดำเนินการของโครงการนี้ว่าจะส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมในการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ที่ดีที่สุดในโลก
พื้นที่ภูเขาเซร์โรปารานัลในทะเลทรายอาตากามา เป็นพื้นที่ในการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ที่ยอดเยี่ยมที่สุดในโลก เนื่องจากทะเลทรายแห่งนี้ตั้งตามแนวเทือกเขาแอนดีส ซึ่งมีสมญานามว่าเป็นหนึ่งในทะเลทรายที่แห้งแล้งที่สุดในโลก อีกทั้งภูเขาลูกนี้ยังมีความสูงกว่า 2,600 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล และแทบไม่มีพายุพัดผ่าน ทำให้มันเป็นหนึ่งในตำแหน่งที่มีวันฟ้าเปิดมากที่สุดในโลก เหมาะแก่การตั้งหอดูดาวสำหรับการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์อย่างยิ่ง
หลังจากทราบถึงการก่อสร้าง ทาง ESO แสดงออกถึงความกังวลเกี่ยวกับการรบกวนทางแสงและมลพิษที่จะมารบกวนการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ ซึ่งทางบริษัท AES Andes เองก็ออกมาอ้างว่าการดำเนินการก่อสร้างจนถึงการดำเนินการของโรงงานแห่งนี้จะดำเนินการอย่างมีความรับผิดชอบและไม่ก่อให้เกิดการรบกวนกับสภาพแวดล้อมในการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ของหอดูดาวของ ESO อย่างแน่นอน
ภาพถ่ายทางอากาศของ Very Large Telescope จากยอดเขา Paranal ซึ่งเป็นบริเวณที่ใกล้กับการก่อสร้างโรงไฟฟ้า ภาพจาก ESO
เมื่อเร็ว ๆ นี้ทาง ESO ได้รายงานผลการศึกษาด้านมลภาวะระดับแสงเหนือกล้องโทรทรรศน์ Very Large Telescope (VLT) ที่อยู่ห่างจากโครงการประมาณ 11 กิโลเมตร ในช่วงการก่อสร้างจนถึงภายหลังการก่อสร้างของโครงการ INNA ว่ามลภาวะทางแสงนั้นจะเพิ่มขึ้นอย่างน้อยร้อยละ 35 และจะเพิ่มขึ้นมากถึงร้อยละ 55 เหนือพื้นที่ของหอดูดาว Cherenkov Telescope Array South (CTAO-South) ซึ่งอยู่ห่างออกไปเพียง 5 กิโลเมตร
นอกจากนี้ ยังมีความเสี่ยงที่จะเกิดความปั่นป่วนในชั้นบรรยากาศ (Turbulence) อันเกิดจากกังหันลมของโครงการ ส่งผลให้สภาพการมองเห็นทางดาราศาสตร์ (Seeing Conditions) ซึ่งเป็นจุดเด่นของหอดูดาวตามแนวเทือกเขาลดลงถึงร้อยละ 40 อีกทั้งยังมีความเสี่ยงจากแรงสั่นสะเทือนระดับจุลภาค (Micro-Seismic Vibration) ที่อาจกระทบต่อกล้องโทรทรรศน์ VLT Interferometer และ Extremely Large Telescope ซึ่งต้องอาศัยความเสถียรระดับสูงมากในการทำงาน
ESO ยังระบุว่า ระหว่างขั้นตอนการก่อสร้าง มีความเป็นไปได้สูงที่จะเกิดปัญหาฝุ่นจากดินและวัสดุก่อสร้างที่อาจตกค้างและสะสมบนกระจกของกล้องโทรทรรศน์ อันเป็นปัจจัยที่ลดทอนความสามารถในการสังเกตการณ์อย่างมีนัยสำคัญ
ดร. อิซิอาร์ เด เกรกอริโอ-มอนซัลโบ (Itziar de Gregorio-Monsalvo) ตัวแทนของ ESO ในประเทศชิลี กล่าวย้ำว่า “โครงการ INNA ในสถานที่ตั้งปัจจุบันไม่เพียงขัดขวางงานวิจัยทางดาราศาสตร์ระดับแนวหน้า แต่ยังเป็นการทำลายทรัพยากรร่วมของมนุษยชาติที่ไม่สามารถทดแทนได้” พร้อมเรียกร้องให้มีการพิจารณาย้ายที่ตั้งของโครงการไปยังพื้นที่ที่อยู่ห่างจากหอดูดาวในระดับที่เหมาะสม
ทางด้านศาสตราจารย์เซเวียร์ บาร์คอนส์ (Xavier Barcons) ผู้อำนวยการใหญ่ของ ESO กล่าวว่า “ESO และประเทศสมาชิกสนับสนุนการพัฒนาโครงการพลังงานสะอาดอย่างเต็มที่ แต่ขอเน้นย้ำว่าประเทศชิลีไม่ควรถูกบังคับให้เลือกระหว่างการเป็นศูนย์กลางของดาราศาสตร์ระดับโลกกับการพัฒนาพลังงานหมุนเวียน ทั้งสองเป้าหมายสามารถอยู่ร่วมกันได้ หากมีการวางแผนพื้นที่อย่างเหมาะสม”
คาดว่ารายงานการวิเคราะห์ฉบับสมบูรณ์จะถูกส่งต่อไปยังหน่วยงานด้านสิ่งแวดล้อมของรัฐบาลชิลีในเดือนนี้ เพื่อประกอบการพิจารณาภายใต้กระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชน (Citizen Participation Process) ซึ่งเปิดโอกาสให้สาธารณชนแสดงความเห็นก่อนการตัดสินใจของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต่อไป
เรียบเรียงโดย จิรสิน อัศวกุล
พิสูจน์อักษร ศุภกิจ พัฒนพิฑูรย์
อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS
ที่มาข้อมูล : ESO
“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech
