ทาสแมวเคยสงสัยไหมว่า “แมว” ของเรา จะสามารถแยกแยะเราออกจากกลุ่มที่อยู่กันหลายคนได้หรือไม่ ? งานวิจัยใหม่แสดงให้เห็นว่าแมวอาจจะทำได้ แต่อาจไม่ใช่ในรูปแบบที่เราคาดหวังกัน ทั้งนี้ การวิจัยก่อนหน้าพบว่าแมวเพียง 54% เท่านั้น ที่สามารถจดจำมนุษย์ได้จากใบหน้าเพียงอย่างเดียว แล้วแมวของเรา รู้ได้อย่างไรว่าเป็นเรา ?

ศึกษาการ “ดมกลิ่น” ของแมว

งานวิจัยโดย Julia Henning นักศึกษาปริญญาเอกสาขาพฤติกรรมแมว คณะสัตววิทยาและสัตวแพทย์มหาวิทยาลัย Adelaide ซึ่งเผยแพร่ในวารสาร PLOS One เปิดผลการศึกษาว่า แมวสามารถจดจำเราได้จากกลิ่นของเรา ความสำเร็จนี้ยังไม่เคยได้รับการศึกษามาก่อน และอาจเผยให้เห็นความสัมพันธ์ที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้นระหว่างแมวกับมนุษย์

“แมว” มักถูกมองในแง่ลบว่าเป็นสัตว์ที่ไม่สนใจใครหรือไม่สนใจทาสแมวรอบข้าง แต่จากการศึกษาที่เพิ่มมากขึ้นพบว่าความจริงกลับตรงกันข้าม ตอนนี้การศึกษานี้ทำให้รู้ว่าแมวเรียนรู้ “ชื่อ” ที่เราตั้งให้ได้ เนื่องจากเป็นหนึ่งในรูปแบบที่ทาสแมวสร้างขึ้นเพื่อต้องการสื่อสาร (เรียก) แมว นอกจากนี้ แมวยังสามารถระบุตัวตนของบุคคลนั้น ๆ ได้ด้วย “กลิ่น” ซึ่งเป็นสิ่งที่แมวใช้ระบุกลุ่มสังคมที่ใกล้ชิดกับแมวด้วย

การศึกษาโดย Yutaro Miyairi และทีมวิจัยจาก Tokyo University of Agriculture ได้ตรวจสอบความสามารถของแมว 30 ตัว ในการแยกแยะระหว่างผู้ดูแลของมันกับบุคคลที่ไม่รู้จักโดยใช้กลิ่นเพียงอย่างเดียว

แมวที่เข้าร่วมการศึกษาจะได้รับหลอดพลาสติกที่มีตัวอย่างสำลีจากใต้รักแร้ หลังหู และระหว่างนิ้วเท้าของผู้ดูแลแมวหรือของมนุษย์ที่แมวไม่เคยพบมาก่อน โดยแมวจะได้รับหลอดพลาสติกเปล่าด้วย

ผลลัพธ์เป็นอย่างไร ?

แมวที่เข้าร่วมการศึกษา ใช้เวลาดมกลิ่นของคนที่ไม่รู้จักนานกว่ากลิ่นของผู้ดูแลหรือหลอดทดลองที่ว่างเปล่า ซึ่งการใช้เวลาดมกลิ่นที่สั้นลง แสดงให้เห็นว่าเมื่อแมวได้กลิ่นของผู้ดูแล พวกมันจะจำได้อย่างรวดเร็วและเดินต่อไป แต่เมื่อแมวได้กลิ่นสำลีจากคนที่ไม่รู้จัก แมวจะดมกลิ่นนานขึ้น โดยใช้ประสาทรับกลิ่นที่เหนือกว่าเพื่อรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับกลิ่นนั้น

รูปแบบที่คล้ายกันนี้เคยถูกสังเกตเห็นมาก่อนหน้านี้ โดยลูกแมวจะดมกลิ่นแมวตัวเมียที่ไม่รู้จักนานกว่ากลิ่นของแม่ตัวเอง และแมวโตก็จะดมกลิ่นอุจจาระของแมวที่ไม่คุ้นเคยนานกว่าแมวที่อยู่ในกลุ่มสังคมของพวกมัน

ผลการศึกษาวิจัยครั้งใหม่นี้อาจบ่งชี้ว่าเราเองก็อยู่ในกลุ่มสังคมของแมวด้วยเช่นกัน

“สมองและจมูก” อธิบายการดมกลิ่มของแมว

การศึกษายังพบอีกว่า แมวมีแนวโน้มที่จะ “ดมกลิ่นที่คุ้นเคย” ด้วย “รูจมูกซ้าย” ในขณะที่ “กลิ่นที่ไม่รู้จัก” มักจะดมด้วย “รูจมูกขวา” แต่เมื่อแมวคุ้นเคยกับกลิ่นหลังจากดมไประยะหนึ่ง พวกมันก็จะเปลี่ยนรูจมูกจากรูจมูกขวาเป็นรูจมูกซ้าย

แม้ว่าการค้นพบนี้อาจฟังดูแปลก แต่ก็เป็นรูปแบบที่สังเกตได้ในสุนัข เช่นกัน โดยการวิจัยปัจจุบันแสดงให้เห็นว่าการชอบใช้รูจมูกแบบนี้ อาจบ่งบอกว่าแมวประมวลผลและจำแนกข้อมูลใหม่โดยใช้ซีกขวาของสมอง ในขณะที่ซีกซ้ายจะเข้ามาควบคุมเมื่อมีการตอบสนองตามปกติ

ทำไม ? ต้อง “กลิ่น”

แมวอาศัยกลิ่นเพื่อรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับโลกที่อยู่รอบตัวและเพื่อการสื่อสาร การแลกเปลี่ยนกลิ่น (โดยการถูแก้มและทำความสะอาดกัน) เป็นวิธีการจดจำแมวที่อยู่ในวงสังคมเดียวกัน รักษาความสามัคคีในกลุ่ม และระบุแมวหรือสัตว์อื่นที่ไม่คุ้นเคยที่อาจเป็นภัยคุกคามหรือสิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง

กลิ่นที่คุ้นเคยยังสามารถสร้างความอบอุ่นให้กับแมว ลดความเครียด-ความวิตกกังวล และสร้างความรู้สึกปลอดภัยภายในสภาพแวดล้อมของพวกมันได้ด้วย

ลองสังเกต เวลาเราไปที่อื่นหลายวันแล้วกลับมาบ้าน แล้วแมวห่างเหินและทำตัวราวกับเราไม่เคยเลี้ยงมันมา นั่นอาจเป็นเพราะเรามีกลิ่นตัวเหมือนคนแปลกหน้า ดังนั้น ลองอาบน้ำโดยใช้ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในบ้านและสวมเสื้อผ้าที่ใช้ในบ้านตามปกติ กลิ่นที่คุ้นเคยจะช่วยให้ทาสแมวและแมวกลับมาอยู่ในบรรยากาศเดิม ๆ ได้เร็วขึ้น

ส่งท้าย โปรดจำไว้ว่า หากแมวของเราใช้เวลาดมกลิ่นของคนอื่นมากเกินไป นั่นไม่ใช่เพราะแมวชอบคนอื่น แต่เป็นเพราะแมวของเราอาจรู้สึกคุ้นเคยกับกลิ่นนั้นหรือชอบกลิ่นคนนั้นก็เป็นได้ ทั้งนี้เราไม่ต้องพยายามเปลี่ยนกลิ่นใหม่ให้แมวสนใจ เพราะกลิ่นเก่าของเราอาจมีประโยชน์มากกว่า เนื่องจากช่วยให้แมวรู้ว่านี่เป็นกลิ่นของเรา คนที่รักมัน มันอยู่ด้วยแล้วจะปลอดภัย สบายใจได้นะจ๊ะแมวจ๋า

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

แหล่งข้อมูลอ้างอิง : theconversation

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

ดมกลิ่นไม่ใช่จำหน้า! วิธี “แมว” จดจำตัวตน “ทาสแมว”