ชื่อ “หวยเกษียณ” กลับมาอยู่ในความสนใจของสังคมไทยอีกครั้ง หลังร่าง พ.ร.บ.กองทุนการออมแห่งชาติ สลาก กอช. ผ่านมติเห็นชอบ (วาระ 3) ในที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎร และเตรียมออกเป็นกฎหมายในอนาคตอันใกล้

Thai PBS ชวนทำความเข้าใจ กลไก “หวยเกษียณ” ที่ว่ากันว่า เป็นนวัตกรรมช่วยให้ประชาชนมีเงินออมมากขึ้น มีนัยยะสำคัญที่ควรรู้อย่างไร

รู้จัก กองทุนการออมแห่งชาติ ที่มาของ “หวยเกษียณ”

กองทุนการออมแห่งชาติ หรือ กอช. คือ เป็นกองทุนการออมภาคสมัครใจ ที่รัฐจัดให้กับแรงงานนอกระบบ ที่ไม่มีสวัสดิการอื่นใดรองรับ โดยมีเป้าหมายสำคัญในการลดความเหลื่อมล้ำในสังคม สร้างหลักประกันที่มั่นคงในชีวิตของประชากร และสร้างความมั่นคงของผู้สูงอายุให้มีรายได้ที่พอเพียงจนถึงวัยเกษียณ

ทั้งนี้กองทุนการออมแห่งชาติ เปิดให้ผู้มีสัญชาติไทย อายุตั้งแต่ 15 – 60 ปี ที่มีคุณสมบัติ อาทิ

ไม่เป็นผู้ประกันตนตามกฎหมายประกันสังคม
ไม่เป็นข้าราชการ หรือสมาชิก กบข.
ไม่เป็นสมาชิกกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ
มีอาชีพอิสระ ไม่มีนายจ้าง หรือ ไม่มีอาชีพ

โดยสามารถส่งออมขั้นต่ำ 50 บาทต่อครั้ง และออมไปจนถึงอายุ 60 ปี นอกเหนือจากโครงการเงินออมตามปกติ กองทุนการออมแห่งชาติยังมีส่วนผลักดันให้เกิดโครงการที่เรียกว่า “หวยเกษียณ” อีกหนึ่งกลไกที่คาดว่าจะทำใหคนไทยได้ออมเงินอีกหนึ่งทาง

“หวยเกษียณ” คืออะไร ?

หวยเกษียณ คือ นวัตกรรมเชิงนโยบาย ที่รวมเอาลักษณะการชอบลุ้นโชคของคนไทย มาเป็นแรงจูงใจในการเก็บออม กลไกของหวยเกษียณคือ สามารถถอนเงินที่ซื้อสลากทั้งหมดออกมาได้ตอนเกษียณ ถือเป็นการสร้างการออมมิติใหม่ให้กับประชาชน

คอนเซปต์ที่เข้าใจโดยง่ายของหวยเกษียณ คือ “หวยที่เงินไม่หาย” ลักษณะเป็นหวยที่ทุกบาทกลายเป็นเงินออม เนื่องจากหากไม่ถูกผลรางวัล เงินที่ซื้อสลากเหล่านั้น จะนำไปสมทบเป็นเงินออม

ทั้งนี้ กฎ กติกา ของหวยเกษียณ เป็นดังนี้

ประชาชนสามารถซื้อหวยเกษียณได้ตั้งแต่อายุ 15 ปีขึ้นไป
ซื้อหวยเกษียณได้ไม่เกิน 3,000 บาทต่อดือน
ซื้อสลากได้ทุกวัน
รางวัลจะออกทุกวันศุกร์ เวลา 17.00 น.
ผู้ถูกรางวัลจะได้เงินรางวัลทันทีผ่านพร้อมเพย์ โดยเงินค่าซื้อสลากทั้งหมด จะยังถูกเก็บเป็นเงินออม แม้ว่าจะถูกรางวัลหรือไม่ก็ตาม
เมื่อผู้ออมเงินอายุครบ 60 ปี จะคืนเงินทั้งหมดทุกบาทที่ซื้อสลากมาทั้งชีวิต โดยบวกกับผลตอบแทนการลงทุนให้กับผู้ออมด้วย
สำหรับผู้ออมที่มีอายุเกิน 60 ปี สามารถซื้อหวยเกษียณได้เช่นกัน แต่หลักการคือ ต้องออมไว้ 5 ปี ถึงจะสามารถได้รับเงินออมคืน โดยนับการออมตั้งแต่วันที่ซื้อครั้งแรก เช่น ซื้อหวยเกษียณตอนอายุ 63 ปี เงินที่ซื้อทั้งหมดจะได้รับคืนตอนอายุ 68 ปี
กรณีเสียชีวิต เงินทั้งหมดจะตกอยู่กับทายาท หรือบุคคลที่ระบุไว้ตอนสมัครเขากองทุน กอช.

“หวยเกษียณ” หลักการเพิ่มเติมที่ควรรู้

หลังการประชุมวาระที่ 3 สภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ 23 ก.ค.68 โครงการหวยเกษียณได้มีการกำหนดหลักเกณฑ์เพิ่มเติม ก่อนที่จะประกาศเป็นกฎหมายใหม่ต่อไป โดยมีข้อแก้ไขเพิ่มเติม คือ

เปิดโอกาสให้มีการถอนเงินก่อนอายุ 60 ปี โดยอาจจะมีการขีดเส้นระดับของเงินฝาก ที่สามารถถอนออกมาได้ในอนาคต เพื่อประโยชน์สูงสุดของโครงการ
เปิดโอกาสให้ผู้ทุพพลภาพ สามารถถอนเงินได้ก่อนอายุ 60 ปี เป็นจำนวน 3 ครั้ง จากเดิม 1 ครั้ง

นอกจากนี้ ตามกฎหมาย พ.ร.บ.กองทุนการออมแห่งชาติ ฉบับใหม่ ได้กำหนดให้ต้องคุ้มครองเงินต้นของผู้ซื้อหวยเกษียณ โดยในระยะแรก กองทุนการออมแห่งชาติ หรือ กอช. จะนำเงินออมหวยเกษียณไปลงทุนในสินทรัพย์ความเสี่ยงต่ำอย่างตราสารหนี้ (Bond)

และหลังจากนั้นค่อยวางแผนอีกครั้งว่าจะลงทุนสินทรัพย์ประเภทใดเพิ่ม เพราะต้องทยอยสะสมเงินออม ซึ่งจะมีเงินออมโอนเข้ามา 250 ล้านบาทต่อสัปดาห์ รวมทั้งปีประมาณกว่า 12,000 ล้านบาท

“หวยเกษียณ” ตัวเลขน่ารู้

จากการเปิดรับสมัครกองทุนการออมแห่งชาติ (กอช.) ตลอด 10 ปีที่ผ่านมา ปัจจุบันมีสมาชิกราว 2.7 ล้านคน โดยมีเงินสะสมอยู่ราว 1.4 หมื่นล้านบาท ทั้งนี้การมาซึ่ง “สลากกอช.” หรือ หวยเกษียณ กองทุนมีความคาดหวังจะช่วยส่งเสริมวินัยการออมให้ประชาชนในประเทศ โดยภายใน 10 ปี จะมีตัวเลขการออมเงินราว 1.3 แสนล้านบาท

ขณะที่งบประมาณที่ใช้เป็นรางวัลสลาก กอช. อยู่ที่ปีละ 780 ล้านบาท แต่ทุก 1 ล้านบาท จะสามารถระดมเงินออมได้ 16 ล้านบาท โดยจำหน่ายหวยกษียณงวดละ 5 ล้านฉบับ ในราคาฉบับ ละ 50 บาท กำหนดให้ซื้อได้ไม่เกิน 3,000 บาท หรือ 60 ใบต่อคนต่อเดือน

รางวัลที่ 1 ขอหวยเกษียณมีจำนวน 5 รางวัล รางวัลละ 1,000,000 บาท รางวัลที่ 2 จำนวน 10,000 รางวัล รางวัลละ 1,000 บาท หากถูกรางวัลจะโอนเข้าพร้อมเพย์ที่ผูกกับเลขบัตรประชาชนภายในเวลา 20.00 น. ของวันที่ออกรางวัล หรือเร็วสุดภายใน 1 ชั่วโมง

ที่ผ่านมา ศูนย์สำรวจความคิดเห็น “นิด้าโพล” ของสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) เคยเปิดผลการสำรวจของประชาชน เรื่องหวยเกษียณ เมื่อช่วงเดือนกรกฎาคม 2567 พบว่า

30.99% ไม่เห็นด้วย เนื่องจากเป็นการมอมเมาให้ประชาชนเสพติดการพนัน หวยเกษียณไม่ครอบคลุมทุกกลุ่มอาชีพ
26.34% เห็นด้วยมาก เพราะเป็นทางเลือกการออมที่น่าสนใจ เป็นการออมเพื่อลุ้นรางวัล และเป็นเงินออมไว้ใช้ในอนาคตได้
25.80% ค่อนข้างเห็นด้วย ถือเป็นแรงจูงใจในการเก็บออมให้แก่ประชาชน สามารถซื้อหวยแบบออนไลน์ได้ทำให้สะดวก
16.87% ไม่ค่อยเห็นด้วย เพราะ ระยะเวลาที่จะสามารถถอนเงินคืนได้ยาวนานเกินไป มีจำนวนรางวัลไม่มาก และเงินรางวัลน้อย

หวยเกษียณเป็นนวัตกรรมหนึ่งที่มุ่งหวังให้คนไทยออมเงินเพื่ออนาคต ทว่ายังมีอีกหลากหลายวิธีการในการออมเงิน ซึ่งท้ายที่สุด ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบใด ๆ จุดเริ่มต้นอยู่ที่ “ความคิด” ของเราเอง หากรู้จักสร้างวินัยในการออม ชีวิตที่มั่นคงทางการเงินจะเกิดขึ้นในเร็ววัน

อ้างอิง

กองทุนการออมแห่งชาติ / www.nsf.or.th
จะออมเงิน... ต้องซื้อหวยเกษียณ / NIDA Poll

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

“หวยเกษียณ” นวัตกรรม (ช่วย) คนไทยให้มีเงินออม