นักวิจัยพัฒนาหุ่นยนต์แมงกะพรุน ที่สามารถเคลื่อนไหวเลียนแบบได้เหมือนแมงกะพรุนจริง มีน้ำหนักเบา ใช้พลังงานต่ำ สามารถช่วยเก็บข้อมูลทางทะเลโดยไม่ส่งผลกระทบกับสิ่งมีชีวิตใต้ทะเล

ทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัย Northwestern Polytechnical University (NWPU) ประเทศจีน เปิดตัวหุ่นยนต์ทรงแมงกะพรุนที่สามารถว่ายน้ำเลียนแบบการเคลื่อนไหวได้อย่างเป็นธรรมชาติ เพื่อใช้ในการสำรวจระบบนิเวศทางทะเลโดยไม่รบกวนสัตว์น้ำ แม้จะว่ายเข้าใกล้พื้นที่เปราะบาง เช่น แนวปะการังหรือเขตอนุรักษ์ หุ่นยนต์ถูกออกแบบให้โปร่งใส น้ำหนักเบา และใช้พลังงานต่ำ ทำให้เคลื่อนไหวได้เป็นเวลานาน เหมาะสำหรับงานวิจัยในพื้นที่ที่มนุษย์และอุปกรณ์ขนาดใหญ่เข้าถึงได้ยาก

หุ่นยนต์รูปทรงแมงกะพรุนนี้ใช้หลักการ "Biomimicry" หรือการเลียนแบบธรรมชาติ ด้วยการลอกเลียนการเคลื่อนไหวของแมงกะพรุน โดยไม่ทำให้เกิดกระแสน้ำรบกวนเหมือนเครื่องยนต์ใบพัดทั่วไป จึงไม่ทำให้สัตว์น้ำเกิดความเครียดและไม่ฟุ้งตะกอนใต้ทะเลที่อาจรบกวนพื้นที่อาศัยของสิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก โครงสร้างที่โปร่งใสช่วยลดการมองเห็น ทำให้สามารถเข้าใกล้สัตว์ทะเลหรือแนวปะการังเพื่อเก็บข้อมูลได้ละเอียดขึ้น

การใช้พลังงานต่ำทำให้หุ่นยนต์สามารถทำงานได้หลายชั่วโมงต่อการชาร์จหนึ่งครั้ง ช่วยให้นักวิจัยติดตั้งเซนเซอร์ได้หลากหลาย เช่น อุณหภูมิน้ำ ความเค็ม ปริมาณออกซิเจน แสง หรือกล้องความละเอียดสูง โดยยังคงการเคลื่อนไหวที่เสถียร การรวบรวมข้อมูลในลักษณะนี้เป็นประโยชน์ต่อการติดตามสุขภาพของระบบนิเวศ เช่น การฟื้นตัวของแนวปะการังหลังการฟอกขาว การเฝ้าดูพฤติกรรมสัตว์ทะเล หรือการตรวจสอบคุณภาพน้ำในพื้นที่เสี่ยงต่อมลภาวะ โดยไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องมือที่เสียงดังหรือมีขนาดใหญ่จนรบกวนธรรมชาติ

เทคโนโลยีหุ่นยนต์แบบแมงกะพรุนยังช่วยให้การสำรวจใต้ทะเลปลอดภัยขึ้น โดยเฉพาะในภารกิจที่มีความเสี่ยงสำหรับมนุษย์ เช่น การตรวจสอบซากเรือ โครงสร้างใต้น้ำ หรือท่อส่งพลังงานที่อยู่ในตำแหน่งอับแสงหรือแคบมาก หุ่นยนต์ที่ไม่มีใบพัดช่วยลดโอกาสเกี่ยวติดกับสาหร่ายหรือเศษวัสดุ เพิ่มความคล่องตัวในสภาพพื้นที่ซับซ้อน ขณะเดียวกัน การทำงานแบบไร้เสียงยังทำให้สามารถปฏิบัติภารกิจในพื้นที่ที่ต้องการความเงียบเพื่อไม่ให้สัตว์น้ำตกใจ เช่น การสำรวจสัตว์หายากหรือฝูงปลาที่มีพฤติกรรมไวต่อเสียงรบกวน

สำหรับการพัฒนาในอนาคต ทีมนักวิจัยได้วางแผนปรับปรุงระบบนำทางอัตโนมัติให้หุ่นยนต์สามารถทำงานร่วมกันเป็นฝูงเหมือนแมงกะพรุนตามธรรมชาติ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานในพื้นที่กว้าง รวมถึงพัฒนาวัสดุที่ย่อยสลายได้หรือเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น เพื่อให้การสำรวจระยะยาวไม่ทิ้งขยะพลาสติกหรือชิ้นส่วนอุปกรณ์ในทะเล ซึ่งเป็นแนวทางที่สอดคล้องกับเป้าหมายอนุรักษ์ธรรมชาติและความยั่งยืนของทรัพยากรทางทะเล

หุ่นยนต์แมงกะพรุนให้ความแม่นยำในการเก็บข้อมูล โดยช่วยลดผลกระทบต่อระบบนิเวศด้วยความสามารถในการทำงานได้เงียบ นุ่มนวล และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ทำให้กลายเป็นเครื่องมือหลักในงานวิจัย ระบบเฝ้าระวัง และงานอนุรักษ์ทะเลในอนาคต ช่วยเปิดมุมมองใหม่ให้มนุษย์เข้าใจโลกใต้ทะเลได้ลึกขึ้นโดยไม่ทำลายความสมดุลของธรรมชาติ

เรียบเรียงโดย ขนิษฐา จันทร์ทร

ที่มาข้อมูล: nwpu, interestingengineering, chinadaily, newatlas
ที่มาภาพ: nwpu

อัปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

หุ่นยนต์แมงกะพรุน เคลื่อนไหวเหมือนจริง ช่วยเก็บข้อมูลทางทะเลโดยไม่รบกวนสิ่งมีชีวิต