วันที่ 18 มกราคมที่ผ่านมา ในเที่ยวบินที่ 72 ของเฮลิคอปเตอร์ Ingenuity ระหว่างที่มันกำลังลงจอด จู่ ๆ เฮลิคอปเตอร์ก็ขาดการติดต่อกับหุ่นยนต์ Perseverance ก่อนที่จะพบว่าเที่ยวบินที่ 72 นี้จะเป็นการบินครั้งสุดท้ายสำหรับ Ingenuity

ภาพแผนที่ตำแหน่งของ Ingenuity ซึ่งเกิดอุบัติเหตุ ขาดการติดต่อ และตำแหน่ง Perseverance ณ เวลานั้น

ในเวลาที่ขาดการติดต่อ หลายคนในวงการวิทยาศาสตร์ วิศวกรรม และอวกาศคาดการณ์ว่า Ingenuity น่าจะตกลงบนพื้นดาวอังคาร ในเวลาที่สัญญาณสุดท้ายจาก Ingenuity ส่งมาถึงหุ่นยนต์ Perseverance นั้น Ingenuity อยู่ห่างจากพื้นเพียงหนึ่งเมตร แผนการเดินทางในเที่ยวบินนี้ของ Ingenuity เป็นเพียงแค่การขึ้นบินในแนวตั้งตรง สูงจากพื้นเพียง 12 เมตรเท่านั้น ไม่ได้มีการบินในแนวแกนอื่นใด ๆ

หลังจากที่ทราบการขาดการติดต่อของ Ingenuity แล้ว ทีมวิศวกรได้บังคับหุ่นยนต์ Perseverance ให้ออกเดินทางมุ่งหน้าไปหา Ingenuity โดยทันที ซึ่งในเวลานั้นหุ่นยนต์ Perseverance อยู่ห่างจากจุดที่ Ingenuity ถึงหนึ่งกิโลเมตร

ภาพถ่ายเซลฟีของ Perseverance กับ Ingenuity

ในวันที่ 21 มกราคม Ingenuity สามารถกลับมาติดต่อกับหุ่นยนต์ Perseverance ได้ ซึ่งจากการตรวจสอบภาพถ่ายที่ถูกถ่ายของ Ingenuity จึงพบว่า ใบพัดเฮลิคอปเตอร์ของ Ingenuity นั้นมีความเสียหาย มีร่องรอยการบิ่นและแตกหักบริเวณปลายของใบพัด

วิศวกรของ JPL คาดการณ์ว่าร่องรอยที่เกิดขึ้นบนใบพัดอาจเกิดจากการตกกระแทกพื้นระหว่างการลงจอดและทำให้ใบพัดของ Ingenuity สับเข้ากับพื้นดินที่เป็นเนินของที่ราบบริเวณนั้นเข้าพอดี

ภาพถ่ายเงาของใบพัด Ingenuity แสดงให้เห็นร่องรอยความเสียหายที่ปลายปีกที่อาจเกิดจากการตกกระแทกกับเนินทราย

เนื่องจากบริเวณที่ Ingenuity อยู่ในเวลาขณะนั้นคือพื้นที่แอ่งเนินตะกอนที่มีสันเนินทรายสูงไม่สม่ำเสมอ ในความเป็นจริงทางทีมวิศวกรของ JPL นั้นทราบดีว่าพื้นที่บริเวณที่จะให้ Ingenuity ทำการขึ้นบินนั้นเป็นจุดที่อาจจะไม่ปลอดภัยสำหรับการลงจอดของ Ingenuity ซึ่งทาง JPL นั้นพยายามหลีกเลี่ยงเส้นทางและแนวลงจอดที่มีความเสี่ยงสูงที่จะไม่ปลอดภัยกับ Ingenuity อยู่เรื่อยมา

Ingenuity ถูกนับว่าเป็นเฮลิคอปเตอร์ลำแรกที่บินขึ้นบนดาวเคราะห์ดวงอื่นที่นอกเหนือจากโลกได้สำเร็จเป็นลำแรก มันมีภารกิจหลักเพียงแค่เป็นการทดสอบแนวคิด หรือ Proof of Concept ว่าเราจะสามารถขึ้นบินบนดาวเคราะห์ที่มีชั้นบรรยากาศดวงอื่นนอกเหนือจากโลกอย่างดาวอังคารหรือดวงจันทร์ไททันได้หรือไม่ เป้าหมายของ Ingenuity ตั้งแต่แรกคือมีเพียง บินขึ้นให้ได้ เพียงครั้งเดียวก็ถือว่าเพียงพอแล้ว ซึ่ง Ingenuity ก็ทำได้สำเร็จ ไม่ใช่แค่ตามเป้าหมาย แต่เกินเป้าหมายไปอย่างมาก เพราะในภารกิจหลักมีเพียงบินขึ้นหนึ่งครั้งและทำงานบนดาวอังคารได้นานแค่ 30 วันเท่านั้น แต่ Ingenuity นั้นกลับขึ้นบินได้มาร่วม 72 ครั้งแล้ว ทั้งยังมีชีวิตอยู่เป็นเพื่อน Perseverance มาตลอด 3 ปีบนดาวอังคาร

ภาพถ่ายเนินทรายในบริเวณที่เกิดการขาดของสัญญาณ Ingenuity โดยภาพนี้ถ่ายเมื่อเที่ยวบินที่ 70 ในวันที่ 22 ธันวาคม 2023

เหตุใด Ingenuity จึงต้องออกบินในพื้นที่ที่เสี่ยงอันตรายเหล่านี้ด้วย ประการแรก หุ่นยนต์ Perseverance นั้นหนักมาก เท่ากับรถ SUV และหนักประมาณหนึ่งตัน ทั้งยังใช้ล้อในการขับเคลื่อน และพื้นผิวของดาวอังคารนั้นไม่ได้ปูด้วยยางมะตอยเหมือนกับถนนบนโลก ดังนั้นการเดินบนดินที่อ่อนนุ่มนั้นเสี่ยงเกินไปสำหรับ Perseverance แต่กลับกัน Ingenuity นั้นน้ำหนักเบาเพียง 1.8 กิโลกรัมเท่านั้น อีกทั้งการเคลื่อนที่ของ Ingenuity คือการบิน ดังนั้นปัญหาการติดหล่มจึงไม่มีสำหรับ Ingenuity

แผนที่แสดงเส้นทางการเดินทางทั้งหมดของ Perseverance และ Ingenuity โดยสีขาวคือเส้นทางการเดินทางของ Perseverance สีเหลืองคือเส้นทางการเดินทางของ Ingenuity

ประการที่สอง ภารกิจหลักของ Ingenuity จบลงแล้ว มันไม่ได้มีภารกิจหลักที่ต้องดำเนินต่อเหมือนอย่าง Perseverance ที่ยังไม่หมดช่วงเวลาภารกิจหลัก นอกจากนี้ Perseverance เป็นหุ่นยนต์ที่ได้รับการออกแบบให้สามารถทำงานภายหลังขยายระยะเวลาภารกิจออกไปได้อีกนับ 10 ปีหรือจนกว่าแหล่งพลังงานหลักของมันจะหมดลง เหมือนกับรุ่นพี่ของมัน Curiosity

และสุดท้าย เพราะ Ingenuity บินได้ การบินขึ้นสูงให้สามารถเห็นภาพพื้นผิวของดาวอังคารที่กว้างขึ้น เห็นรายละเอียดต่าง ๆ ได้ดีขึ้น ทำให้สามารถนำไปใช้ประโยชน์ต่อการวางแผนภารกิจของ Perseverance ในอนาคตได้ เป็นเสมือนต้นหนให้กับ Perseverance ในการเดินทางไปยังตำแหน่งต่าง ๆ และมันสามารถเข้าไปสำรวจใกล้ชิดในจุดที่น่าสนใจแต่มีความเสี่ยงได้ เช่น พื้นที่เนินทราย เขตพื้นดินที่มีความลาดชันหรือพื้นที่ที่ดินมีความอ่อนนุ่มได้ ซึ่งพื้นที่ที่ Ingenuity เกิดอุบัติเหตุนั้นก็คือหนึ่งในจุดพื้นที่ที่มีความอันตรายสำหรับทั้งตัวของ Perseverance และ Ingenuity

จากการประเมินความเสียหายของ Ingenuity ที่ได้จากภาพถ่ายเงาของใบพัดของมันแล้วนั้น เป็นที่น่าเสียดายที่ทาง JPL ได้ตกลงกันว่าจะยุติภารกิจของ Ingenuity ลงเนื่องจากความเสียหายของใบพัดที่เกิดขึ้น

แต่ถึงกระนั้น องค์ความรู้ที่ได้จากการบินของ Ingenuity สามารถนำไปพัฒนาต่อได้อีกมาก เพราะ Ingenuity ได้พิสูจน์เรียบร้อยแล้วว่า การบินนอกเหนือจากบนพื้นโลกนั้นเกิดขึ้นได้จริง เป็นการเปิดทางให้กับภารกิจการบินอื่น ๆ บนดาวอังคารอีกในอนาคต และยังเป็นข้อมูลความรู้ชุดสำคัญให้แก่ยาน Dragonfly ภารกิจที่จะส่งยานอวกาศในรูปแบบของเฮลิคอปเตอร์เพื่อไปสำรวจองค์ประกอบทางเคมีที่น่าสนใจบนพื้นผิวของดวงจันทร์ไททันในอนาคตอีกด้วย

เรียบเรียงโดย : จิรสิน อัศวกุล

🎧 ปเดตข้อมูลแวดวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี รู้ทันโลกไอที และโซเชียลฯ ในรูปแบบ Audio จาก AI เสียงผู้ประกาศของไทยพีบีเอส ได้ที่ Thai PBS

“รอบรู้ ดูกระแส ก้าวทันโลก” ไปกับ Thai PBS Sci & Tech

ที่มาข้อมูล: NASA

สรุปประเด็นให้โดย Generative AI

72 เที่ยวบินของ Ingenuity และการจากลาของ “เฮลิคอปเตอร์ลำแรก” บน “ดาวอังคาร”